قراردادهای اجتماعی و هنجارهای رفتاری در ژاپن می تواند کسانی که برای اولین بار به این کشور سفر می کنند را سردرگم کند. گرچه ژاپنی ها اغلب این موضوع را درک می کنند که گردشگران به عمد آداب و رسوم آن ها را زیر پا نمی گذارند اما مانند هر کشور دیگری بهتر است پیش از سفر با این تفاوت های فرهنگی آشنا شد تا سوء تفاهمی رخ ندهد.
در ادامه از کارهایی خواهیم گفت که در کشورهای دیگر عادی اما در ژاپن ناپسند محسوب می شوند.
۱- برداشتن وسایل گمشده از خیابان
ژاپنی ها احترام زیادی برای اشیاء گمشده ی دیگران قائل اند، مثلاً عینک، دستکش یا اسباب بازی کودکان. شاید صرفاً قصد داشته باشید با برداشتن آن وسیله به پیدا شدن صاحبش کمک کنید، اما به طور کلی بهتر است از انجام این کار خودداری کنید. به جای این کار، باید آن وسیله را جایی ببرید که بیشتر در دید باشد تا اگر صاحب آن برای پیدا کردنش بازگشت، راحت تر بتواند آن را ببیند. اشیاء قیمتی مانند کیف پول یا زیورآلات را می توان به نزدیک ترین کلانتری برد.
۲- بیرون گذاشتن شانه ها
در ژاپن داشتن پوشش موقرانه یک هنجار محسوب می شود و زن ها، به ویژه زنان بزرگسال اغلب شانه و شکم خود را می پوشانند، حتی در هوای گرم. آن ها برای در امان ماندن از نور خورشید، دستکش های بلند به دست و از چتر استفاده می کنند. به همین دلیل، گردشگرانی که لباس بازی به تن می کنند ممکن است با نگاه متعجب مردم مواجه شوند. لازم به ذکر است که دختران کم سن و سال تر ژاپنی گاهی این رسم را زیر پا می گذارند و دامن کوتاه و شلوارک به تن می کنند، حتی در هوای سرد.
۳- غذا خوردن در سکوت
ژاپنی ها دوست دارند غذای خود را با میزان مشخصی سر و صدا بخورند. در یک رستوران آرام و خالی ممکن است تلویزیون را روشن کنند یا موسیقی بگذارند. این امر شاید برای خارجی هایی که به غذا خوردن در سکوت عادت دارند، عجیب به نظر برسد.
۴- بلند حرف زدن در مکان های عمومی
ژاپنی ها با اینکه ترجیح می دهند غذای خود را در سر و صدا بخورند، اما از کسانی که در مکان های عمومی بلند صحبت می کنند خوش شان نمی آید. به همین دلیل بهتر است در مکان های عمومی از صحبت کردن با صدای بلند یا با حرکات دست زیاد خودداری کنید، چون به نظر ژاپنی ها زیاد از حد پر سر و صدا خواهید آمد. هنگام استفاده از وسایل نقلیه ی عمومی، بخصوص اگر چند مسافر هم باشد، بهتر است از صحبت با تلفن همراه خودداری کنید. البته این امر تنها محدود به مکان های عمومی نیست و برای مثال، در محل اقامت خود هم باید از ایجاد سر و صدا پرهیز کنید تا مزاحم بقیه نشوید.
۵- قوز کردن
یکی از تفاوت های برجسته ی میان مردم ژاپن و گردشگران کشورشان، حالت بدن آن ها است. ژاپنی ها برای اشاره به قوز کردن از عبارت «پشت گربه» استفاده می کنند. این ویژگی برای آن ها بسیار قابل توجه است چون معمولاً صاف و قاطع بودن حالت بدن برای آن ها در اولویت قرار دارد و به ندرت قوز می کنند.
