“سن” موضوع بیولوژیکی یا روانی؟ مسئله این است!

برخی افراد معتقدند که سن تنها یک عدد است، در حالی که دیگران تاکید می‌کنند که نشانه‌های بیولوژیکی پیری در بدن وجود دارد و علائمی در بدن ما قابل مشاهده است که گذر زمان را نشان می‌دهد. پاسخ به این سوال این است که آیا “پیری” یک اتفاق بیولوژیکی است یا تنها در ذهن ما شکل می‌گیرد؟

بهترین غذا برای باروری مردان

بدن انسان تا ابد دوام نمی‌آورد و با گذشت زمان، برخی از سیستم‌های بدن که زمانی به خوبی عمل می‌کردند، به تدریج شروع به خرابی می‌کنند.

در بحث‌های علمی درباره پیری، اهمیت “تلومر” نمی‌تواند نادیده گرفته شود. تلومر بخشی از ساختار فیزیکی دی‌ان‌ای سلول‌ها است که به عنوان یک سپر حفاظتی برای محافظت از ژنوم سلول عمل می‌کند و در انتهای هر کروموزوم قرار دارد.

هربار که یک سلول تقسیم می‌شود، طول تلومرها کوتاهتر می‌شود و با ادامه فرایند تقسیم سلولی، تلومرها آنقدر کوتاه می‌شوند که نشانه‌های مرگ سلول پدیدار می‌شود.

در تحقیقاتی که حدود دو دهه پیش انجام شد، ارتباط میان “تلومرهای کوتاهتر” و “طول عمر کمتر” کشف شد. نتایج نشان داد افرادی که تلومرهای کوتاه‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از بیماری عفونی یا بیماری قلبی هستند.

هرچند که بعضی از محققان با این نظر موافق نیستند و بر این باورند که یک نشانگر زیستی منفرد نمی‌تواند به تنهایی تمام عوامل را ثبت کند و سن واقعی انسان را تعیین کند. با این حال، این تحقیقات نشان داد که در همراهی با عوامل دیگر، طول تلومر می‌تواند نتایج دقیق‌تری درباره سن واقعی افراد ارائه دهد.

پیر شدن بدن به شکل‌های مختلفی از جمله ساییدگی و پارگی برخی از اندام‌ها و بافت‌های بدن نیز ظاهر می‌شود. این تحقیقات نشان دادند که بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، زوال عقل و آرتروز در افراد مسن شایع‌تر هستند و توانایی‌هایی مانند بینایی و شنوایی نیز به تدریج در طول زمان کاهش می‌یابد.

سن چیست؟

در مارس ۲۰۲۳، دکتر جولیان موتز از کینگ کالج لندن، نتایج تحقیقاتی را ارائه کرد که نشان می‌داد افراد دارای سابقه بیماری روانی، معمولاً مسن‌تر از سن تقویمی خود هستند.

به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، نشانگرهای خونی داشتند که نشان می‌داد آنها حدود ۲ سال بزرگتر از سن تقویمی خود هستند. مطالعه‌های اخیر نیز نشان داده که بیماران کووید۱۹ با معرض بودن به آلودگی هوا، نشانه‌های بدتری از بیماری داشته‌اند و این موضوع می‌تواند معادل افزودن ۱۰ سال به سن تقویمی آنها باشد.

به‌طور مشابه، اختلال ژنتیکی نادر به نام «پروگریا» باعث پیری زودرس می‌شود و مشکلات تلومرها نیز می‌تواند علائمی مشابه پیری را در بدن ایجاد کند، مانند پوکی استخوان.

علاوه بر این، احساسات شما معمولاً ارتباط کمی با سن تقویمی شما دارند. به عنوان مثال، در روزهای خسته‌کننده ممکن است بگویید که “حدود ۱۰ سال پیر شده‌اید”، در حالی که برخی افراد مسن احساس نمی‌کنند که سن واقعی‌شان بیش از ۹۰ سال است.

شما به اندازه‌ای که «احساس» می‌کنید پیر هستید. اگر تعداد شمع‌های روی آخرین کیک تولدتان «سن تقویمی» شما را نشان می‌دهد، سنی که در درون خود احساس می‌کنید «سن ذهنی» شماست. تحقیقات اخیر نشان داده که دیدگاه مثبت به زندگی می‌تواند تأثیر مهمی بر طول عمر داشته باشد. به عنوان مثال، بر اساس یک مطالعه روی بیش از ۳۰۰ یهودی اشکنازی با سن‌های متنوع، افرادی که به شکل مثبت‌اندیش نسبت به زندگی نگرش داشتند، احتمالا طول عمر بیشتری داشتند.

تحقیقات دیگر نیز نشان داده که بودن “خوش‌بین” می‌تواند باعث افزایش ۱۱ تا ۱۵ درصدی طول عمر شود، و نتایج تحقیقات دیگر نشان داده که سن ذهنی پایین‌تر ممکن است نشانه‌ای از سلامت مغز باشد.

بنابراین، به نظر می‌آید که “سن” بیشتر یک پدیده روان‌شناختی است تا بیولوژیکی. البته این نکته مهم است که اهمیت “سن تقویمی” همچنان وجود دارد و به عنوان یک شاخص مهم برای مقابله با خطرات مختلف و طراحی برنامه‌های غربالگری بیماری‌ها استفاده می‌شود.

پیری بیولوژیکی ناگزیر است، اما تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهد که اقداماتی برای حمایت از سلامت روان و رفاه افراد می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا چند سالی به عمر خود افزوده و از زندگی بیشتری لذت ببرند.

دلایل سردی پاها و درمان خانگی آن