فناوری برای ایجاد دنیایی پاک‌تر، ایمن‌تر و فراگیرتر حیاتی خواهد بود اما چه تغییراتی را می‌توانیم انتظار داشته باشیم؟ جهانی که ما می‌شناسیم، خواه متاورس و عینک‌های هوشمند، خواه مدل‌های زبانی بزرگ ممکن است هرگز آن گونه که ابتدا تصور می‌کردیم، نباشد.
در اجلاس داووس ۲۰۲۳ با موضوع «فناوری برای یک جهان انعطاف‌پذیرتر»، درباره روندها و پیشرفت‌های آینده در حوزه فناوری صحبت شد.
افراد مهم حوزه فناوری در روز دوم نشست گرد هم آمدند تا در مورد این موضوع صحبت کنند که فناوری و پلتفرم‌ها جهان را چگونه تغییر می‌دهند، چه روندها و پیشرفت‌های فناوری را احتمالا شاهد خواهیم بود و حتی نگاهی اجمالی را در مورد آنچه که نوه‌های ما در آینده می‌توانند انتظار داشته باشند، ارائه دهند.
در جلسه «فناوری برای یک جهان انعطاف‌پذیرتر»، «نیکلاس تامپسون»(Nicholas Thompson)، مدیرعامل «آتلانتیک»(The Atlantic)، «سونیل بهارتی میتال»(Sunil Bharti Mittal)، رئیس «بهارتی اینترپرایز»(Bharti Enterprises)، «آرویند کریشنا»(Arvind Krishna)، رئیس و مدیرعامل «شرکت آی‌بی‌ام»(IBM Corporation)، «جولی سویت»(Julie Sweet)، رئیس و مدیرعامل شرکت «اکسنچر»(Accenture) و «کریستیانو آمون»(Cristiano Amon)، رئیس و مدیرعامل شرکت «کوالکام»(Qualcomm) حضور داشتند.
۱. فناوری خلاقیت را تقویت می‌کند
کریستیانو آمون گفت: در میان تقاضای باورنکردنی برای هوشمندتر و مرتبط‌تر شدن همه چیز، کسب‌وکارها به طور فزاینده‌ای به دنبال تغییر دیجیتالی عملیات خود هستند. من فکر می‌کنم فناوری در حال حاضر احتمالا بیش از هر زمان دیگری وجود دارد؛ به ویژه وقتی در مورد محیط اقتصادی کنونی صحبت می‌کنیم، می‌بینیم که تمایل شرکت‌ها به تغییر دیجیتالی و استفاده از فناوری برای کارآمدتر شدن و بهره‌وری بیشتر مشخص است.
۲. عینک‌ها بر تلفن‌های همراه غلبه خواهند کرد
به گفته آمون، آینده محاسبات مجازی خواهد شد زیرا پلتفرم‌های محاسباتی همچنان در حال تکامل یافتن هستند. آنچه ما اکنون به عنوان تماس ویدیویی می‌شناسیم، به ویژه پس از همه‌گیری کووید-۱۹، به زودی به یک تصویر هولوگرافیک در مقابل کاربر تبدیل خواهد شد که از طریق عینک هوشمند دیده می‌شود.
آمون با اشاره به این موضوع که تلفن‌های همراه هوشمند دارای مشکلاتی در اندازه محدود صفحه نمایش هستند، گفت: روند بعدی، ادغام فضاهای فیزیکی و دیجیتالی است. من فکر می‌کنم که این به پلتفرم محاسباتی بعدی تبدیل خواهد شد و در نهایت به بزرگی تلفن‌های همراه هوشمند خواهد بود. احتمالا می‌توانیم فکر کنیم که این اتفاق ظرف یک دهه رخ دهد.
آمون در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد به شرکت‌کنندگان گفت که عینک‌های هوشمند، دستگاه اطلاعات مرکزی بعدی خواهند بود و آنها را مرحله بعدی تکاملی نامید که پیشرفت کرده و از رایانه‌های شخصی به تلفن‌های هوشمند انتقال یافته است. آمون خاطرنشان کرد که عینک‌های هوشمند، وسایلی هستند که شرکت او به آنها علاقه زیادی دارد.
