از نظر بهداشت، ارزش دارد که کوچکترین بازه‌های خوابی را در نظر بگیرید. با وجود تردیدها درباره اینکه آیا چرت کوتاه به همه کمک می‌کند یا خیر، محققان می‌گویند که خواب کوتاه ممکن است حداقل برای برخی افراد، عملکرد شناختی را بهبود بخشد.
اگر چرت کوتاه را به یک عادت منظم تبدیل کنید، از مزایای بلندمدت آن می‌توانید بهره‌مند شوید. این شامل بهبود سلامت قلب و عروق، و ایجاد یک پیش‌سد برای کاهش حجم مغز است که ممکن است شما را در مقابل فراموشی محافظت کند.
ویکتوریا گارفیلد، شیوع‌شناس در دانشگاه کالج لندن، می‌گوید:”اگر می‌توانید در ۳۰ دقیقه، که طولانی نیست، خواب کوتاه داشته باشید، شواهد نشان می‌دهند که می‌تواند به مغزتان کمک کند تا به شکلی سالم پیر شود.”
تحقیقات نشان می‌دهد که چرت زدن در بازه‌های زمانی صحیح می‌تواند قدرت مغز را به مدت کوتاه بهبود ببخشد. برای مثال، تحقیقات قبلی روی افرادی با الگوهای خواب منظم انجام شده است. این مطالعه که در سال ۲۰۰۹ در نشریه تحقیقات خواب منتشر شد، نشان داد که خواب کوتاه می‌تواند به موارد مختلفی از جمله زمان واکنش به هشیاری و حافظه کمک کند.
یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۲۱ نشان داد که یک چرت کوتاه می‌تواند خلاقیت ذهن را افزایش دهد. در این مطالعه، مشارکت‌کنندگان یک مسئله ریاضی داده شد که آن‌ها می‌توانستند آن را از طریق میان‌بری که درباره‌اش اطلاعاتی نداشتند، حل کنند.
بعضی از مشارکت‌کنندگان تشویق شدند که قبل از حل مسئله یک چرت کوتاه بزنند. نتایج نشان داد که کسانی که خوابیده بودند، یا حتی آن‌هایی که فقط ۳۰ ثانیه فاصله از مرحله سبک‌خواب داشته‌اند، 2.7 برابر بیشتر از افراد بیدار، احتمال داشتن حدس درست درباره میان‌بر را داشته‌باشند.
با این حال، وارد شدن به مراحل عمیق‌تر خواب تأثیر منفی بر بینش خلاقانه دارد. به عبارت دیگر، یک نقطه طلایی برای آرام کردن ذهن از طریق خواب وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند که در آن لحظه “آها، فهمیدم!” دست پیدا کنید.
فواید چرت زدن برای افرادی که به خواب کافی دست نیافته‌اند، بسیار بیشتر است. کارگران شب‌کار، والدین جدید و افراد مسن که با اختلال در خواب شبانه روبرو هستند، همگی از چرت کوتاه ممکن است بهره‌برداری کنند. به‌عنوان مثال، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ انجام شد نشان داد که حتی اگر افراد بعد از چرت کوتاه احساس گیجی کنند (پدیده‌ای که به عنوان اینرسی خواب شناخته می‌شود)، همچنان چرت کوتاه در میان شیفت شبانه به کاهش خواب‌آلودگی و بهبود عملکرد کلی افراد کمک می‌کند.
ناتالی دائوتوویچ، روان‌شناس در دانشگاه ویرجینیا، می‌گوید: “با تنظیم زمان مناسب برای چرت زدن، اینترسی خواب را کاهش داده و از خواب ۲۰ دقیقه‌ای شارژ گرفته و خواب ۶۰ تا ۹۰ دقیقه‌ای به شما کمک می‌کند تا به میزان بیشتری احیا شوید. چرت کوتاه، چرتی است که بیش از ۲۰ دقیقه و کمتر از ۶۰ دقیقه باشد و به شدت اینرسی خواب را کاهش می‌دهد.”
هرچند فواید کوتاه‌مدت چرت زدن تأیید شده است، اما هنوز درباره فواید بلندمدت آن اطلاعات کاملی وجود ندارد. به‌ویژه، هنوز اثرات طولانی‌مدت چرت زدن بر سلامت قلب و عروق موضوع بحثی است.
محققان می‌گویند: “تعیین رابطه علت و معلولی میان چرت زدن و اثرات آن بر سلامتی دشوار است. احساس خواب‌آلودگی در طول روز ممکن است نشانگر وضعیت سلامتی شما باشد، بنابراین چرت زدن ممکن است علت ایجاد این وضعیت نباشد، بلکه نتیجه آن باشد.”
برای مثال، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ بر روی افراد مسن (حداقل ۸۱.۴ سال) انجام شد، نشان داد که این نوع خواب ممکن است در ایجاد بیماری آلزایمر تأثیرگذار باشد، اما آلزایمر نیز ممکن است باعث افزایش خواب‌های طولانی‌تر و تکراری‌تر شود.
یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۷ با مرور نتایج تحقیقات دیگران درباره اثرات بلندمدت چرت زدن، نشان داد که در افراد میان‌سال، چرت زدن با کاهش بیماری‌های قلبی-عروقی و مرگ ناشی از این بیماری‌ها مرتبط بود. خواب کوتاه می‌تواند فشار خون و ضربان قلب را کاهش داده و همچنین تولید هورمون‌های استرس مانند آدرنالین را کاهش دهد که هرکدام می‌توانند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کنند.
با این حال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که در افراد مسن (بالای ۶۵ سال)، خواب طولانی‌تر از ۱ ساعت ممکن است با افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط باشد. محققان در این مطالعه هشدار داده‌اند که این خواب‌های طولانی ممکن است نشانگر وجود یک بیماری تشخیص‌داده‌نشده یا غیرعمده باشد تا اینکه خود آن بیماری باشد.
گارفیلد و همکارانش در دانشگاه کالج لندن نشان داده‌اند که خواب کوتاه ممکن است سلامت مغز را در طولانی‌مدت بهبود بخشد. آن‌ها با استفاده از داده‌های بانک زیستی انگلستان که شامل اطلاعات ژنتیکی و سلامتی ۵۰۰۰۰۰ فرد بین ۴۰ تا ۶۹ سال است، دریافتند که افرادی که سویه‌های ژنتیکی مرتبط با خواب کوتاه منظم داشته‌اند، مغز بزرگ‌تری نیز دارند.
گارفیلد می‌گوید: “مغز همه با افزایش سن کمی کوچک‌تر می‌شود، اما در برخی افراد، این کوچک‌شدن بیشتر می‌تواند به مشکلاتی نظیر فراموشی، آپنه خواب و تولید بیشتر هورمون استرس‌زای کورتیزول منجر شود.”
محققان تأیید می‌کنند: “خواب کوتاه منظم می‌تواند کم‌ترین حدود ۲.۶ تا ۶.۵ سال را از کاهش حجم مغز به دنبال دارد که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. به این معنی که مغز شما دیرتر حجم خود را از دست می‌دهد.”
این موارد تأکید می‌کند که چرت کوتاه می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی، سلامت قلب و حتی سلامت مغز کمک کند. هرچند تحقیقات در حال ادامه است و همچنان نیاز به بررسی‌های بیشتری داریم تا تمامی اثرات چرت زدن بر سلامت را به طور دقیق تشخیص دهیم.
