شخصیت کارتونی میکی ماوس با گذشت حدود یک قرن از اولین حضورش بر روی پرده از روز دوشنبه جزئی از اموال عمومی خواهد شد.
شرکت دیزنی از روز اول ژانویه سال ۲۰۲۴ به بعد حق کپی‌رایت انحصاری خود را بر روی نسخه اولیه این شخصیت کارتونی محبوب از دست خواهد داد و هرکسی از جمله طراحان، فیلمسازان و نویسندگان قادر خواهند بود برای کارهای خود از این شخصیت الهام بگیرند.
میکی ماوس اولین بار در یک انیمیشن سیاه و سفید به نام «کشتی بخار ویلی » در سال ۱۹۲۸ در حالی که پشت سکان کشتی ایستاده بود و سوت می‌زد به مردم معرفی شد.
پس از پایان حق کپی‌رایت انیمیشن «قایق بخار ویلی» و «دیوانه هواپیما»، هرکسی که بخواهد می‌تواند از نسخه‌های اولیه شخصیت‌های کارتونی که در این دو انیمیشن حضور داشتند، از جمله میکی و مینی ماوس در کارهایش استفاده کند یا از آنها الهام بگیرد.
البته شخصیت‌ها در نسخه‌های بعدی مانند فیلم انیمیشنی «فانتازیا» در سال ۱۹۴۰، همچنان حق کپی‌رایت دارند و بدون مراجعه به وکلای مدافع شرکت دیزنی قابل استفاده یا انتشار نیستند.
کشمکش‌های حقوقی
شرکت دیزنی در بیانیه‌ای گفته است که همچنان در راستای حفظ حق کپی‌رایت انحصاری خود برای «نسخه‌های جدیدتر میکی ماوس و سایر آثاری که مشمول حق چاپ هستند» تلاش خواهد کرد.
برخی از منتقدان می‌گویند که نسخه میکی ماوس در «قایق بخار ویلی» چندان شباهتی به شخصیت کنونی او ندارد و شاید حتی برخی از جوان‌تر‌ها با دیدن این شخصیت او را نشناسند.
جاستین هیوز، استاد دانشکده حقوق لویولا، می‌گوید: «آنچه در مالکیت عمومی است یک موجود سیاه و سفید کوچک است.»
او در ادامه افزود که میکی ماوس امروزی که برای نسل‌های کنونی در آمریکا شناخته شده است همچنان دارای «حق کپی‌رایت» است.
به گفته این استاد دانشگاه اگر افراد بخواهند از «شورت قرمز، دستکش سفید یا سایر نمادهای میکی ماوس» که در نسخه‌های اولیه وجود نداشت، در کارهایشان استفاده کنند، شرکت دیزنی می‌تواند از آنها شکایت کند.
تلاش برای دور زدن قانون
منقضی شدن حق کپی‌رایت نسخه‌های اولیه این انیمیشن به معنای منقضی شدن حق تجاری آنها نیست. بنابراین هرگونه بازنشر یا کپی برداری از این آثار از جمله کتاب‌‌ها و فیلم‌های این شرکت حتی از نسخه‌های اولیه می‌تواند پیگرد قانونی داشته باشد.
شرکت دیزنی گفته است برنامه‌هایی دارد تا بتواند از مخاطبان خود محافظت کند و آنها برای تشخیص نسخه‌های اولیه اصلی و غیر اصل سردرگم نشوند.
این شرکت حتی یک کلیپ از «کشتی بخار ویلی» را به سکانس اولیه فیلم‌های خود اضافه کرده است.
آقای هیوز گفت: « آنها متوجه شدند که بهترین کار این است که آن سکانس نمادین کشتی بخار ویلی را به عنوان یک علامت تجاری معرفی کنند.»
او در ادامه افزود، افرادی که از تصویر کلاسیک میکی ماوس که پشت سکان کشتی است، روی پیراهن، کلاه یا لیوان استفاده کنند، می‌توانند مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند.
به گفته این استاد دانشگاه، کسانی که می‌خواهند از این ستاره محبوب دیزنی پول در بیاورند، «باید با احتیاط و با مشورت پیش بروند.»
