در اوایل سال جاری میلادی ماهواره «ترا» متعلق به سازمان فضایی آمریکا بر فراز خلیج مکزیک در حال چرخش بود که یکی از دوربین‌های آن تصاویری از ابرهایی با ظاهر عجیب گرفت.
در این عکس‌ها که از نزدیکی سواحل فلوریدا در ایالات متحده گرفته شده‌اند، ابرها طوری به نظر می‌رسند که گویی در آنها کسی آسمان را سوراخ کرده است.
سال‌ها است که بسیاری از مردم این ابرها را با بشقاب پرنده یا سایر اشیاء ناشناس پرنده اشتباه می‌گیرند که البته جای تعجبی هم ندارد، چرا که آنها ظاهری عجیب و منحصر به فرد دارند.
هرچند این پدیده غیرعادی جدید نیست و محققان ناسا از دهه چهل میلادی به این سو آن را مستند کرده‌اند، با این حال تنها حدود ۱۵ سال پیش بود که توضیحی دقیق و علمی برای آنها پیدا شد.
این حفره‌های بیضی بزرگ به صورت رسمی «پنجره ابر» نامیده می‌شوند، با این حال گاهی اوقات به آنها ابرهای سوراخ‌دار نیز گفته می‌شود. این حفره‌ها به قدری عظیم هستند که می‌توانید آنها را از زمین و همینطور از فضا مشاهده کنید. اما آنها از کجا آمده‌اند؟
باید گفت اگر فناوری بشری نبود، پنجره ابرها هرگز وجود نداشتند. بر اساس دو مطالعه منتشر شده در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱، این حفره‌ها زمانی شکل می‌گیرند که هواپیماها از میان ابرهای موسوم به «فرازکومه‌ای» (ابرهایی که از قطرات فوق‌سرد آب ساخته شده‌اند) در ارتفاع متوسط عبور می‌کنند.
به گفته پژوهشگران مرکز تحقیقات ناسا، هر چه زاویه عبوری هواپیما برای گذر از میان این ابرها کمتر باشد حفره بجا مانده بزرگتر خواهد بود. تجزیه و تحلیل‌ها نشان داده است که هر نوع هواپیمایی می‌تواند پنجره ابرها را تولید کند.
در واقع پنجره ابرها زمانی پدید می‌آیند که دمای آب در ابر پایین‌تر از نقطه انجماد باشد، اما به خاطر شرایط خاص فیزیکی هنوز یخ نزده باشد.
در این حالت با ورود ناگهانی شمار زیادی بلور یخ، که به خاطر عبور هواپیماها به وجود آمده‌اند، قطرات آب موجود در ابر با دمای زیر صفر به ناگهان در اثر فعل و انفعال مخصوص فیزیکی و فرآیندی به نام «انبساط آدیاباتیک» تغییر شکل می‌دهند.
به گفته آدام ویلند، پژوهشگر در رصدخانه زمین ناسا، ورود بلورهای یخ به ابر باعث می‌شود تا بلورهای یخ بیشتری تشکیل شود و در نهایت این بلورها به قدری سنگین می‌شوند که از آسمان سقوط کرده و یک فضای خالی را در لایه ابر باقی می‌گذارند.
تصاویر جدید توسط ماهواره «ترا» متعلق به ناسا گرفته شده‌اند. این ماهواره برای مطالعه تغییرات جو زمین و اثرات تغییرات آب و هوایی طراحی شده است و محققان از داده‌های جمع‌آوری شده از آن برای بررسی تأثیر فعالیت‌های انسانی و بلایای طبیعی استفاده می‌کنند.
سازمان فضایی آمریکا می‌گوید بیش از ۱۰۰۰ پرواز در روز از فرودگاه بین‌المللی میامی، نقش مهمی در ایجاد پنجره ابرها در آسمان فلوریدا داشته‌اند.
