یک «دنیای گمشده» از ارگانیسمهایی که در حدود 1.6میلیارد سال قبل در آبراههای باستانی زندگی میکردند، در شکلِ فسیل، در صخرههای اقیانوسیِ نزدیک قلمروِ شمالی استرالیا، پیدا شدند.
این یافته میتواند فهم ما را درباره نخستین اجدادمان تغییر دهد. حیوانات شامل انسانها، و همینطور گیاهان، قارچها و ارگانیسمهای تکسلولی مثلِ آمیبها، همگی از سلولهای یوکاریوتی تشکیل شدهاند. همه این ارگانیسمها میتوانند نسب اجدادیشان را تا آخرین جدِ مشترکِ یوکاریوتی (LECA) که احتمالاً بیشاز 1.2 میلیارد سال قبل زندگی میکرده است، ردیابی کنند.
یوکاریوتها ساختار سلولی پیچیدهای شامل میتوکندری و هسته دارند. میتوکندری به عنوانِ «نیروگاهِ سلول» عمل و انرژی تولید میکند و هسته نیز «مرکزِ کنترل و اطلاعات» است.
شواهد نخستین یوکاریوتها تاکنون مبهم بود. محققان از دانشگاه ملی استرالیا توانستند از روی مولکولهای چربی فسیلشده در روی یک صخره 1.6میلیارد ساله، شواهدی از یوکاریوتهای باستانی به نامِ «پروتوسترول بیوتا» را پیدا کنند، که حاوی امضای شیمیایی ای هستند که نشان میدهد که از سلولهای یورکاریوتِ منقرضشده منشأ گرفتهاند.
نویسنده این مقاله، دکتر بنجامین نترشیم، از دانشگاه برمن در آلمان، میگوید: « دانشمندان مدتهای طولانی به دنبالِ شواهد فسیلشده از این یوکاریوتهای اولیه بودند اما بقایای فیزیکی آنها بسیار نادر هستند. درعوض به نظر میرسید که اقیانوسهای باستانی بیشتر یک آبگوشتِ باکتریایی بودهاند.» یافتههای جدید قدیمیترین بقایای اجداد ما و خاستگاهِ همه اشکالِ یورکاریوتهای مدرن را به ما نشان میدهد. اما، با توجه به شایعبودنِ بیوتا یوکاریوت در عصر حاضر (و برای حداقل 600میلیون سال قبل)، چرا ما امروز تازه نخستین اشکال یوکاریوت را کشف کردهایم؟ این معمایی بود که دانشمندان فرگشتی سالها با آن کلنجار میرفتند.
آنها میگویند: «ما اکنون توانستیم نشان دهیم که پروتوستِرول بیوتا درست در جلوی چشمهایمان پنهان شده بود و درحقیقت در سراسر اقیانوسهای باستانی و دریاچهها حضور داشته است. دانشمندان، فقط تاکنون نمیدانستند که باید دنبال چه چیزهایی بگردند.»
نترشیم توضیح میدهد: « بهنظر میرسید که اقیانوسهای اولیه جهانی باکتریایی بودهاند اما یافته جدید ما نشان میدهد که احتمالاً اینطور نبوده است.»
نویسندگان این مقاله میگویند این مولکولها به مدت 4دهه نادیده گرفته شده بودند و علتش آن است که این مولکولها با تصاویر مولکولیِ جستجوشدۀ معمولی همخوانی ندارند. ما به محض آنکه فهمیدیم به دنبال چه چیزی هستیم، متوجه شدیم که دهها صخره دیگر، که در آبراههای میلیاردساله در سراسر جهان وجود دارند، مملو از فسیلهای مشابه این مولکولها هستند.»
نخستین علائم حیات روی زمین
نخستین زندگیهایی که در حدود سه تا چهار میلیارد سال قبل روی زمین پدید آمدند پروکاریوتیک بودند. این باکتریها فاقد هسته یا سایر اندامکهای سلولی بودند. پروکاریوتها بهجز یوکاریوتها، دو سیطره دیگر از حیات روی کره زمین را تشکیل میدهند: باکتریها و آرکیها.
پروتوسترول بیوتا از دورهای از تاریخ زمینشناسی به نامِ دگرگونی تونیا هستند و این دوره هنگامی است که ارگانیسمهای پیشرفتهتر شاملِ جلبکها و قارچها شروع به شکوفایی میکنند. پروتسترول بیوتا از باکتریها پیچیدهتر و احتمالاً بزرگتر بودند.
دانشمندان میگویند: «ما باور داریم که آنها نخستین شکارچیان روی زمین بودند که از باکتریها تغذیه میکردند.» برطبق مطالعه جدید پروتسترول بیوتا چیزی در حدود 1.6میلیارد تا 800 میلیون سال قبل نمو کرده است.