چهار ماه از راه اندازی چت جی پی تی (Chat GPT) در تاریخ ۳۰ نوامبر می‌گذرد. از آن زمان به این سو این ابزار مبتنی بر هوش مصنوعی توانایی انجام طیف گسترده‌ای از وظایف از نگارش ایمیل تا آهنگ و ساخت اپلیکیشن‌ها و موارد دیگر را از خود نشان داده است.
این واقعیت که چت جی پی تی به صورت رایگان برای استفاده عموم در دسترس است فرصت‌های زیادی را ایجاد کرده که پیش‌تر فراتر از قلمرو امکان هوش مصنوعی تصور می‌شد، حتی اگر سازندگان این برنامه به دلیل عدم شفافیت در مورد برنامه نویسی که برای آموزش آن مورد استفاده قرار داده اند با انتقاد مواجه شده باشند.
چت جی پی تی که توسط Open AI یک شرکت تحت حمایت مایکروسافت توسعه یافته، دو ماه پس از راه اندازی با بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر تا ژانویه به سریع‌ترین اپلیکیشن در حال استفاده در جهان تبدیل شد. این موفقیت اولیه مایکروسافت را بر آن داشت تا موتور جستجوی “بینگ” و مرورگر Edge خود را با فناوری چت جی پی تی به امید بهبود تجربه کاربران ادغام کند. گوگل هفته گذشته پس از رونمایی از پیش نمایش این پلتفرم در ماه فوریه اپلیکیشن هوش مصنوعی مشابهی به نام “بارد” را راه اندازی کرد.
هم چنین، در اواسط ماه مارس “بایدو” غول فنوری چینی پاسخ خود را به برنامه ایالات متحده را با پلتفرمی به نام “ارنی” اعلام کرد. با داغ شدن رقابت فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی بارد و ارنی هر دو از اشتباهات اولیه رنج برده اند. در همین حال، جی پی تی -۴ ساخت Open AI نیز راه اندازی شده که یک نسخه ارتقا یافته از فناوری چت جی پی تی است. این پلتفرم جدید می‌تواند تصاویر و متون گسترده‌تر تا ۲۵۰۰۰ کلمه را تجزیه و تحلیل کند، یک وب سایت از یک طرح دستی ایجاد کند و بازی‌ها را ظرف مدت چند ثانیه بازسازی کند.
شرکت‌ها اکنون عجله دارند تا محصولاتی را که به طور کامل مبتنی بر چت جی پی تی ساخته شده اند در بخش‌هایی از خدمات مشتری گرفته تا تجزیه و تحلیل مالی عرضه کنند.
در زمانی که سازمان بین المللی کار پیش بینی می‌کند که ۲۰۸ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ میلادی بیکار خواهند شد آیا این موج جدید هوش مصنوعی بیکاری را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد؟ این ابزار‌ها به طور بالقوه جایگزین کدام مشاغل خواهند شد؟ آینده مشاغل چگونه خواهد بود؟
پاسخ کوتاه این است: چت جی پی تی و مدل‌های هوش مصنوعی رقیب آن می‌توانند به طور چشمگیری بازار کار را مختل کرده و از جمله جایگزین کردن مشاغل معمول در برخی بخش‌ها شوند. با این وجود، این فناوری به طور کلی می‌تواند بهره وری را افزایش داده و به جای آن که به بیکاری دامن بزند باعث تکمیل کارکنان شود.
آنچه که چت جی پی تی و دیگر پلتفرم‌های مشابه را متمایز از نسل‌های پیشین هوش مصنوعی می‌سازد جی پی تی است که مخفف ترانسفورماتور از پیش آموزش دیده مولد می‌باشد: بیت.
به عبارت ساده تر، این ابزار‌ها از تکنیکی به نام یادگیری عمیق برای تولید و تجزیه و تحلیل متن، پاسخ به پرسش‌ها و انجام سایر کار‌های مربوط به زبان و گفتار به روش‌هایی استفاده می‌کنند که می‌توانند انسان را بهتر از همیشه تقلید کنند.
