حتی اگر از گیربکس اتوماتیک استفاده می‌کنید، کاهش دستی دنده هنگام رانندگی در سربالایی و سرپایینی توصیه می‌شود. علاوه بر تسلط بر تعویض دنده، باید بر تکنیک‌های پارک کردن و شروع حرکت در شیب نیز مسلط شوید. ممکن است کمی تمرین لازم باشد، اما خیلی زود می‌توانید به رانندگی در سربالایی مسلط شوید.
نکات رانندگی در سربالایی
به گزارش خودروبانک، هنگام نزدیک شدن به سربالایی، سرعت خودرو را افزایش دهید. اگر خودروی شما دارای گیربکس دستی است، دنده را یک یا دو مرتبه کاهش دهید. فاصله 4 تا 10 ثانیه‌ای بین خود و خودروی جلویی را حفظ کنید. هنگام شروع به پایین آمدن از سربالایی، سرعت را کاهش دهید. برای خودروهای دستی، برای پایین آمدن از سربالایی، دنده را به دنده پایین‌تر تغییر دهید.
تعویض دستی به دنده پایین‌تر
هنگام نزدیک شدن به سربالایی، سرعت خودرو را افزایش دهید، اما سرعت ایمن را حفظ کنید. با نزدیک شدن به سربالایی، به آرامی سرعت را افزایش دهید تا نیروی اینرسی به حرکت خودرو در سربالایی کمک کند. سپس کمی شتاب بگیرید، اما مطمئن شوید که از محدودیت سرعت تعیین شده تخطی نمی‌کنید. پدال کلاچ را فشار دهید، پای خود را از روی پدال گاز بردارید و دسته دنده را یک یا دو دنده پایین‌تر از دنده فعلی قرار دهید. هنگام کاهش دنده برای کاهش سرعت، دور موتور (RPM) افزایش می‌یابد.
به تدریج که روی پدال گاز فشار می‌آورید، کلاچ را رها کنید: پس از تعویض دنده به دنده پایین‌تر، به تدریج کلاچ را رها کنید و به آرامی روی پدال گاز فشار دهید. دور موتور در دنده پایین‌تر بعد از مدتی کاهش می‌یابد، بنابراین برای متعادل کردن دور موتور با سرعت جاده، به تدریج فشار روی پدال گاز را افزایش دهید.
قبل از بالا رفتن از سربالایی بسیار تند، به دنده یک یا دو تغییر دهید: اگر در حال بالا رفتن از شیب بسیار تند هستید یا خودروی سنگینی دارید، قبل از نزدیک شدن به سربالایی، دنده را به دنده یک یا دو تغییر دهید. اگر در دنده سه مشکل دارید و نمی‌توانید از سربالایی بالا بروید، ممکن است هنگام تلاش برای کاهش دنده، خودرو به عقب بلغزد.
اگر در حال بالا رفتن از سربالایی هستید و سرعت خود را از دست می‌دهید، سریعاً دنده را کاهش دهید.
دنده سه برای زمین‌های شیب‌دار متوسط مناسب است. با این حال، اگر سرعت خود را از دست دادید یا موتور خودرو غرش و ناله کرد، به این معنی که در حال فشار است و باید سریعاً دنده را کاهش دهید. برای جلوگیری از خاموش شدن یا گرم شدن بیش از حد موتور، کلاچ را فشار و به دنده دو تغییر دهید سپس هنگام رها کردن کلاچ کمی گاز داده و حالت نیم کلاچ بروید. زمانی که خودرو خوب راه افتاد پدال را کامل رها کنید.
کاهش دنده با گیربکس اتوماتیک
اگر در ماشین اتوماتیک مثل خودرو فیدلیتی پرستیژ یا ریسپکت هستید، هنگام نزدیک شدن به سربالایی، سرعت خودرو را افزایش دهید، اما از محدودیت سرعت تعیین شده تخطی نکنید. برای شتاب گرفتن قبل از شروع سربالایی، به آرامی روی پدال گاز فشار دهید. در حالی که می‌خواهید سرعت بگیرید، مطمئن شوید که سرعت خود را در محدوده سرعت تعیین شده حفظ کنید.
به یاد داشته باشید که در شرایط لغزنده آهسته‌تر رانندگی کنید. از فشار دادن شدید و ناگهانی پدال گاز خودداری کنید، به خصوص اگر جاده خیس یا یخی است.
