انسان‌ها از مجموعه علل مادی و معنوی مختلفی تشکیل می یابند و خصوصیات روحی و روانی متنوعی دارند. البته علل محیطی و خانوادگی، والدین و مدرسه و…در شکل‌گیری شخصیت هر فرد موثر است و کودکان به دلیل شخصیت حساستر و شکنندگی بیشتر از عومال یاد شده متاثرتر هستند. کودک سالم کودکی است که ضمن اینکه کودکی و دوران حساس آن را خوب گذرانده، تحت تربیت صحیح والدین خود قرار گرفته و با تاثیرپذیری از جاذبه و دافعه‌های پدر و مادر خود در خانواده شخصیت او شکل و شمایل لازم را پذیرفته است.
یک کودک سالم از نظر رفتاری کودکی است که بر پایه تربیت صحیح همراه با منطق و درایت در سایه عشق و محبت والدین و پرهیز از افراط و تفریط‌های تربیتی رشد پیدا کرده باشد. یکی از ویژگی‌های مهم شخصیتی در زندگی هر فردی داشتن عزت نفس است؛ همان موضوعی که شخص بر پایه آن فردی است که شخصیت خود را با همه شرایط و ویژگی مثبت و منفی و توانایی‌ها و کوتاهی‌ها می‌پذیرد و خود را دوست داشته و برای شخصیت خود ارزش قائل است.
حس مثبت یکی از بزرگترین هدیه‌هایی است که شما می‌توانید به فرزندتان بدهید؛ بچه‌ها با عزت نفس بالا احساس مهر، محبت، شایستگی و خوشحالی بیشتری دارند.
هر کودک لحظاتی دارد که در آن با چالش‌ها، فشار همسالان یا تجربه چیزهای جدید روبرو می‌شود و ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهد یا ارزش خود را زیر سوال ببرد. در زندگی کودک، فراز و نشیب‌هایی وجود خواهد داشت که برای عبور از آنها به عزت نفس بالا احتیاج دارد.
یکی از بهترین چیزها در مورد عزت نفس کودکان، آزادی در شکست خوردن است. هیچ موفقیت واقعی در زندگی بدون شکست نیست؛ بنابراین به کودک خود بیاموزید که ببیند چه چیزی می‌تواند از اشتباهات و چالش‌ها به دست بیاورد.
روش‌های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان
در طول رشد، عزت نفس کودک تکامل می‌یابد، آنها به مرور متوجه خواهند شد که ذاتاً در هر کاری که تلاش می‌کنند استعداد ندارند. برای کمک به ساختن احساس مثبت فرزندانتان (مثل اینکه او بزرگ شده است) می‌توانید از راه‌های زیر کمک بگیرید:
۱.به فرزندانتان قدرت انتخاب دهید
قدرت انتخاب دادن به بچه‌ها بدون مسئولیت کاری می‌کند که آنها احساس صاحب اختیاری بکنند؛ برای مثال: در صبحانه شما به فرزندانتان قدرت انتخاب بین تخم مرغ یا نان و پنیر را پیشنهاد بدهید. یاد گرفتن انتخاب برای افزایش عزت نفس کودکان مهم است؛ انتخاب‌های ساده در زمانی که فرزند شما کوچک است کمک خواهد کرد تا برای انتخاب‌های سخت بیشتری که در آینده با آنها روبرو خواهد شد، آماده شوند.
۲. همه کارها را برای او انجام ندهید
صبور باشید و اجازه بدهید کارهایش را خودش انجام بدهد؛ برای مثال با وجود اینکه اگر لباس او را بپوشانید ممکن است سریع‌تر و راحت‌تر باشد، اجازه دهید کار را خودش انجام دهد و کمک کنید که مهارت‌های زندگی را یاد بگیرد. هرچقدر با چالش‌های تازه روبرو شود کفایت و اعتماد به نفس بیشتری را احساس می‌کند.
۳. به او اجازه دهید بداند که هیچ‌کس عالی نیست
توضیح دهید که هیچ‌کس انتظار ندارد که کامل باشد. روشی که شما به اشتباهات کودکتان عکس‌العمل نشان می‌دهید، به او نشان می‌دهد که چگونه باید عمل کند.
۴. کارهای روزمره خانواده را مناسب با سنش به او واگذار کنید
به بچه‌ها برای وظایفی مانند: چیدن میز، شستن ظرف‌ها یا تمیز کردن خانه بدهید. این کار احساس رقابت و کنترل مهارت حل مسئله آنها را افزایش می‌دهند.
۵. مقایسه نکنید
هرگز احساسات فرزندانتان را تحقیر نکرده و او را دیگران مقایسه نکنید. وقتی عصبانی می‌شوید یک استراحت کوتاه بکنید و چیزی نگویید که بعدا پشیمان شوید.
۶. با آنها وقت بگذرانید
وقت گذاشتن برای بچه‌ها باعث می‌شود احساس کنند برای شما مهم هستند. تفریح کنید و با هم فعالیت‌هایی مانند تماشای فیلم یا بازی با توپ انجام دهید که آنها از آن لذت می‌برند.
برای تماشای و لذت بردن از دستاوردهای فرزندتان وقت بگذارید. این نشان می‌دهد که شما برای علایق او ارزش قائل هستید و اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد زیرا او خود را باهوش و توانا می‌بیند.
۷. از برچسب زدن بپرهیزید
هنگام تنبیه فرزندان خود از به کار بردن کلماتی مانند تنبل، شیطون یا احمق خودداری کنید. برچسب‌ها به کودک شما کمک نمی‌کنند تا بفهمد رفتار قابل قبول چیست و ممکن است او را به این باور برساند که هرگز نمی‌تواند به اندازه کافی خوب باشد. در عوض، رفتارهای منفی فرزندان خود را با توضیح ناشایست بودن رفتار آنها اصلاح کنید. گفتن اینکه آنها را دوست دارید اما رفتار نادرست آنها را تایید نمی‌کنید، می‌تواند آنها را نسبت به اعمال خود آگاه‌تر کند.
۸. انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید
از مقایسه بپرهیزید و کاری نکنید که فرزندانتان وقتی خوب عمل نمی‌کنند؛ مثلاً وقتی نمره خوبی در مدرسه نمی‌گیرند، احساس شکست کنند. این امر باعث کاهش روحیه و عزت نفس آنها می‌شود.
۹. بگذارید فرزندتان ببیند که شما هم گاهی به کمک نیاز دارید
در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهید، وقتی کمک می‌خواهید فرزندتان درک می‌کند که کمک گرفتن نشانه ضعف نیست.
۱۰. تشویق به روابط دوستی
پیدا کردن و حفظ دوستان باعث رشد اعتماد به نفس و عزت نفس کودک نوپا می‌شود. فرصت‌های زیادی برای ملاقات و بازی با کودکان هم سن و سال او ایجاد کنید.
خوش‌بینی مسری است. اگر این فعالیت عزت نفس را به طور منظم انجام دهید، متوجه خواهید شد که همه اعضای خانواده نسبت به هر گونه الگوی تفکر منفی غیرمفید آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند. بنابراین به مرور عزت نفس کودکان افزایش می‌یابد و متوجه خواهید شد که او به طور طبیعی شروع به تغییر شرایط یا نتایج دشوار می‌کند.
منبع: راهنماتو
