صد سال پیش کشف یک جمجمه در یک معدن آهک در شمال غرب آفریقای جنوبی، درک ما را از تکامل انسان تغییر داد. حالا دانشمندان میگویند این جمجمه احتمالا تاریخچهای متفاوت از آنچه تا کنون تصور میشد داشته است.
کشف این جمجمه در سال ۱۹۲۴ توسط «ریموند دارت»، دیرینه انسانشناس، از بسیاری جهات تاریخی به حساب میآمد. زیرا برای اولین بار نظریه «تکامل» انسان چارلز داروین طبیعتشناس بریتانیایی را تأیید میکرد که میمونها و انسانها از دیرباز اجداد مشترکی داشتهاند و اینکه بشر از آفریقا سرچشمه میگیرد.
پس از کشف این اسکلت، با انجام کاوشهای باستانشناسی در غارهای آهکی «استرکفونتَین» در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی پرتوریا پایتخت آفریقای جنوبی فسیلهای بیشتری یافت شد.
این منطقه اکنون به «گهواره نوع بشر» معروف است و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
سایتهای باستانشناسی «سوارتکرانز» و «کرومدرای» نیز در نزدیکی همین منطقه قرار دارند و در آنها فسیلهایی از خانواده انسانتباران نظیر جنوبیکپی (استرالوپیتکوس)، انسان اولیه و پرامردم (پارانتروپوس) پیدا شده است.
محققان در طول دهههای گذشته بر سر قدمت این فسیلها به بحث پرداختهاند. گروهی از پژوهشگران عمر آنها را بین ۳.۴ تا ۳.۷ میلیون سال مربوط به دوران اولیه زمینشناسی پلیستوسن میدانند، در حالی که گروهی دیگر میگویند قدمت آنها را به ۲ تا ۲.۶ میلیون سال پیش بازمیگردد.
این تفاوتها در واقع ناشی از روشهای تاریخگذاری متفاوت استفاده شده توسط تیمهای تحقیق است.
یکی از دلایل دشوار بودن تاریخگذاری دقیق فسیل «استرکفونتَین» این است که اکتشافات اولیه در منطقه معدن سنگ آهک با استفاده از دینامیت انجام شد. این بدان معناست که محیط زمینه فسیلها از بین رفته است.
محققان در نتیجه مجبورند برای یافتن زمینه این فسیلها، آنها را با فسیلهایی از گونههای جانوری در جاهای دیگر در آفریقای جنوبی از جمله گاوها (مانند کل یالدار)، گرازها (مانند سرده زگیلداران) و میمونها و همچنین بابونهای گلادا مقایسه کنند.
همچنین سنگهای آتشفشانی، به دلیل برخورداری از عناصری نظیر پتاسیم و آرگون امکان تاریخگذاری دقیق رادیومتری را فراهم میکنند.
در همین حال، گروهی که سن فسیلها را بین ۳.۴ تا ۳.۷ میلیون سال تعیین میکنند، از رویکردی به نام تاریخگذاری هستهزایی کیهانی استفاده کردهاند. آنها در این روش از عمر عناصر بریلیم و آلومینیوم برای تخمین قدمت سنگ رسوبی چرت در رسوبات غار به این نتیجه رسیدهاند.
حالا اما به نظر میرسد این اختلافات قدمی به حل و فصل نهایی نزدیکتر شده باشد. گروهی از دانشمندان با روش متفاوتی که بر تخمین قدمت فسیلها از روی دندانهای آنها استوار است، سن فسیل کودک تاونگ را ۲.۵۸ میلیون سال معین کردهاند.
گروه جدید در تحقیق خود از رویکردی تحت عنوان «بیوکرونولوژی» استفاده کرده است. در واقع آنها به جای استفاده از دندانهای حیوانات، مستقیماً از اندازهگیری دندانهای فسیلهای استرالوپیتکوس استفاده کردهاند.
دکتر فرانسیس تاکری، پژوهشگر در دانشگاه ویتواترسرند ژوهانسبورگ ، در این باره میگوید در این تحقیق از مقایسه تطبیقی با نمونه فسیلهای تانزانیا، کنیا و اتیوپی استفاده شده و محدوده زمینشناسی فسیلها نیز در نظر گرفته شدهاند.
وی اضافه کرد: «ما بررسی دندانهای آسیاب کودگ تاونگ متوجه شدیم که قدمت آنها به ۲.۵۸ میلیون سال میرسد.»
محققان میگویند برای تعیین دقیقتر قدمت کودک تاونگ هنوز به نمونههای فسیلی و تحقیقات بیشتر دیگری نیاز است.