“لورا نورسکی” همکار و سرپرست تیم آینده شغل در اندیشکده بروگل مستقر در بروکسل به “الجزیره” می‌گوید: “تاثیر هوش مصنوعی مولد بر بازار کار واقعا قابل توجه خواهد بود و از فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی به طور گسترده‌ای به عنوان یک موتور جستجوی بهبود یافته برای جمع آوری اطلاعات، به منظور پیش نویس تقریبی متون، و برای تولید متن در یک سبک نوشتاری خاص استفاده می‌شود. این فناوری واقعا برای بسیاری از مشاغل و تقریبا در هر بخش قابل استفاده است”.
او اشاره می‌کند که با این وجود، ماهیت این پلتفرم‌های هوش مصنوعی و تمرکز آن‌ها بر وظایف مربوط به تفسیر زبان بدان معناست که برخی از مشاغل بیش از سایر شغل‌ها تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
مطالعه‌ای تازه صورت گرفته توسط پژوهشگران پرینستون، دانشگاه پنسیلوانیا و دانشگاه نیویورک نشان می‌دهد که بازاریاب‌های تلفنی و معلمان احتمالا بیش‌ترین تاثیر پذیری را از اپلیکیشن‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خواهند داشت.
آنان از معیاری به نام AI Occupational Exposure استفاده کردند تا میزان خدمات ارائه شده توسط اپلیکیشن‌هایی مانند چت جی پی تی را ارزیابی کنند و این که تا چه اندازه می‌تواند مشاغل مختلف را مختل نمایند. آنان به این نتیجه رسیدند که در بخش آموزش معلمان زبان و ادبیات، تاریخ، حقوق، فلسفه، دین، جامعه شناسی، علوم سیاسی و روانشناسی بیش‌ترین تاثیر را خواهند پذیرفت.
پژوهشگرانی که این مطالعه را انجام داده اند و تحلیلگران دیگر خاطرنشان می‌سازند که این اختلال لزوما بدان معنا نیست که هوش مصنوعی میلیون‌ها شغل آموزشی را از بین می‌برد. در عوض، این ابزار‌های جدید می‌تواند به معلمان در انجام برخی از وظایف شان کمک کند؛ از کمک به آنان در کشف تقلب و سرقت ادبی گرفته تا کمک در تهیه مواد آموزشی.
“نورسکی” می‌گوید: “این ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی مطمئنا برخی از وظایف را خودکار می‌سازند، اما این بدان معنا نیست که هوش مصنوعی می‌تواند تمام کار‌های شما را انجام دهد”.
در همین حال، محدودیت‌های هوش مصنوعی ممکن است توانایی آن در جایگزینی معنادار انسان را مطرح سازد. چت جی پی تی در کنار موفقیت‌های خود خطا‌هایی نیز ایجاد می‌کند واقعیتی که توسط سازندگان آن تصدیق شده و آنان اشاره کرده اند که این فناوری هنوز نقص‌هایی دارد و محدود است. برای مثال، این فناوری در عرصه محاسبات و منطق ریاضی پایه شکست خورده است.
“جورجیوس پتروپولوس” پژوهشگر موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه استنفورد که پیامد‌های فناوری‌های تازه بر بازار کار را مورد مطالعه قرار داده می‌گوید: “مطالعاتی که به اثر ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی توجه کرده اند نشان داده اند که مشاغل معمول مانند مترجمان زبان یا اپراتور‌های تلفن راحت‌تر از مشاغل دیگر تحت تاثیر ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت”.
نورسکی، اما می‌گوید هوش مصنوعی ظرفیت بالقوه ایجاد شغل را نیز دارد. در واقع، مجمع جهانی اقتصاد در اکتبر ۲۰۲۰ میلادی به این نتیجه رسید که در حالی که هوش مصنوعی احتمالا تا سال ۲۰۲۵ میلادی ۸۵ میلیون شغل را در سراسر جهان از بین خواهد برد هم چنین ۹۷ میلیون شغل جدید در زمینه‌های مختلف از داده‌های بزرگ و یادگیری ماشین گرفته تا امنیت اطلاعات و بازاریابی دیجیتال را ایجاد خواهد کرد.
او می‌افزاید: “آن چه می‌توان با قطعیت گفت آن است که ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی روش کار ما را تغییر خواهند داد”.
