کافئین به سیستم عصبی مرکزی شما انرژی می‌دهد و شما را بیدار نگه می‌دارد. اما گاهی پس از نوشیدن قهوه احساس خواب‌آلودگی می‌کنید. این ممکن است به دلیل چند علت باشد که در زیر آورده شده است:
تأثیرات بر آدنوزین: وقتی کافئین به مغز می‌رسد، به گیرنده‌های آدنوزین متصل می‌شود. این باعث می‌شود مغز آدنوزین را پردازش نکند و موجب احساس بیداری شما شود. اما وقتی کافئین از بین می‌رود، آدنوزین به گیرنده‌های مغز متصل می‌شود و باعث احساس خستگی می‌شود.
تأثیر ادرارآوری: نوشیدن قهوه باعث ادرارزدایی بیشتری می‌شود که ممکن است باعث کاهش مایعات بدن شود و به‌تبع آن احساس خستگی و خواب‌آلودگی ایجاد شود.
برای جلوگیری از احساس خستگی و خواب‌آلودگی پس از نوشیدن قهوه، می‌توانید مقدار بیشتری آب بنوشید و از غذاهای حاوی آب مثل میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید. همچنین، در هنگام ورزش، مریضی یا در شرایط آب و هوایی خاص، باید مقدار زیادی آب مصرف کنید. اگر علائم کم‌آبی بدن مانند بی حالی، تشنگی شدید، و گیجی را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر از شیرین کننده یا خامه در قهوه‌تان استفاده می‌کنید، ممکن است هنگام کاهش سطح قند در بدن احساس خستگی کنید. وقتی بدن بیش از حدی قند را مصرف می‌کند، انسولین تولید می‌شود تا آن را تنظیم کند. این باعث کاهش سطح گلوکز خون و احساس کمبود انرژی می‌شود. همچنین ممکن است در هنگام سقوط قند، علائمی مانند گرسنگی، تحریک‌پذیری، اضطراب، عرق کردن و سرگیجه را تجربه کنید.
اگر قهوه‌ای که مصرف می‌کنید به کپک آلوده باشد، این می‌تواند باعث احساس خستگی پس از مصرف شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که تماس با مایکوتوکسین‌ها می‌تواند با خستگی مزمن مرتبط باشد.
همچنین، مصرف کافئین می‌تواند بر روی استرس تأثیر بگذارد و باعث احساس استرس و خستگی شود. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کافئین می‌تواند سطوح هورمون‌های استرس مانند اپی‌نفرین و کورتیزول را افزایش دهد، که ممکن است باعث ایجاد استرس و خستگی پس از مصرف قهوه شود.
علائم ترک کافئین شامل سردرد، حالت تهوع، تحریک‌پذیری و ناتوانی در تمرکز است. این علائم معمولاً پس از ۱۲ تا ۲۴ ساعت از آخرین مصرف کافئین ظاهر می‌شوند و مدتی ممکن است ادامه داشته باشند، به ویژه اگر مصرف کافئین به صورت منظم بوده باشد.
برای کاهش مصرف کافئین و جلوگیری از علائم ترک، می‌توانید از روش تدریجی استفاده کنید. به این ترتیب، میزان مصرف را به طور تدریجی کاهش دهید، مانند کاهش به ۱/۴ فنجان هر دو تا سه روز یا استفاده از چای سبز به جای قهوه. این روند را تا زمانی که مصرف کافئین را کاملاً متوقف کنید، ادامه دهید. استفاده از روش تدریجی می‌تواند به شما کمک کند که بدون اثر منفی بر عملکرد روزانه و خواب در شب، از کافئین دست بکشید.