۶- باز کردن در تاکسی
گرفتن تاکسی در ژاپن می تواند برای گردشگران اندکی گیج کننده باشد چون به شیوه ی بخصوصی انجام می شود. ژاپنی ها برای گرفتن تاکسی به جای آنکه با دست خود به سمت کنار اشاره کنند، دست را بالا می برند. به علاوه، نباید در تاکسی را به تنهایی باز کنید، چون این کار به عهده ی راننده است.
۷- عطر زدن
در ژاپن مردم حساسیت بالایی نسبت به بوها دارند، به همین دلیل، عطرها را اغلب تند می دانند. حتی ممکن است استفاده از عطرهای تند را توهین به دیگران تلقی کنند. ژاپنی ها مناسب ترین عطر برای یک فرد را بی بو بودن می دانند.
بازار عطر هم در ژاپن نسبتاً محدود است و چند گزینه بیشتر نمی توان در فروشگاه ها پیدا کرد. برندهای عطر ژاپنی عمدتاً رایحه هایی عرضه می کنند که یک حس تمیزی، شبیه به بوی بدن و لباس تازه شسته شده ایجاد می کنند.
۸- دادن انعام
ژاپنی ها آداب مشخصی درمورد انعام دادن دارند، بخصوص در رستوران، کافه ها، تاکسی ها و هتل ها. آن ها ارائه ی بهترین خدمت به مشتریان خود را یک افتخار می دانند و انتظار تشویق اضافه ای مانند دادن انعام را ندارند، کاری که حتی ممکن است آن را بی ادبانه بدانند. به جای آن کافی است یک تشکر ساده و مؤدبانه کنید.
با این حال، در ژاپن کسانی که با گردشگرانی از کشورهایی که دادن انعام در آنجا رایج است، سر و کار دارند، معمولاً انعام گردشگران را رد نمی کنند، گرچه خود به دنبال دریافت انعام نیستند. به علاوه، لازم به ذکر است که در ژاپن دادن پول به دیگران به شکل مستقیم مرسوم نیست. به جای این کار باید اسکناس ها را از قبل در یک پاکت قرار دهید یا از سینی های مخصوصی که در اغلب فروشگاه ها موجود است، استفاده کنید. شمردن پول مقابل فروشنده هم کار بی ادبانه ای محسوب می شود.
۹- خوردن خوراکی و نوشیدنی در مکان های عمومی
در ژاپن گرچه غذا خوردن در مکان های عمومی به طور مشخص ممنوع نیست، بخصوص اگر غذا بسته بندی شده باشد، اما نگاه خوبی به آن وجود ندارد.در فرهنگ ژاپنی اهمیت زیادی به تمیزی داده می شود، به همین دلیل این نگرانی وجود دارد که افراد بعد از غذا خوردن زباله ی آن را در محیط رها کنند.
لازم به ذکر است که این قاعده حالا دیگر به سفت و سختی گذشته نیست، چرا که جوان های ژاپنی گهگاه با خوردن خوراکی در مکان های عمومی آن را زیر پا می گذارند. با این حال، اغلب این کار را با احتیاط انجام می دهند و از خوردن غذا در مکان های شلوغ خودداری می کنند.
۱۰- بیرون گذاشتن خالکوبی
خالکوبی کردن در ژاپن به اندازه ی بسیاری از کشورهای دنیا رایج نیست. آن هایی هم که خالکوبی دارند اغلب هنگام رفتن به سر کار یا مکان های عمومی آن را با لباس یا ابزارهای مخصوص پنهان می کنند.
برای گردشگران هم داشتن خالکوبی در ژاپن می تواند چالش هایی ایجاد کند. مثلاً ممکن است دسترسی آن ها به مکان های عمومی ای مانند استخر، باشگاه، اسپا یا حمام های سنتی را محدود کند. با این حال، بیرون گذاشتن خالکوبی در مکان های عمومی ای مانند خیابان، مترو یا رستوران به طور کلی با برخوردی از سوی مردم مواجه نمی شود.
