برای بعضی، صدای “تقی” که از به‌اصطلاح شکستن گردن، مفاصل انگشت یا کمر می‌شود و با هدف رفع خستگی انجام می‌شود، صدایی آرامش‌بخشی است، اما برای برخی دیگر این داستان کاملاً متفاوت است.
اگر از کسانی هستید که مفاصل‌تان را می‌شکنید، بدانید که تنها نیستید. یک مطالعه نشان می‌دهد که بین 25 تا 45 درصد از مردم به‌صورت خودخواسته و ارادی مفاصل‌شان را می‌شکنند. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که برخی مفاصل هم به صورت غیرارادی شکسته می‌شوند که از آن جمله می‌توان به گردن و کمر اشاره کرد.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که “شکستن مفاصل” واقعاً چه معنایی دارد و اگر خطراتی برای سلامتی دارد، چگونه می‌توانیم این عادت را ترک کنیم.
وقتی مفصل را می‌شکنید چه اتفاقی می‌افتد؟
مفاصل ما در مایعی غلیظ به نام سینوویال یا مایع مفصلی غوطه‌ور است که در بین مفاصل ما قرار گرفته و در هنگام حرکت آن‌ها را نرم و بالشتکی نگه می‌دارد.
ارین نانس، پزشک و جراح اورتوپدی، می‌گوید: “در داخل مفاصل کیسه‌های هوایی وجود دارد که طبیعی هستند. صدای ‘تقی’ که با شکستن بندهای انگشت می‌شنوید، ناشی از آزاد شدن حباب‌هایی است که در داخل مفاصل قرار دارند.”
(البته باید افزود که برخی از محققان مطمئن نیستند این صدا قطعاً صدایی باشد که از ترکیدن حباب هوای داخل مفاصل شنیده می‌شود.)
به‌لحاظ تئوری، با خم کردن مفصل به جهتی خاص یا فشار آوردن به آن، صدای تقی را می‌شنوید که درواقع صدای ترکیدن حباب هواست. ممکن است انگشتان دست‌تان را بکشید یا آن‌ها را به عقب خم کنید که دومی فشار منفی ایجاد می‌کند (فضا را کوچک‌تر می‌کند).
هر دو طریق برای بسیاری از مردم احساس خوب رفع خستگی ایجاد می‌کند.
رائول شاه، متخصص اورتوپدی و جراح ستون فقرات و گردن، می‌گوید:
“ما هنوز توضیح علمی نداریم که چرا به‌اصطلاح شکستن حس خوبی ایجاد می‌کند. ممکن است که به صورت موقتی فشاری که روی مفاصل بار شده است را آزاد کند، اما خیلی بادوام نیست – برای همین این کار تبدیل به عادت می‌شود.”
بله، این کار می‌تواند به شما آسیب بزند
آیا نگرانید که شکستن مفاصل به آرتروز یا ورم مفاصل تبدیل شود؟ ما به‌واسطه تحقیقات بیش‌تری که انجام شده است، می‌دانیم که شکستن مفاصل انگشتان دست چه عارضه‌ای می‌تواند داشته باشد. نانس می‌گوید حداقل در مورد انگشتان دست، خیال‌تان می‌تواند راحت باشد که:
“شکستن بندهای انگشتان دست باعث آرتروز نمی‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که این کار آسیبی به دست‌ها نمی‌زند.”
مطالعه‌ای که یک دهه قبل انجام شد، به بررسی 300 بیمار با سنین بالای 45 سال پرداخت و آن‌ها را با کسانی که هرگز بندهای انگشتان دست‌شان را نشکسته بودند، مقایسه کرد. نتایج چه چیز را نشان داد؟ کسانی که عادت شکستن بندهای انگشت داشتند، در مقایسه با کسانی که هرگز این کار را نکرده بودند، به نسبت کم‌تری به آرتروز مبتلا نشده بودند.”
علاوه بر این، مطالعه‌ای که اخیراً انجام شده نشان می‌دهد که شکستن بندهای انگشتان باعث تغییرات آنی در مفاصل نمی‌شود، هرچند ممکن است دامنه حرکتی مفاصل را کاهش دهد.
