بر اساس تجزیهوتحلیل جامع تاریخ اسبها، در زمانهای دور خویشاوندان باستانی این حیوانات انگشت داشتند، اما امروزه این انگشتان اضافی در سم اسبها بهکلی از بین رفته است. دانشمندان میگویند این یافته، فرضیهی اخیر را مبنی بر اینکه انگشتان پا در سم اسبها باقی مانده، رد میکند و از ایدهی قبلی که بیان میکند تکامل انگشتها را بهطور کامل حذف کرده است، حمایت میکند.
بهگزارش ساینسآلرت، یک تیم تحقیقاتی از بریتانیا، ایالات متحده و هلند سوابق فسیلی پریسوداکتیلها (موجود سمدار با پنجههای عجیب) را بههمراه تصاویری از رد سم اسبان امروزی و جزئیات استخوانهای پای آنها بررسی کردند تا دریابند چه بر سر آن انگشتان اضافی آمده است.
تحقیقات درمورد پیشینهی اسبهای امروزی، تغییرات شکل سم آنها را یک پیشرفت تکاملی در نظر میگیرد. اجداد اسبمانند اولیه یا پگاهاسب، پاهای سمدار با لایهای نرم در قسمت زیرین و درست مانند خوکهای خرطومدار امروزی یا تاپیر، چهار انگشت در پاهای جلویی و سه انگشت در پاهای عقب داشتند.
پریسوداکتیلهای امروزی شامل خانوادهی اسبسانان میشود که متشکل از اسبها، الاغها، و گورخرها است. اسبسانان امروزه سمهایی دارند که تنها از یک انگشت، یعنی انگشت سوم اصلی تشکیل شده است. این انگشت با سمی سخت و در عین حال انعطافپذیر از جنس کراتین احاطه شده است. در قسمت کف سم، برجستگی ضربهگیر شاخی و V شکلی به نام «میانسم» وجود دارد.
محققان در مقالهی خود مینویسند: «همراه با تغییر دندانهای نوع هیپسودونت (دندانهایی با رشد نامحدود و تاج بلند) برای چریدن یا گنجاندن حداقل مقداری علف در رژیم غذایی، و بزرگتر شدن جثه، این تغییر کالبدشناختی نیز به عنوان سازگاری برای زندگی در زیستگاههای باز تعبیر میشود.»
دیگر پریسوداکتیلهای امروزی، خوکهای خرطومدار هستند که هوشمندانه توانستهاند تمام انگشتان پاهای خود را حفظ کنند. همینطور کرگدنها، که همچنان عملکرد خوبی داشتهاند، ولی با گذشت زمان چهارمین انگشت پای جلوییشان را از دست دادهاند و در هرکدام از پاها فقط سه انگشت باقی مانده است.
کریستین جنیس، دیرینهشناس مهرهداران از دانشگاه بریستول در بریتانیا میگوید: «در فسیل اسبهای بعدی فقط سه انگشت در جلو و عقب وجود داشت.» انگشتهای اضافی که به عنوان انگشتان کناری شناخته میشوند، در این اسبها کوچکتر و کوتاهتر از خوکهای خرطومدار بود و احتمالاً در شرایط عادی به زمین نمیرسید، اما ممکن است در موقعیتهای استثنایی مانند لغزیدن یا ضربههای شدید، به کمک اسبها میآمدند.
پس چگونه اسبهای امروزی تنها یک انگشت در هر پا دارند؟ و آن میانسم لاستیکمانند زیرین از کجا آمده است؟ جنیس میافزاید: «بخشهای بالایی (باقیماندهی استخوانهای اضافی دست و پا) بهصورت «استخوانهای آتل» که با استخوان مرکزی باقیمانده ترکیب شدهاند، باقی ماندهاند، ولی انگشتان دست و پاها کجا رفتهاند؟»