۶۶ میلیون سال پیش سیارکی با ورود به جو زمین، نقطه عطفی بزرگ را در تاریخ حیات روی سیاره ما رقم زد. انفجاری که در پی اصابت این سیارک رخ داد، قدرتی ۱۰ میلیارد برابر بیشتر از بمب اتمی هیروشیما داشت و با منقرض کردن سه‌چهارم موجودات زنده جهان به فرمانروایی دایناسورها بر کره خاکی پایان داد.
سرنخ‌ها در مورد جنس این سیارک پیش‌تر در دهانه «چیکشلوب» در شبه‌جزیره یوکاتان مکزیک پیدا شده است. تا کنون اعتقاد بر این بوده که این دهانه ۱۸۰ کیلومتری، از قسمت بیرونی کمربند سیارکی منظومه شمسی واقع در میان کرات مریخ و مشتری رها شده و به سمت زمین آمده است.
حالا اما تجزیه و تحلیل مواد معدنی به جا مانده در یوکاتان نشان می‌دهد منشأ اصلی این سیارک احتمالا از بیرون منظومه شمسی بوده است.
دکتر ماریو فیشر-گود ژئوشیمیدان از دانشگاه کلن و همکارانش در مطالعه جدید خود نمونه‌های روتنیم رسوب‌کرده توسط جسم خارجی در لایه رسی این دهانه را بررسی کردند.
لایه رسی مربوط به دوران اصابت سیارک‌ها به زمین غالبا غنی از فلزات ایریدیوم، روتنیم، اسمیم، رودیوم، پلاتین و پالادیوم است.
روتنیم در پوسته زمین کمیاب است و بیشتر در هسته زمین وجود دارد، اما در شهاب‌سنگ‌ها و سیارک‌های فضایی نسبتاً فراوان یافت می‌شود. میزان بالای این عنصر اما در مرز بین رسوب‌های انباشته‌شده در دوره‌های کرتاسه و پالئوژن، دانشمندان را به سمت منشأ فضایی عامل انفجار راهنمایی کرد.
دکتر فیشر-گود و همکارانش نسبت‌های پنج عدد از ایزوتوپ‌های این عنصر در مرز کرتاسه- پالئوژن را در پنج دهانه در سراسر اروپا اندازه‌گیری کردند. این دهانه‌ها در اثر برخورد ۵ سیارک دیگر به زمین در بین سال‌ها ۳۷ تا ۴۷۰ میلیون سال پیش به وجود آمده بودند.
محققان تلاش کردند دریابند به هنگام تولید این پنج دهانه بزرگ، نسبت‌های ایزوتوپی برای روتنیم آزاد شده در لایه‌های رسی زمینی چقدر بوده است.
نویسندگان به این نتیجه رسیدند که نسبت ایزوتوپ‌های روتنیم با نسبت‌های موجود در سایر سیارک‌های کربنی شناخته‌شده تطابق دارد و عامل قتل‌عام دایناسورها یک سیارک کربنی از نوع «سی» (C) بوده است.
سیارک‌های نوع «سی» که مقدار زیادی کربن، در کنار مواد معدنی دیگر، در خود دارند در خارج از منظومه شمسی و در حقیقت فراتر از مدار مشتری شکل گرفته‌اند.
دکتر فیشر گود می‌گوید این سیارک پس از شکل‌گیری در بیرون منظومه شمسی ممکن است به داخل منظومه حرکت کرده و پیش از آمدن به سمت زمین بخشی از کمربند سیارکی اصلی بین مریخ و مشتری شده باشد.
وی اضافه کرد: «من معتقدم که اگر این تصادم کیهانی نبود، زندگی در سیاره ما می‌توانست به شکل بسیار متفاوتی از امروز تکامل پیدا کند.»
دانشمندان می‌‌گویند این یک خبر خوب برای زمین محسوب می‌شود، چرا که در صورت ورود سیارک‌های بعدی از این جنس به مدار منظومه شمسی می‌توان آن‌ها را شناسایی و مسیرشان به سمت زمین را منحرف کنیم.
با این حال این خطر بزرگ نیز وجود دارد که دیر متوجه وجود این سیارک‌ها شویم و برای خنثی کردن آن‌ها چند ماه تا چند سال بیشتر زمان در اختیار نداشته باشیم.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «ساینس» منتشر شده است.