اگر در حال بالا رفتن از سربالایی تند یا رانندگی با خودروی سنگین هستید، دنده را کاهش دهید. به جز مواردی که سربالایی تند و خودروی شما سنگین باشد یا تریلر حمل می‌کنید، کاهش دستی دنده در گیربکس اتوماتیک ضروری نیست. با این حال، کاهش دستی دنده می‌تواند کنترل بیشتری بر سرعت شما بدهد و فشار روی موتور خودرو را کم کند.
برای شیب‌های تند که نمی‌توانید با سرعت بیشتر از 10 مایل در ساعت (حدود 15 کیلومتر در ساعت) از آن بالا بروید، به D1 یا 1 تغییر دهید. اگر سرعت و دور موتور خیلی زیاد باشد، اکثر مدل‌های جدیدتر از تعویض دنده جلوگیری می‌کنند. اگر دسته دنده قفل شد، سعی کنید هنگام کاهش دور موتور به 3000 تعویض دنده کنید.
اگر سربالایی بسیار تند است، به پایین‌ترین دنده تغییر دهید. برای سربالایی‌های تندتر، پس از کاهش سرعت به 15 تا 25 کیلومتر در ساعت، به D1 یا 1 تغییر دهید.
نکات ایمنی در جاده‌های شیب‌دار
- فاصله 4 تا 10 ثانیه‌ای بین خود و خودروهای جلویی بگذارید. برای تنظیم فاصله دنبال کردن، تماشای خودروی جلویی که از یک نقطه عطف عبور می‌کند. تا زمانی که خودروی شما از نقطه انتخاب شده عبور کند، “یک هزار و یک، دو هزار و یک و …. بشمارید. بسته به شیب سربالایی و شرایط جاده، حداقل 4 ثانیه بین خود و هر خودروی جلویی فاصله بگذارید. برای سربالایی‌های تندتر یا شرایط لغزنده، فاصله حداقل 10 ثانیه را در نظر بگیرید.
- هنگام رانندگی در سربالایی، به زمان کافی برای واکنش به موانع پنهان یا خودروی متوقف شده یا … نیاز دارید. اگر پشت یک کامیون یا خودروی سنگین رانندگی می‌کنید، حفظ فاصله ایمن بسیار مهم است. فقط در صورتی که حداقل 150 متر جلوتر را می‌توانید ببینید، از سربالایی یا پیچ عبور کنید. به عنوان یک قانون کلی، فقط در صورت لزوم هنگام رانندگی در سربالایی از خودروهای دیگر عبور کنید. به عنوان مثال، اگر خودرویی با سرعت بسیار کم رانندگی می‌کند که توانایی شما را برای بالا رفتن تحت تاثیر قرار می‌دهد، با استفاده از چراغ راهنما نشان دهید که از آن عبور می‌کنید. فقط در صورتی از آنها سبقت بگیرید که بتوانید به وضوح ببینید که برای تکمیل سبقت به اندازه کافی جلوتر هستید.
- هنگام رسیدن به قله سربالایی سرعت خود را کاهش دهید. برای آماده شدن برای پایین آمدن، سرعت خود را کاهش دهید، زیرا خودروی شما هنگام رانندگی در سراشیبی سرعت می‌گیرد. علاوه بر این، در صورت نیاز به واکنش به هرگونه وسیله نقلیه، دوچرخه‌سوار یا خطر جاده‌ای پنهان دقیقا بعد از قله تپه، فشار پدال گاز را کاهش دهید.
- برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد موتور، از روشن کردن تهویه مطبوع خودداری کنید. رانندگی در سربالایی بر موتور تأثیر می‌گذارد، بنابراین گرم شدن بیش از حد خطرناک است. برای به حداقل رساندن این خطر، به خصوص اگر شیب تند است یا برای مدت طولانی در زمین‌های شیب‌دار رانندگی می‌کنید، تهویه مطبوع را روشن نکنید. در صورت لزوم، برای گرفتن هوای تازه پنجره‌ها را پایین بیاورید.
