هر پدر و مادری که فرزند نوجوان دارد میداند طی کردن شکاف بین کودکی و بزرگسالی میتواند تا چه اندازه چالش برانگیز باشد. نوجوانها در دوران بلوغ میتوانند دمدمیمزاج و مضطرب باشند و انفجارهای هورمونی غیرقابل پیشبینی داشته باشند. اما برای بهبود سلامت روان نوجوان چه میتوان کرد؟
در اینجا میبینیم که والدین چگونه میتوانند حمایتی را که فرزندشان در نوجوانی به آن نیاز دارد به او ارائه کنند و اینکه آیا این کار بدون آسیب رساندن به سلامت روان خود پدر و مادرها امکانپذیر است؟
آیا واقعاً مشکلی وجود دارد؟
درست مثل بقیه افراد، نوجوانان هم فراز و نشیب های طبیعی دارند که همه آنها لزوماً مستلزم مراجعه به متخصص نیستند. لوئیس واینستاک، رواندرمانگر و نویسنده کتاب «چگونه جهان فرزندان ما را دیوانه میکند و در مورد آن چه باید کرد» میگوید: «ما باید تفاوت بین علامت واقعی بیماری روانی و آنچه را که تنها یک بخش عادی از فراز و نشیبهای نوجوانی است که میتوان در خانواده کنترل کرد، متوجه شویم.»
اما چطور میتوان بین این دو تمایز قائل شد؟ واینستاک پیشنهاد میکند: «از خود بپرسید که آیا مشکل موجود، مانع زندگی عادی میشود یا خیر. شاید اگر نوجوان شما نمیتواند بخوابد یا غذا بخورد، لازم باشد به دنبال کمک حرفهای باشید. اما اگر فقط یک مشاجره عادی روی داده، باید به خاطر داشته باشید که درگیری در خانوادهها بسیار عادی است. این بدان معنا نیست که نوجوان شما مشکل سلامت روانی دارد، بلکه به این معنی است که او در تلاش است تا احساسات خود را کنترل کند و به حمایت شما نیاز دارد. با گوش دادن شروع کنید و سعی کنید بدون اینکه بخواهید همه چیز را برای آنها درست کنید، نشان دهید که احساس آنها را درک میکنید.»
نه به مدرسه!
ناتاشا دِوون، فعال سلامت روان که به طور منظم در مدارس سخنرانی کرده و کارگاههای آموزشی برگزار میکند، میگوید که متوجه شده سطح بیتفاوتی در بین نوجوانان افزایش یافته است. او میگوید: «بسیاری از رفتن به مدرسه امتناع میکنند زیرا احساس میکنند این کار بیمعنی است. آنها از بحران آب و هوا، بحران مسکن و تغییر بازار کار آگاه هستند و تصور میکنند آموزشهای رسمی نمیتواند در دنیای مدرن به آنها کمک کند. من به آنها یادآوری میکنم که در زندگی همه چیز در مورد انتخاب است. با تکمیل تحصیلات و تلاش برای کسب بهترین نمرات، طیف وسیعتری از انتخابها را در زندگی در اختیار خود قرار میدهید، حتی در یک دنیای نامشخص.»
معضلات دستگاههای هوشمند
در حالی که شواهد محکمی وجود ندارد که نشان دهد بین زمان استفاده از وسایل هوشمند و مشکلات روانی در میان نوجوانان رابطه وجود دارد، از زمانی که گوشیهای هوشمند محبوبتر شدند، از حدود سال ۲۰۱۲ به بعد، میزان اضطراب و افسردگی به طور پیوسته افزایش یافته است.
روآن اسمیت، از مرکز سلامت عاطفی، میگوید: «نوجوان شما دیگر نمیتواند مشکلات مدرسه یا دوستی را وقتی به خانه میرسد پشت سر بگذارد. داشتن تلفن هوشمند به این معنی است که آنها دائماً در معرض ماجراسازیها و اضطراب هستند، بنابراین مهم است که مدت زمان در معرض قرار گرفتن صفحات نمایش توسط آنها مدیریت شود.»
با این حال والدین میدانند که مجبور کردن نوجوان به کنار گذاشتن گوشی همراه کار سادهای نیست. واینستاک میگوید: «دقیقاً مثل این است که از یک معتاد به مواد مخدر یا الکل بخواهید ناگهان اعتیادش را ترک کند. این در مورد نوجوان جواب نمیدهد. بنابراین بهتر است آنها را تشویق کنید کمکم زمان استفاده از گوشی را کاهش دهند. همچنین میتوانید خانوادگی با هم این کار را انجام دهید تا آنها را تشویق کنید.»
