حتماً شما نیز با این حرف‌های شعاری آشنا هستید که مهم دل خوش است و پول اهمیتی ندارد، اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد که فقر به سرعت سبب پیر شدن مغز و کاهش توانایی‌های آن می‌شود.
مغز انسان همیشه عملکرد یکسانی ندارد و معمولاً با سنین خاصی بهترین بازدهی را ارائه می‌دهد. همچنین هرچقدر سن فرد افزایش می‌یابد، میزان یادگیری، عملکردهای مغزی و ارتباطات بین بخش‌های مختلف مغز در مسیر مخالف حرکت می‌کنند. حالا مشخص شده است که فقر و بی‌پولی نیز می‌تواند سرعت پیر شدن مغز را افزایش دهد.
ارتباط بین فقر و سرعت پیر شدن مغز اثبات شد
تیمی از پژوهشگران دانشگاه لوزان و ژنو سوئیس در حال بررسی عوامل تاثیرگذار روی ماده سفید مغز بودند که متوجه این ارتباط شدند. به‌طور کلی میزان ماده سفید همزمان با افزایش سن کاهش می‌یابد. ولی ظاهرا زندگی در فقر سبب می‌شود که این فرآیند با سرعت بیشتری انجام شود. دانشمندان برای بررسی این موضوع ۷۵۱ فرد که بین ۵۰ تا ۹۱ سال سن داشتند را تحت‌نظر گرفتند.
پژوهشگران ابتدا عواملی مانند سن، جنسیت و بیماری‌های مهم را به‌عنوان عوامل تاثیرگذار لحاظ کردند و در نهایت به بررسی تصاویر MRI پرداختند. نتایج نشان داد که فقر می‌تواند روی سرعت کاهش ماده سفید و به‌تبع آن پیر شدن مغز تاثیر بگذارد. در واقع افراد نسبتاً فقیر عملکرد ضعیف‌تری در تست‌های ادراکی نسبت به افراد مرفه‌تر داشتند.
این پژوهش قصد داشت ارتباط بین عوامل اقتصادی اجتماعی زندگی انسان (درآمد خانوادگی، آخرین موقعیت شغلی، رخدادهای مهم اقتصادی اجتماعی طول زندگی) و عملکرد ذهنی را در میان‌سالی و پیری بررسی کند. به‌طور کلی ماده سفید نقشی حیاتی در انتقال پیام‌ها و سیگنال‌ها به قسمت‌های مختلف مغز دارد. به‌همین‌خاطر کاهش این ماده می‌تواند تاثیر محسوسی در عملکرد ذهنی فرد داشته باشد.
پیشتر دانشمندان متوجه شده بودند که زندگی در فقر می‌تواند روی سلامت جسمی فرد تاثیر منفی بگذارد؛ اما حالا یکی از جنبه‌های دیگر این مشکل مشخص شده است. نگاه دقیق‌تر پژوهشگران به این موضوع جزئیات بیشتری را آشکار کرد. آنها تعداد فیبرهای خارج‌شده از هر نورون و میزان پوشش حفاظتی روی هر فیبر (میلین) را بررسی کردند. عواملی که ظاهراً روی کاهش سریع ماده سفید تاثیرگذار هستند. این در حالی است که بررسی‌های پیشین فقط ارتباط بین عوامل اجتماعی اقتصادی و حجم کلی مغز را هدف قرار می‌دادند.
در طول این پژوهش کاملاً مشخص شد که حرکت آزاد مولکول‌های مختلف (عمدتاً آب) به میزان میلین و تراکم شاخه‌های نورونی بستگی دارد. در واقع شما اگر در طول زندگی درآمد کافی داشته باشید، با مشکلی در این زمینه مواجه نخواهید شد. به‌بیان دقیق‌تر حتی کم‌شدن میلین و یا تراکم شاخه‌های نورونی نمی‌تواند سبب کاهش عملکرد ذهنی افراد ثروتمند شود. گویی پول و آسایش روانی ناشی از آن مکانیزم دیگری را فعال می‌کنند که جلوی کاهش توانایی ذهنی فرد را می‌گیرد.
برای اولین بار است که دانشمندان ارتباط بین عوامل اجتماعی اقتصادی و ساختار درونی مغز را بررسی می‌کنند. به‌همین‌خاطر محدودیت‌هایی در این زمینه وجود داشته است. به‌عنوان مثال تاثیر افسردگی به‌عنوان یک عامل تاثیرگذار لحاظ نشد. همچنین پیش‌زمینه فرهنگی افراد می‌تواند نسبت به رویکرد آنها به‌زندگی تفاوت ایجاد کند. به‌همین‌خاطر شاید تاثیر فقر روی سرعت پیر شدن مغز در فرهنگ‌های مختلف متفاوت باشد.
در هر صورت پژوهش اشاره‌شده مسیر جدیدی را در بررسی تغییرات ساختار مغز باز کرد. بدین‌ترتیب می‌توان انتظار داشت که در آینده پژوهش‌های کامل‌تر و گسترده‌تری در این زمینه انجام شود.