- به جای گرفتم ترمز، در دنده پایین رانندگی کنید. چه گیربکس دستی داشته باشید و چه اتوماتیک، از همان دنده‌ای که برای بالا رفتن استفاده کرده‌اید برای پایین آمدن استفاده کنید. اگر راننده ماشین دستی هستید، تعویض دنده به حالت خلاص خطرناک است. اگر راننده خودرو گیربکس اتوماتیک هستید، درگیر کردن ترمز در تمام مسیر پایین آمدن باعث ساییدگی لنت ترمز و دیسک‌های شما می‌شود. هنگام نیاز به ترمز کردن، به جای کوبیدن روی آنها، تا حد امکان ترمزها را به آرامی و تدریجی درگیر کنید.
پارک کردن خودرو در شیب
- هنگام پارک کردن در سربالایی، ترمز دستی را درگیر کنید. حتی اگر شیب کمی دارد، ترمز دستی را بکشید تا از حرکت معکوس خودروی خود جلوگیری کنید. معمولاً می‌توانید ترمز دستی را در کنسول وسط خودرو (بین صندلی راننده و سرنشین جلو) یا در کنار پدال‌های گاز و ترمز پیدا کنید.
- اگر خودرو رو به سربالایی پارک شده است، چرخ‌های جلو را از جدول جدا کنید. کنار جدول پارک کنید و چرخ را به شدت به سمت جاده بچرخانید تا قسمت عقب چرخ جلویی جدول کنار شما به جدول برخورد کند. به این ترتیب، اگر ترمزهای شما خراب شد، خودروی شما به عقب نمی‌رود و جدول از حرکت بیشتر چرخ‌ها جلوگیری می‌کند.
- اگر خودروی خود را رو به پایین پارک کرده‌اید، چرخ‌های جلو را به سمت جدول بچرخانید. به این ترتیب، اگر خودروی شما شروع به حرکت رو به پایین کند، چرخ‌های جلو به جدول برخورد می‌کنند و خودرو را قبل از اینکه بیشتر از آن پایین بیاید متوقف می‌کنند.
- اگر جدول وجود ندارد چه خودروی شما رو به بالا یا پایین باشد، چرخ‌ها را تا حد امکان از خیابان دور کنید. به این ترتیب، اگر ترمزها خراب شوند، به جای اینکه به سمت ترافیک روبرو حرکت کند، از جاده خارج می‌شود.
- اگر گیربکس دستی دارید، هنگام پارک در شیب، خودرو را در دنده یک قرار دهید. به جای اینکه هنگام پارک در سربالایی دسته دنده را به حالت خلاص برگردانید، آن را در دنده یک نگه دارید. اگر خودرو در دنده یک باشد و ترمز دستی خراب شود، موتور باید از چرخش چرخ‌ها جلوگیری کند.
- صرف نظر از اینکه گیربکس اتوماتیک یا دستی دارید، همیشه به یاد داشته باشید که هنگام پارک در شیب، ترمز دستی را درگیر کنید.
شروع حرکت و ترمز کردن در سربالایی با گیربکس دستی
در یک ماشین مجهز به دنده غیراتومات مانند خودروی اطلس سایپا ترمز دستی را درگیر کنید و خودرو را در دنده یک قرار دهید. اگر پارک کرده‌اید، حتماً چرخ‌هایتان را که چرخانده شده بودند صاف کنید. آنها را در جهتی که می‌خواهید رانندگی کنید تراز کنید و دوباره بررسی کنید که ترمز دستی درگیر است. سپس کلاچ را فشار دهید و دسته دنده را در دنده اول قرار دهید. از آنجایی که از ترمز دستی استفاده می‌کنید، پاهایتان برای کار با کلاچ و پدال گاز آزاد هستند.
قبل از رها کردن ترمز دستی، بررسی کنید که جاده خلوت باشد و دور موتور را به 1500 دور در دقیقه برسانید. راهنما را روشن کنید، آینه‌های خود را بررسی کنید و به پشت سر خود نگاه کنید تا از عدم وجود ترافیک روبرو مطمئن شوید. اگر جاده خلوت است، پدال گاز را فشار دهید تا به 1500 دور در دقیقه برسید و سپس کلاچ را به آرامی رها کنید تا به “نقطه درگیر” برسید.
برای یادگیری کلاچ درگیر به کمی تمرین نیاز دارید. این مانند کشیدن افسار اسب، اما اسب آماده حرکت است. اگر خودرو غرغر کرد یا تحت فشار قرار گرفت، کمی کلاچ را فشار دهید. فشار دادن کامل کلاچ می‌تواند باعث شود نقطه گیر را از دست بدهید.