نانس می‌گوید:
“شکستن بندهای انگشتان دست ممکن است عادتی بی‌ضرر باشد اما راه‌هایی است که می‌تواند به شما آسیب بزند.”
شکستن مفاصل به طریق اشتباه می‌تواند به تاندون‌ها، غضروف‌ها و رباط‌هایی که در اطراف مفصل قرار دارند، فشار وارد کند. اگر مفاصل را به نحوی بکشید یا فشار دهید که خلاف حرکت مفصل باشد، می‌توانید به خودتان آسیب وارد کنید.
دکتر شاه می‌گوید:
“در کمر و گردن علاوه‌بر سازه‌هایی که در بالا گفته شد، سازه‌های حساس دیگری نیز وجود دارند – از جمله اعصاب و طناب نخاعی.”
“اگر با فشار و نیروی زیاد مفصل را بشکنید، ممکن است کمر یا گردن را بیش‌ازحد بچرخانید. در نتیجه ممکن است که به یک عصب فشار آورید، به رگ‌های خونی آسیب بزنید یا باعث کشیدگی ماهیچه‌ها شوید.”
امن‌تر است که از شکستن مفاصل‌تان پرهیز کنید و هوشمندانه است که از شکستن مرتب مفاصل‌تان پرهیز کنید
چطور این عادت را ترک کنیم؟
نانس می‌گوید، دلایل متعددی برای شکستن مفاصل وجود دارد، اما برخی این کار را به این دلیل انجام می‌دهند که حس رفع خستگی به آن‌ها می‌دهد یا عادتی عصبی است. اما با توجه به اینکه شکستن مفاصل در جهتی نادرست می‌تواند به مفاصل آسیب وارد کند، بهتر است برای رفع فشار و خستگی از روش‌های دیگر استفاده کنید.
– از دلیل شکستن مفاصل‌تان آگاه باشید: توجه کنید که آیا زمان و چرایی شکستن مفاصل از الگوی خاصی پیروی می‌کند؟ اگر آگاه باشید می‌توانید از آن پرهیز کنید. مثلاً اگر این کار را در هنگام افزایش فشار کار روزانه انجام می‌دهید، می‌توانید از جای‌تان بلند شوید، دوری بزنید و قهوه بخورید و یا چند دقیقه‌ای از میز‌تان دور شوید.
– ورزش کنید تا مفاصل‌تان قوی شوند: شاه می‌گوید: “اگر عمل شکستن مفاصل را برای رهایی از احساس فشار فیزیکی انجام می‌دهید، باید بدانید که راه‌حل پایداری نیست، زیرا خیلی زود دوباره آن حس برمی‌گردد و شما مجبورید مدام این کار را تکرار کنید.”
او در‌عوض توصیه می‌کند که ماهیچه‌های اطراف مفاصل را تقویت را کنید تا عملکرد و توانایی جذب بار را افزایش دهید.
– اگر درد مزمن یا سفتی آزاردهنده عضلات دارید، فعالیت فیزیکی، به خصوص ورزش‌های استقامتی و کششی مثل یوگا، می‌تواند به کاهش کمردرد و قامت راست و وزن سالم کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر در هنگام شکستن مفاصل احساس درد می‌کنید و با حرکت طبیعی مفاصل احساس درد می‌کنید یا حس می‌کنید مفاصل‌تان متورم شده است، باید به پزشک مراجعه کنید.
یکی دیگر از علائم هشداردهنده مربوط به وضعیت کرپیتاسیون است که درواقع صدای سایش استخوان‌ها به همدیگر است. هرچند کرپیتاسیون بیش‌تر در زانوها رخ می‌دهد، اما رخ دادن آن در انگشت شست دست می‌تواند علامت آرتروز باشد.
سخن آخر
اغلب اوقات، شکستن مفاصل برای افراد سالم بی‌خطر است، اما کارشناسان آن را توصیه نمی‌کنند.
نانس می‌گوید: “برای بسیاری، شکستن مفاصل نوعی بی‌قراری است. خود این کار آسیب‌زننده نیست، اما می‌تواند به طریقی که خطرناک است، انجام شود.”
بهتر است از شکستن مفاصل‌تان پرهیز کنید و از راه‌های دیگری برای رفع فشار و خستگی استفاده کنید.
