در خصوص علل زمینه‌ای افزایش وزن، عوامل بی‌شماری می‌توانند در این امر نقش داشته باشند. در چند دهه گذشته، کربوهیدرات‌ها تا حدودی شهرت بحث برانگیزی پیدا کردند.
کربوهیدرات‌ها یکی از سه درشت‌مغذی (پروتئین، کربوهیدرات و چربی) هستند که انرژی را به شکل کالری به بدن می‌رسانند و به سه دسته تقسیم می‌شوند: فیبر، نشاسته و قند. بیشتر کربوهیدرات‌ها، به جز فیبر، در فرآیند گوارش به گلوکز تجزیه می‌شوند. فیبر هضم نمی‌شود و در عوض، باکتری‌های مفید دستگاه گوارش را تغذیه می‌کند. پاسخ به این پرسش که آیا کربوهیدرات‌ها باعث افزایش وزن شما می‌شوند یا نه، مستلزم دانستن نکاتی است که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.
انواع کربوهیدرات
ممکن است تصور کنید تمام کربوهیدرات‌ها یکسان هستند، اما باید بدانید دو نوع متمایز کربوهیدرات وجود دارد که هر کدام از منابع مختلفی به دست می‌آیند و همچنین تأثیر بسیار متفاوتی بر بدن شما دارند.
کربوهیدرات‌های پیچیده
کربوهیدرات‌های پیچیده را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: نشاسته و فیبر. نشاسته شامل سیب زمینی، برنج و ماکارونی است و فیبر شامل سبزیجاتی مانند بروکلی و خیار و غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای است. بدن، کربوهیدرات‌های پیچیده را به گلوکز (قند خون) تبدیل کرده و از آن به عنوان سوخت استفاده می‌کند.
کربوهیدرات‌های ساده
کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده یا ساده شامل شکرها و غلات تصفیه شده هستند که تمام سبوس، فیبر و مواد مغذی آنها گرفته شده است. آنها به سرعت هضم می‌شوند و قند خون را بالا می‌برند. هنگام خوردن این مواد غذایی انسولین زیادی ترشح می‌شود تا بتواند قند خون را کنترل کند.
برنج سفید و نان‌های سفید مانند خمیر پیتزا و شیرینی‌های سنتی در این گروه قرار دارند.
کربوهیدرات‌ها چگونه باعث افزایش وزن می‌شوند؟
کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده با کالری، قند و چربی‌های اشباع‌شده (مانند کیک، کلوچه، شیرینی) به راحتی به می‌توانند کالری را افزایش دهند و در طول زمان منجر به افزایش وزن شوند. مانند هر ماده غذایی دیگری، بهره‌مندی از فواید کربوهیدرات‌ها نیز به انتخاب انواع باکیفیت و حفظ تعادل در مصرف آنها بستگی دارد.
البته حذف کامل کربوهیدرات از برنامه غذایی کار درستی نیست، چرا که نخوردن کربوهیدرات کافی می‌تواند باعث کاهش انرژی، خستگی، تحریک‌پذیری و تمایل به شیرینی‌خواری شود. کربوهیدرات‌ها همچنین فیبر موردنیاز بدن را تأمین می‌کنند که برای سلامت روده و فرآیند هضم ضروری است و از بیماری‌های قلبی عروقی و حتی دیابت جلوگیری می‌کند.
کربوهیدرات را چگونه مصرف کنیم که چاق نشویم؟
سعی کنید کربوهیدرات‌هایی با فیبر بالاتر که دیرتر هضم می‌شوند را انتخاب کنید تا برای مدت طولانی‌تری سیر بمانید. هرچه کربوهیدرات‌های مغذی و سرشار از فیبر بیشتری مصرف کنید، کمتر احتمال دارد که گرسنه شوید و پرخوری کنید.
بهتر است کربوهیدرات‌ها را با چربی‌های مفید مانند آجیل و مغزیجات، روغن زیتون و پروتئین بدون چربی مانند ماهی، تخم‌مرغ و مرغ مصرف کنید.
طبق گفته متخصصان تغذیه، بهتر است یک سوم از بشقابتان را با کربوهیدرات، یک سوم با پروتئین بدون چربی و یک سوم باقیمانده را با سبزیجات پر کنید. اگر هم به دنبال کاهش وزن هستید، محتوای بشقاب خود را طوری بچینید که یک چهارم بشقابتان کربوهیدرات از نوع غلات کامل، یک چهارم پروتئین بدون چربی و دو چهارم سبزیجات باشد؛ این به شما کمک می‌کند فیبر بیشتر با کالری کمتری جذب کنید.