با رها کردن آهسته ترمز دستی و افزایش تدریجی گاز، ترمز را رها کنید. با رها کردن آهسته ترمز، خودرو باید یا ثابت بماند یا به آرامی به جلو حرکت کند. در هر صورت، به رها کردن ترمز ادامه دهید، به طور پیوسته گاز بیشتری بدهید و به تدریج کلاچ را رها کنید. اگر خودرو شروع به حرکت به عقب کرد، هم ترمز دستی و هم ترمز پایی را درگیر کنید، کلاچ را فشار دهید و دوباره امتحان کنید. اگر به سرعت قلق آن را به دست نیاوردید، صبور باشید. تسلط بر ترمز دستی، کلاچ و گاز و یافتن ریتم مناسب نیاز به تمرین دارد.
اگر در چراغ قرمز توقف می‌کنید از ترمز دستی استفاده کنید. اگر به جای پارک کردن در چراغ قرمز توقف کرده‌اید، خودرو را در حالت خلاص قرار دهید و ترمز دستی را درگیر کنید. هنگامی که چراغ سبز شد، برای حرکت به جلو از همان مراحلی که برای ترک یک پارکینگ بکار گرفته‌اید، استفاده کنید. در دنده اول قرار دهید، ترمز دستی را رها کنید و گاز دهید.
اگر در علامت ایست هستید و باید منتظر عبور سایر وسایل نقلیه باشید، از ترمز دستی استفاده کنید. اگر فقط برای چند لحظه نیاز به توقف دارید، فقط از ترمز پایی استفاده کنید.
اگر در سربالایی تند شروع به حرکت می‌کنید، از گاز بیشتر استفاده کنید. هر چه شیب تندتر باشد، برای حرکت دادن خودرو به جلو به قدرت بیشتری نیاز است.
شروع و ترمز کردن در سربالایی با گیربکس اتوماتیک
برای جلوگیری از حرکت عکس، ترمز دستی را درگیر کنید. خودرو را روشن کنید، چرخ‌ها را صاف کنید، ترمز دستی را درگیر و به دنده D (یا D2 یا D1 بسته به شیب تپه) تغییر دهید. اگر شیب ملایم است، نیازی به درگیر کردن ترمز دستی نیست. شما باید بتوانید ترمز دستی را رها کنید، ترمز پایی را درگیر نگه دارید و سپس بدون حرکت به عقب گاز دهید.
قبل از شروع حرکت، بررسی کنید که جاده خلوت باشد و راهنما را روشن کنید. آینه‌های خود را بررسی کنید و به پشت سر خود نگاه کنید تا از عدم وجود ترافیک روبرو مطمئن شوید.
اگر در شیب تندی پارک کرده‌اید، تا زمانی که از جای پارک خارج نشوید، هم ترمز دستی و هم ترمز پایی را درگیر نگه دارید. با فشار ملایم روی پدال گاز، ترمز دستی را رها کنید. دوباره بررسی کنید که جاده خلوت باشد و سپس به آرامی روی پدال گاز فشار دهید تا دور موتور به حدود ۲هزار دور در دقیقه برسد. سپس ترمز دستی را رها کنید و بلافاصله فشار بیشتری به پدال گاز وارد کنید تا به آرامی به جاده حرکت کند.
نتیجه‌گیری
در پایان باید اشاره کنیم هنگام رانندگی در شیب، به یاد داشته باشید که خودرو را در دنده سنگین نگه دارید تا سرعت خودرو را کنترل کنید و فشار را از روی ترمزها بردارید. اگر در شیب تندی توقف کرده‌اید، از ترمز دستی استفاده کنید. حین توقف پشت چراغ قرمز، وقتی چراغ سبز شد، ترمز دستی و ترمز پایی را رها کنید و گاز دهید.
یک گیربکس اتوماتیک فقط باید کمی به عقب حرکت کند، بنابراین درگیر کردن ترمز دستی در چراغ قرمز یا هر توقف کوتاه کاملاً ضروری نیست. با این حال، استفاده از ترمز دستی هنگام توقف در سربالایی‌های تند فشار کمتری به گیربکس وارد می‌کند. همچنین اگر با رانندگی در سربالایی مشکل دارید، از یک راننده باتجربه‌تر بخواهید تا نکات را به شما آموزش دهد.
