یک فروشنده میوه در نیویورک که هر روز در محله آپر ایست ساید منهتن موزهایش را به قیمت ۳۵ سنت میفروشد، هرگز تصور نمیکرد که یکی از همان موزها بعدها در یک حراجی به قیمت چندین میلیون دلار به فروش برسد.
«شاه عالم» که دکه میوهفروشیاش درست بیرون از ساختمان حراج ساتبیز قرار دارد، جایی که آثار هنری به قیمتهای میلیونی به فروش میرسند، چهارشنبه گذشته موزی فروخت که دقیقاً همین سرنوشت را پیدا کرد. اندکی پس از آنکه موز از دکه او خریداری شد، در همان حراجی بهعنوان بخشی از یک اثر هنری آوانگارد توسط یک کارآفرین ارز دیجیتال به قیمت ۵.۲ میلیون دلار خریداری شد، بهعلاوه بیش از یک میلیون دلار هزینههای حراجی.
چند روز پس از حراج، زمانی که عالم مشغول آمادهسازی دکهاش برای روز کاری بود، خبرنگاری به او خبر داد که یکی از موزهایش به دیوار چسبانده شده و بهعنوان بخشی از یک اثر هنری توسط هنرمند ایتالیایی مائوریتسیو کاتلان به جاستین سان، بنیانگذار چینی یک پلتفرم ارز دیجیتال، فروخته شده است. نیویورک تایمز گزارش داد که عالم وقتی از قیمت فروش این اثر مطلع شد، به گریه افتاد و گفت: «من یک مرد فقیر هستم. هیچوقت چنین پولی نداشتهام؛ هیچوقت چنین پولی ندیدهام.»
عالم که بهطور جزئی نابینا است، در سال ۲۰۰۷ از بنگلادش به آمریکا مهاجرت کرد تا به دخترش که در لانگ آیلند زندگی میکند نزدیکتر باشد. به گزارش دیلی میل، واکنش عالم به این اثر هنری باعث شد که کاتلان به او پاسخ دهد و از نقشی که او در این اثر هنری ایفا کرده بود قدردانی کند.
کاتلان در گفتوگو با دیلی میل اظهار داشت: «واکنش این فروشنده موز عمیقاً مرا تحت تأثیر قرار داد. این نشان میدهد که هنر میتواند به شیوههایی غیرمنتظره و عمیق در مردم تأثیر بگذارد. اما هنر ذاتاً مشکلات را حل نمیکند اگر چنین بود، دیگر هنر نبود، بلکه سیاست بود.»
در پاسخ به واکنش عالم، فردی ناشناس یک کمپین جمعآوری کمک مالی در وبسایت GoFundMe برای او راهاندازی کرد و وعده داد که هر مبلغی که برای این کمپین اهدا شود را تا سقف ۵ هزار دلار دو برابر خواهد کرد. تا روز پنجشنبه، این کمپین نزدیک به ۹ هزار دلار جمعآوری کرده بود.
در توضیحات این کمپین آمده است: «آیا واقعاً میخواهیم در شهری زندگی کنیم که بیتفاوت از کنار فروشندهای خیابانی بگذریم که از شنیدن اینکه او سوژه تمسخر شده، اشک میریزد؟ در حالی که برای این تمسخر مبلغی که برای او غیرقابل باور نیست نیز پرداخت شده است. آیا میخواهیم از کسی که برای این شوخی ۶ میلیون دلار کسب کرده تجلیل کنیم؟ اگر نام این بیتفاوتی بیماری نیست آنرا باید چه بنامیم؟»
در ادامه توضیحات آمده است: «اگر با این دیدگاه موافقید، به من بپیوندید و به این مرد کمک کنید تا حداقل ذرهای از این ماجرا که از هر نظر ناخوشایند است بهرهمند شود.»
ماجرای موز معروف به سال ۲۰۱۹ بازمیگردد، زمانی که کاتلان این اثر را در نمایشگاه هنری Art Basel Miami Beach به نمایش گذاشت. این اثر هنری آوانگارد با عنوان «کمدین» ارائه شد و حتی دفترچه راهنمایی برای تعویض موز در صورت پوسیدگی داشت. کاتلان در مصاحبههای پیشین گفته بود که موزهای اصلی این اثر از یک فروشگاه مواد غذایی در میامی خریداری شدهاند.
حراجکنندگان اعلام کردند که این اثر «به گروه آثار نادری تعلق دارد که نیازی به معرفی ندارند»، زیرا بهسرعت به یک پدیده جهانی تبدیل شد، جمعیت زیادی را به خود جلب کرد، در شبکههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت، روی جلد نیویورک پست رفت و نظرات مردم و منتقدان را به همراه داشت.
این اثر با عنوان «کمدین» بهطور گسترده مورد بحث، ستایش و انتقاد قرار گرفت و به یکی از پربحثترین آثار هنری این قرن تبدیل شد.
هر نسخه از این اثر در میامی بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار دلار به فروش رفت و جمعیت زیادی را به نمایشگاه جذب کرد.
جاستین سان هفته گذشته در شبکه اجتماعی ایکس درباره خرید این اثر نوشت: «من معتقدم این اثر در آینده الهامبخش بحثها و اندیشههای بیشتری خواهد بود و بخشی از تاریخ خواهد شد. این تنها یک اثر هنری نیست؛ بلکه یک پدیده فرهنگی را نمایندگی میکند.»
او همچنین اعلام کرد که این موز قرار است روز ۲۹ نوامبر ساعت ۲ بعدازظهر در پخش زنده خورده شود.