شنبلیله، گیاهی علفی با برگ‌های متناوب، در طب سنتی با نام حلبه شناخته می‌شود و طبیعت گرم و خشکی دارد. این گیاه به عنوان ملین، رقیق‌کننده اخلاط غلیظ، روان‌کننده ادرار و خون قاعدگی و مقوی ریه شناخته می‌شود. منشأ اصلی این گیاه در مناطق مدیترانه‌ای است، اما از چین تا هند و از جنوب تا اتیوپی یافت می‌شود. امروزه نیز در بسیاری از کشورها پرورش داده می‌شود، در حالی که در ایران به صورت وسیع کاشته و مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش مورد استفاده از شنبلیله، دانه‌های رسیده و خشک شده‌است.
عصاره الکلی دانه‌های این گیاه اثر کاهنده کلسترول خون و کبد را دارد. همچنین عصاره آبی و الکلی دانه‌ها باعث کاهش قند خون در افراد سالم و دیابتی می‌شود و تعداد و قطر سلول‌های بتا لوزالمعده را افزایش می‌دهد. دانه‌ها اثرات مثبتی بر کاهش پراکسیداسیون چربی، افزایش گلوتاتیون و کاهش آلفا توکوفرول خون نیز داشته‌اند. تجویز عصاره غنی از استروئیدهای دانه‌ها باعث افزایش اشتها و میزان مصرف غذا می‌شود. همچنین این عصاره منجر به کاهش سطح کلسترول پلاسما می‌شود. لازم به ذکر است که عصاره دانه‌ها دارای اثر ضد لانه گزینی جنین نیز می‌باشد.
با تایید دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، شنبلیله به عنوان درمان‌کننده بی‌اشتهایی، داروی کمکی در هایپرکلسترولمی و هایپرگلایسمی در دیابت نوع دو، پیشگیری و درمان کوه گرفتگی، و همچنین درمان التهاب پوست شناخته شده است. مصرف غیررسمی آن نیز به صورت خوراکی در نزله دستگاه تنفسی فوقانی، دیابت، و افزایش ترشح شیر مادران استفاده می‌شود. از نظر موضعی و به صورت ضماد، برای التهابات موضعی، زخم‌ها و اگزما کاربرد دارد.
در طب چینی، این گیاه برای درمان دردهای ناشی از سرماخوردگی در ناحیه پایین شکم، ناتوانی جنسی، فتق، تسکین تب، استفراغ، بی‌اشتهایی عصبی، سرفه، برونشیت، و التهاب کولون (روده بزرگ) استفاده می‌شود. همچنین، در طب هندی نیز در تسکین تب، استفراغ، بی‌اشتهایی عصبی، سرفه، برونشیت، و التهاب کولون به کار می‌رود.
در تهیه مواد مصرفی از شنبلیله، حدود نیم گرم از دانه‌های خرد شده برای سه ساعت در آب سرد خیسانیده و پس از صاف کردن، می‌توان آن را با عسل یا ترکیبات دیگر شیرین و مصرف کرد. در تهیه ضماد شنبلیله نیز، می‌توان ۵۰ گرم از دانه‌های پودر شده را به یک چهارم لیتر آب جوش اضافه کرد و پس از پنج دقیقه، آن را به صورت تخمیر تغلیظ کرد.
اطلاعات مصرف خوراکی روزانه این گیاه ۶ گرم می‌باشد. همچنین، می‌توان چندین نوبت در روز از آن به عنوان چای استفاده کرد. جهت درمان بی‌اشتهایی نیز، می‌توان دو گرم از دانه‌های خرد شده را همراه با مایعات، سه بار در روز پیش از غذا مصرف نمود.
باید توجه داشت که به دلیل اثرات تحریکی بر رحم در دوران بارداری، استفاده از شنبلیله ممنوع می‌باشد. همچنین، به دلیل اثرات کاهنده قند خون در بیماران دیابتی، در صورت مصرف همزمان با سایر داروهای کاهنده قند خون، تحت نظر پزشک باید مصرف گردد. در صورت مصرف همزمان با داروهای جلوگیری از ایجاد لخته خون یا از بین برنده آن (مانند هپارین و وارفارین) به دلیل افزایش خطر خونریزی، علائم خونریزی غیر عادی باید بررسی شود. همچنین، در صورت مصرف همزمان با سیاه‌دانه ممکن است سبب افت شدید قندخون شود. در صورت مصرف همزمان این دو، علائم افت قندخون باید بررسی شود. در برخی موارد، واکنش‌های حساسیتی مانند آبریزش بینی، سرفه، غش، آنژو و ادم صورت نیز مشاهده شده است. مصرف مکرر فرم موضعی ممکن است باعث واکنش‌های حساسیت‌زا در پوست شود.