درک، نه کنترل
دکتر جان دافی، روانشناس و نویسنده کتاب «والدینِ در دسترس» میگوید: «دنیا مکانی خشن برای زندگی است و وجود رسانههای اجتماعی به این معنی است که نوجوانان بیش از همیشه از این موضوع آگاه هستند».
به گفته او «نقش شما این است که به آنها احساس امنیت بدهید. خیلی واضح به آنها بگوید میخواهید درکشان کنید و از آنها حمایت کنید. شاید فکر کنید فرزند شما خودش این را میداند اما نه، اینطور نیست. باید آن را به زبان بیاورید.»
با این حال، زمانی که نوجوان شما عصبانی میشود و بیادبی میکند، این کار میتواند سخت باشد. چطور باید خونسردی خود را حفظ کنید؟ دکتر دافی میگوید: «به جای تلاش برای ریشهکن کردن رفتار بد، از خود بپرسید که چرا آنها چنین رفتاری دارند. شاید مسئله این است که ترسیده، عصبانی یا ناامید هستند. اگر با آنها در مورد دلایل اصلی رفتارشان صحبت نکنید، وضعیت بدتر خواهد شد. پس سعی کنید آرام بمانید و فقط علت را بپرسید.»
تمرکز روی جنبههای مثبت
اغلب مکالمات ما با نوجوانها دستوری است: اتاقت را تمیز کن! تکالیفت را انجام بده! تختت را مرتب کن!
دکتر اندی کوپ، نویسنده کتاب «هنر یک نوجوان درخشان بودن»، میگوید، متعادل کردن این موضوع با کمی بازخورد مثبت میتواند معجزه کند. او میگوید: «من توصیه میکنم به ازای هر نظر منفی، نسبت هشت نظر مثبت را حفظ کنید. این یک نظریه روانشناختی به نام «نسبت لوسادا» است و ثابت شده که روابط را تقویت میکند و حال روحی را بهبود میخشد. این به این معنی است که وقت میگذارید تا واقعاً به کارهای مثبتی که نوجوانتان انجام داده است توجه و به آنها اشاره کنید.»
اگر نوجوان شما از آن دسته از افرادی است که از چنین تعاملاتی عصبانی میشود، میتوانید این کار را از طریق تلفن انجام دهید. دکتر دافی میگوید: «والدین کمتر از پیامک و واتساپ برای ارتباط با فرزندانشان استفاده میکنند. چند بار در هفته برای آنها پیامک بفرستید با یک «دوستت دارم» یا یک شوخی شخصی بین خودتان که کمک میکند کمی ارتباط برقرار کنید.»
فراموش نکردن مرزبندیها
گوش دادن و درک مسائل بسیار خوب است، اما نوجوانان هنوز در زندگی خود به قوانین نیاز دارند. اسمیت میگوید: «آنها ممکن است به دنبال استقلال باشند، اما بیشتر آنها همچنان بهطور پنهانی میخواهند والدین قوانینی را وضع کنند، زیرا این امر به آنها احساس امنیت میدهد. فراموشکردن قانونگذاری همیشه یک سیاست کوتاهمدت است که در درازمدت به رابطه شما آسیب میزند.»
به گفته او «نشان دادن اینکه دیدگاه آنها را درک میکنید باعث میشود نوجوان به هر حد و مرزی که شما تعیین میکنید احترام بگذارد. به عنوان مثال، گفتن چیزی مانند «من کاملاً درک میکنم که در حال حاضر در مدرسه اوضاع خوب نیست، اما این چیزی نیست که بتوانیم درباره آن چانه بزنیم» میتواند مفید باشد».
و چطور از سلامت روان خود محافظت کنیم؟
در تمام این موارد، مهمترین چیز این است که مراقب سلامت روان خود باشید. دکتر کوپ میگوید: «تربیت نوجوانان استرسزا است، بنابراین باید مطمئن شوید که تحت فشار قرار نگیرید. آنها نیاز دارند که شما در بهترین حالت خود باشید، بنابراین برای حفظ انرژی خود باید بر روی عادات سالم تمرکز کنید: سالم غذا بخورید، بیشتر حرکت کنید و خوب بخوابید. اینها اصول اولیهای هستند که به شما کمک میکنند تا به نوجوان خود کمک کنید.»
دوون میگوید مهمترین چیز این است که بدانید دقیقاً چه نقشی را میتوانید در زندگی نوجوان خود بازی کنید: «شما واقعاً فقط دو کار دارید: اولی شنیدن بدون قضاوت کردن، دومی سوق دادن آرام آنها به سمت کمکی که ممکن است در جاهای دیگر نیاز داشته باشند.»
به یاد داشته باشید که شما نمیتوانید آنها را اصلاح کنید و دانستن این موضوع مهمترین بخش مراقبت از سلامت روان شما است.