کارآمدتر ساختن مشاغلبه گفته اقتصاددانان و تحلیلگران عرصه فناوری این تغییر تا حدی بهره وری را بهبود می‌بخشد. در حال حاضر شواهد اولیه در مورد آن وجود دارد.
کارآمدتر ساختن مشاغل
به گفته اقتصاددانان و تحلیلگران عرصه فناوری این تغییر تا حدی بهره وری را بهبود می‌بخشد. در حال حاضر شواهد اولیه در مورد آن وجود دارد.
مطالعه‌ای تازه صورت گرفته توسط دو پژوهشگر در موسسه فناوری ماساچوست نشان می‌دهد که چت جی پی تی به طور قابل ملاحظه‌ای بهره وری را برای متخصصان تحصیل کرده دانشگاهی که وظایف نوشتن حرفه‌ای در سطح متوسط را برعهده دارند افزایش می‌دهد. پژوهشگران از ۴۴۴ نویسنده، مشاور و متخصص منابع انسانی خواستند تا بیانیه‌های مطبوعاتی، گزارش‌های کوتاه، طرح‌های تحلیلی و ایمیل‌های ظریف بنویسند.
نیمی از آنان برای این کار از چت جی پی تی استفاده کردند. این مطالعه نشان داد که کارکنان کم مهارت به طور خاص از این ابزار سود می‌برند چرا که به کاهش زمان صرف شده توسط آنان کمک نموده و تفاوت بین کیفیت کار آنان و کارکنان ماهرتر را کاهش داد.
این موضوع برای پتروپولوس جای تعجب ندارد. کار او نشان داده که در انقلاب‌های صنعتی گذشته نیز جابه‌جایی مشاغل در کوتاه مدت غالب بوده، اما در بلندمدت زمانی که بازار‌ها با شوک اتوماسیون (خودکاری شدن) سازگار می‌شوند افزایش بهره وری در واقع زمینه را برای فرصت‌های شغلی بیش‌تر فراهم می‌سازد.
برای مثال، ورود خودرو از اهمیت کار کسانی که شغل شان وابسته به اسب بود کاست. با این وجود، ظرف مدت چند سال موفقیت صنعت خودرو به معنای تقاضا برای خودرو‌های بیش‌تر و مشاغل جدیدی بود که در نتیجه آن ایجاد شد.
علاوه بر عرصه آموزش مطالعه‌ای صورت گرفته که در آن مشاغلی که احتمالا بیش‌تر تحت تاثیر ابزار‌هایی ماند چت جی‌ی تی قرار می‌گیرند را مورد بررسی قرار داده نشان داد که خدمات حقوقی و اوراق بهادار، کالا‌ها و سرمایه گذاری‌ها بخش‌هایی هستند که ممکن است توسط ابزار‌های مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی مختل شوند. مورگان استنلی یکی از بزرگترین شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری در جهان در حال توسعه ابزار هوش مصنوعی مبتنی بر چت جی پی تی خود است.
به گفته کارشناسان با این وجود همانند مورد معلمان این تاثیر بر بهره وری می‌تواند به سادگی به این معنا باشد که هوش مصنوعی برخی از کار‌های پیش پاافتاده‌تر در حرفه‌های آسیب دیده را به جای جایگزینی نیروی کار به صورت عمده بر عهده می‌گیرد.
آنان اشاره می‌کنند که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین مشاغل غیر معمول و ضروری مانند شغل وکالت شود که در آن وکیل باید در دادگاه به بحث و جدل بپردازد و یا نمی‌تواند نقش حساس یک داروساز که باید دارو‌های تجویز شده را بفروشد برعهده گیرد.
پتروپولوس می‌گوید: “اگرچه می‌توانید از کمک ابزاری مانند چت جی پی تی برای تهیه یادداشت‌های حقوقی استفاده کنید، اما یک وکیل هم چنان باید برای دفاع از موکل خود به دادگاه مراجعه کند”.