۱۱- رفتن به دستشویی با کفش
در ژاپن هم مانند بسیاری از دیگر کشورهای آسیایی باید پیش از ورود به خانه کفش های خود را درآورید. این رسم در نگاه ژاپنی ها به مقوله ی تمیزی ریشه دارد که برخی مکان ها را تمیز یا کثیف می دانند. ژاپنی ها تمام خانه جز دستشویی را تمیز می دانند. به همین دلیل برای ورود به دستشویی از دمپایی استفاده می کنند.
این دمپایی ها را نه تنها در دستشویی خانه ها، بلکه در توالت های عمومی مانند دستشویی رستوران ها و هتل ها نیز می توان یافت. به علاوه، از روی دمپایی ها می توان متوجه شد که دستشویی پر است یا خالی.
۱۲- دست دادن با دیگران
در ژاپن گردشگران اغلب نمی دانند که چطور باید با دیگران سلام و احوالپرسی کنند. در فرهنگ ژاپنی تماس بدنی نزدیک به طور کلی ناپسند محسوب می شود، به همین دلیل خودداری از لمس، بغل کردن یا زدن به شانه یا پشت دیگران اهمیت زیادی دارد. دست دادن شکل قابل قبولی از تماس فیزیکی محسوب می شود، اما بهتر است صبر کنید تا طرف ژاپنی برای انجام آن پیش قدم شود. در غیر اینصورت، یک تعظیم مؤدبانه راه محترمانه و مطمئنی برای سلام و احوالپرسی با دیگران است.
۱۳- بوق زدن
صبر و ادب از ارزشمندترین ویژگی ها برای ژاپنی ها است که حتی هنگام رانندگی هم آن ها را حفظ می کنند. در ژاپن داشتن صبر هنگام رانندگی و خودداری از پرت کردن حواس دیگران با زدن بوق بلند یک هنجار اجتماعی محسوب می شود. این تأکید فرهنگی بر داشتن یک تعامل آرام و هماهنگ در حین رانندگی، گویای اهمیت این اصل در جامعه ی ژاپنی و زندگی روزمره ی ژاپنی ها است.
۱۴- نشان دادن توجه آشکار به جنس مخالف
در فرهنگ ژاپنی هنوز یک جدایی قابل توجه میان دو جنس مخالف وجود دارد. دوستی میان زنان و مردان، به ویژه زمانی که یکی از طرفین در رابطه ی عاشقانه باشد، مرسوم نیست.
از حدود ۸ سالگی به بعد، حضور جنس مخالف، دختران و پسران را معذب می کند. همه ی جمع ها و فعالیت های دسته جمعی میان زنان و مردان به طور خودکار جداگانه انجام می شود. هر گونه تلاشی برای صحبت با جنس مخالف ممکن است با خنده یا شوخی دیگران درباره ی توجه شما به جنس مخالف تان مواجه شود.
۱۵- دادن جای خود به دیگران در وسایل نقلیه عمومی
شاید عجیب به نظر برسد اما ژاپنی ها در مترو و اتوبوس جای خود را به دیگران نمی دهند. در حقیقت اگر بخواهید جای خود را به دیگران دهید ممکن است فداکاری تان را توهین آمیز تلقی کنند، چرا که معتقدند با این کار آن ها را ضعیف نشان می دهید. لازم به ذکر است که در ژاپن در وسایل نقلیه ی عمومی صندلی هایی مخصوص افراد مسن و معلول وجود دارد.
۱۶- اشاره با انگشت
در ژاپن هنگام آدرس پرسیدن از دیگران از اشاره کردن با انگشت خودداری کنید. ژاپنی ها اشاره با انگشت را حرکتی پرخاشگرانه یا بی ادبانه می دانند. به جای آن، از تمام انگشتان تان برای اشاره کردن استفاده کنید یا بهتر از آن اینکه از ارتباط کلامی کمک بگیرید.
منبع: روزیاتو
