تحقیقات درباره بیماری ارثی «وایکینگ» چه می گوید؟

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که بیماری وایکینگ که باعث وضعیت غیرمعمولی در دست می‌شود، احتمالاً از اجداد نئاندرتال به ما به ارث رسیده است.

بیماری وایکینگ یا انقباض دوپویترن، یک اختلال غیرعادی در جمع شدگی انگشتان دست یا پا است. در این بیماری، بافت زیر پوست ضخیم‌تر و کمتر انعطاف پذیر می‌شود و به طور معمول یک یا چند انگشت را در حالت خمیده دائمی قرار می‌دهد.

به گزارش یورو نیوز، برای مدت طولانی، محققان می‌دانستند که این عارضه در جمعیت ساکنان اروپای شمالی رایج‌تر از سایر مناطق است، اما یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که این امر ممکن است با میراث ژنتیکی نئاندرتال‌ها مرتبط باشد.

این بیماری که برای اولین بار در سال ۱۸۳۱ توسط گیوم دوپویترن، جراح فرانسوی، شناسایی شد، معمولاً با توده‌های سفت و کوچک در زیر پوست کف دست آغاز می‌شود. این توده‌ها در طول زمان ضخیم‌تر می‌شوند و رشته‌هایی را شکل می‌دهند که انگشت را به حالت خمیده می‌برند و دیگر نمی‌توان آن را صاف کرد.

این عارضه، اگرچه معمولاً بدون درد است، می‌تواند هر انگشتی را درگیر کند، اما معمولاً در انگشت حلقه و انگشتان کوچک مشاهده می‌شود.

دقیقه علل انقباض دوپویترن در حال حاضر مشخص نیست، اما دانشمندان قبلاً اشاره کرده بودند که عواملی مانند سن، سابقه مصرف سیگار، مصرف زیاد الکل، ابتلا به دیابت یا صرع و وجود سابقه خانوادگی از عوامل ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

در سال ۲۰۱۵، یک مطالعه انجام شده در دانمارک نشان داد که حدود ۸۰ درصد انقباض دوپویترن به صورت ارثی انتقال می‌یابد. این نتیجه باعث شد که پژوهشگران به این نتیجه برسند که ژنتیک نقش مهمی در بروز این بیماری دارد.

محققان می‌گویند که بیماری وایکینگ در افرادی با اصلیت از مناطق اروپای شمالی رایج‌تر است نسبت به افرادی که بیشتر اصلیت آفریقایی دارند. یک مطالعه انجام شده در سال ۱۹۹۹ نشان داد که درصد بروز این بیماری در جمعیت بالای ۶۰ ساله نروژی‌ها حدود ۳۰ درصد است. این توزیع جغرافیایی باعث شد که بیماری به نام «وایکینگ» شناخته شود.

دانشمندان می‌گویند که افرادی که اجدادشان از مناطق جنوبی صحرای بزرگ آفریقا هستند، ارتباط ژنتیکی کمی با نئاندرتال‌ها دارند. از سوی دیگر، افرادی که اجدادشان خارج از آفریقا زندگی کرده‌اند، شواهد بیشتری از مشترک بودن میراث ژنتیکی با این انسان‌های منقرض‌شده دارند.

هوگو زبرگ، استادیار دپارتمان فیزیولوژی و فارماکولوژی در موسسه کارولینسکا سوئد، در این زمینه می‌گوید: “با توجه به اینکه انقباض دوپویترن در افرادی با تبار آفریقایی به ندرت دیده می‌شود، ما پرسش کردیم آیا ژن‌های مربوط به نئاندرتال‌ها می‌توانند توضیح دهند که چرا افراد خارج از آفریقا تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند یا خیر؟”.

محققان در موسسه تحقیقاتی کارولینسکا، بانک داده ژنتیک مرتبط با بیش از ۶۵۰ هزار نفر را در مرکز بیوبانک بریتانیا، سازمان ژن فنلاند و طرح ژنومیک میشیگان آمریکا مورد بررسی قرار دادند.

در بررسی حدود ۷ هزار و ۹۰۰ فرد مبتلا به انقباض دوپویترن، دانشمندان متوجه شدند که سه مورد از تغییرات قابل توجه در سطح ژنوم با بیماری، اصلیت نئاندرتالی داشتند. این نتیجه باعث شد محققان به این نتیجه برسند که اجداد نئاندرتالی نقش مهمی در شیوع انقباض دوپویترن در اروپایی‌های امروزی داشته‌اند.

در مقاله علمی خود، این محققان ذکر کرده‌اند که تلاقی نئاندرتال‌ها با انسان‌های هوشمند، تأثیری بر شیوع بیماری داشته است، اگرچه آن‌ها تأکید می‌کنند که نباید ارتباط نئاندرتال‌ها و وایکینگ‌ها را بیش از حد بزرگ نماییم.

نتایج این مطالعات جدید در نشریه علمی “Molecular Biology and Evolution” منتشر شده است.