او اشاره کرد که در نهایت اقتصاد و شرکت‌های منفرد به تعادل نیاز دارند که نیروی انسانی و هوش مصنوعی را ادغام کند. همان طور که او اشاره کرد حتی “ایلان ماسک” بنیانگذار تسلا و اسپیس ایکس که به راحتی اشتباهات را قبول نمی‌کند چند سال پیش اعتراف کرد که اتوماسیون بیش از حد تسلا یک اشتباه بود و چگونه نیروی انسانی باید فناوری را تکمیل کند.البته حرفه‌هایی وجود دارند که در آن هوش مصنوعی احتمالا به هیچ وجه تاثیر معناداری نخواهد داشت.
مشاغل بدون تاثیرپذیری از هوش مصنوعی
در مطالعه‌ای صورت گرفته با این مضمون که احتمالا کدام صنایع تحت تاثیر چت جی پی تی قرار خواهند گرفت مشخص شد مشاغلی که نیاز به کار فیزیکی دارند مانند کارگران نساجی، آجرپزی‌ها و نجاران تا حد زیادی هیچ گونه تاثیری از چت جی پی تی نخواهند پذیرفت.
اکثر کارشناسان معتقدند که نقش‌های با مهارت بالا نیز بعید است به اندازه مشاغل با مهارت متوسط دچار اختلال توسط ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی شوند. آنان اشاره می‌کنند این عرصه مشاغل با مهارت متوسط است که تخصص می‌تواند دست کم تا حدودی توسط هوش مصنوعی تقلید شود.
“گای مایکلز” دانشیار اقتصاد در دانشکده اقتصاد لندن به الجزیره” می‌گوید: “یادگیری ماشین هنوز به سطحی نرسیده که لزوما جایگزین مشاغل با مهارت بالا شود. ما شاهد جایگزینی برای کارگران در رده میانی توزیع مهارت هستیم”.
“نورسکی” می‌گوید: “کارگرانی که صنایع آنان تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار می‌گیرد نیز ممکن است بتوانند مهارت‌های شان را ارتقا دهند از جمله با درک و انطباق دادن خود با استفاده از ابزار‌هایی مانند چت جی پی تی”.
با این وجود، علیرغم تمام وعده‌ها و تهدید به ایجاد اختلال موفقیت یا شکست نهایی هوش مصنوعی ممکن است نه توسط فناوری بلکه از قضا توسط انسان‌ها تعیین شود.
مایکلز می‌گوید در پایان کار تاثیر ابزار‌های مدل زبان مانند چت جی پی تی بستگی به نحوه پاسخ مصرف کنندگان به خدمات ارائه شده توسط این پلتفرم‌ها به جای انسان‌ها دارد.
او می‌گوید: “ممکن است مصرف کنندگان ارزش واقعی محتوای تولید شده توسط ماشین را پیدا نکنند”.
در سال ۲۰۲۰ میلادی تیمی متشکل از پژوهشگران در ایالات متحده و چین از ۶۷۰ خریدار آنلاین در مورد تجربه شان با خدمات مشتری با هوش مصنوعی نظرسنجی کردند. اکثر آنان گفتند که از این واقعیت رضات خاطر دارند که هوش مصنوعی می‌تواند سریع تر، به صورت شبانه روزی و عینی‌تر به پرسش‌های آنان پاسخ دهد. با این وجود، اکثریت پاسخ دهندگان احساس می‌کردند که انسان‌ها اطلاعات دقیق‌تر و جامع تری به آنان می‌دهند.
در مطالعه انجام شده دیگری در سال ۲۰۲۰ میلادی از مشتریان هتل در استرالیا نمونه برداری شده بود. نتیجه مطالعه نشان داد که مشتریان ترجیح می‌دهند با انسان سروکار داشته باشند.
به عبارت دیگر، در حالی که تغییرات مبتنی بر هوش مصنوعی در راه هستند آنچه ممکن است رخ دهد نامشخص می‌باشد. ما شاهد پیشرفت‌های تکنولوژیک دیگری در گذشته نیز بوده ایم از اختراع موتور گرفته تا معرفی رایانه‌ها در محل کار. ما هنوز کار می‌کنیم و تنها ماهیت شغل مان تغییر کرده است. اگرچه فناوری می‌تواند مخرب باشد، اما ما به پایان کار نگاه نمی‌کنیم. این نخستین تغییر تکنولوژیکی نیست و آخرین آن نیز نخواهد بود.
