به طور کلی، مغز انسان از شروع دههی سوم زندگی روزانه تعداد قابل توجهی از سلولهای عصبی (نورون) خود را که بلااستفاده مانده، از دست میدهد.
فرآیند پیری مشابه تمام اعضای دیگر بدن، مانند پوست، دید، مو، و سیستم اسکلتی-عضلانی در مغز و سیستم عصبی نیز رخ میدهد. متاسفانه، فرآیند پیری مغز همانند پیری پوست یا مو به شکلی قابل مشاهده فیزیکی نیست و عموم مردم به طور عمده توجه کافی به آن نمیکنند. از طرفی، آغاز پیرمغزی همچون تحلیل سیستم عضلانی یا آغاز مشکلات گوارشی درد ایجاد نمیکند و معمولاً به طور پیشرونده و بیصدا رخ میدهد، به همین دلیل توجه افراد و سیستمهای بهداشتی به آن کمتر است. این موضوع به ویژه با توجه به پیشرفت سنی جمعیت در ایران و سایر مناطق جهان بسیار مهم است.
دکتر هیوا محمدی، متخصص علوم اعصاب و عضو هیئت علمی گروه مغز و اعصاب، با اشاره به اینکه راهکارهای مختلف و مؤثر برای افزایش ذخیره مغزی توسط مراکز دانشگاهی و تیمهای تحقیقاتی در سراسر جهان معرفی شده است، تأکید کرد: یکی از مهمترین نکات خودمراقبتی، چکاپهای دورهای و مراقبت از خود در برابر عوارض بیماریهای سیستمیک مانند دیابت، فشارخون، و اختلالات هورمونی است که در مراقبت از مغز بسیار مهم است.
وی به ترتیب پرهیز از سیگار، مواد مخدر، و نوشیدنیهای الکلی را مسأله مهمی دانست و گفت: تحقیقات متعددی بر روی مضرات این موارد برای سیستم عصبی به تأیید هم رسیدهاند.
وی مسأله مهم دیگر را در این زمینه تغذیه نامید و افزود: مانند دیگر سیستمهای فیزیولوژیک بدن، تغذیه سالم اساس سلامت مغز است. پرهیز از غذاهای پرچرب و پرنمک و دارای افزودنیها از یک طرف و مصرف غذاهای دریایی، سبزیجات تازه و میوهها برای سلامت مغز ضروری است. همچنین، مغز علاوه بر خوراک تغذیهای، نیاز به خوراک حسی، شناختی، و هیجانی دارد، که مطالعه مناسب دیگری برای تأمین نیازهای شناختی مغز است. همچنین داشتن روابط خانوادگی، عاطفی، و اجتماعی مناسب برای داشتن مغز سالم ضروری است و فرآیند پیری مغز را عقبانداز میکند.
عضو هیئت علمی دانشگاه توصیه کرد: افراد باید به سلامت مغز خود و افزایش ذخیره مغزی خود توجه کنند. این موضوع باعث افزایش طول عمر با کیفیت میشود. افزایش ذخیره مغزی ممکن است با برنامههای بازتوانی شناختی محقق شود. توجه به علائم مرتبط با اختلالات شناختی و مشکلات روانی و مراجعه به متخصصین مربوطه در زمان مناسب بسیار مهم است.