۳. ظهور محاسبات کوانتومی
به گفته آرویند کریشنا، محاسبات کوانتومی جایگزین محاسبات کلاسیک نخواهد شد اما طی چند سال آینده، حل کردن مشکلات جهان فیزیکی مانند مواد، شیمی، رمزگذاری و بهینه‌سازی را آغاز خواهد کرد. در واقع، محاسبات کوانتومی در حال حاضر آن قدر خوب است که شاید بخواهید اکنون در مورد آن فکر کنید. کریشنا ادامه داد: من از همه می‌خواهم که اکنون برای هر داده‌ای که واقعا به آن اهمیت می‌دهند، روی رمزگشایی ضد کوانتومی سرمایه‌گذاری کنند.
وی افزود: شما اکنون حل شدن مشکلاتی را می‌بینید که ما نمی‌توانستیم تصور کنیم که در رایانه‌های کلاسیک حل شوند.
۴. اینترنت 5G موارد استفاده بیشتری را ایجاد خواهد کرد
سونیل بهارتی میتال گفت: «۵جی»(۵G)، موارد استفاده جدیدی از جمله مدیریت پهپاد، جراحی رباتیک و وسایل نقلیه خودران ایجاد خواهد کرد. به ویژه کاربردهای صنعتی به دلیل ظرفیت بیشتر خود از آن سود خواهند برد. در این میان، مردم به اتصالات اینترنتی بهتر، سرعت‌های بالاتر و تأخیر کمتر برای دستگاه‌های معمولی خود عادت خواهند کرد.
وی افزود: با گسترش فناوری ارتباطی ۵جی، کشورهایی مانند هند نیز خدمات مشابهی را دریافت خواهند کرد که کشورهای توسعه‌یافته از آنها برخوردار هستند.
میتال در پاسخ به نگرانی‌ها مبنی بر اینکه هوش مصنوعی مشاغل را از بین می‌برد، گفت: بسیاری از مهارت‌های موجود جایگزین خواهند شد. اما جبران آنها با حوزه‌های بیشتری از اکتشافات جدید کاری صورت خواهد گرفت.
۵. مدل‌های زبانی بزرگ
«هوش مصنوعی مولد»(Generative AI) به یک موضوع داغ برای افراد حوزه فناوری، سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران و همه جامعه تبدیل شده است. هوش مصنوعی مولد همان گونه که از نام آن پیداست، متن، تصاویر، موسیقی، گفتار، رمز یا ویدئو را تولید می‌کند. هوش مصنوعی مولد، مفهوم جدیدی نیست و روش‌های یادگیری ماشینی ورای هوش مصنوعی مولد، طی دهه گذشته تکامل یافته‌اند. روش‌های یادگیری عمیق و «شبکه‌های مولد رقابتی»(GAN) معمولا مورد استفاده قرار می‌گیرند اما جدیدترین روش، «ترانسفورماتورها»(Transformers) هستند.
یک «ترانسفورماتور از پیش آموزش‌دیده مولد»(GPT)، نوعی «مدل زبانی بزرگ»(LLM) است که از یادگیری عمیق برای تولید متنی مشابه متن تولیدشده توسط انسان استفاده می‌کند. این فناوری‌ها، مولد نامیده می‌شوند زیرا می‌توانند متن جدیدی را براساس ورودی دریافتی تولید کنند؛ از پیش آموزش‌دیده نامیده می‌شوند زیرا پیش از تنظیم دقیق برای کارهای خاص، با مجموعه بزرگی از داده‌های متنی آموزش دیده‌اند و ترانسفورماتور نامیده می‌شوند زیرا از یک ساختار شبکه عصبی مبتنی بر ترانسفورماتور برای پردازش متن ورودی و تولید متن خروجی تشکیل شده‌اند.
کریشنا گفت: مدل‌های زبانی بزرگ، یک امر مسلم خواهند بود زیرا با اجازه دادن به شما برای داشتن چندین مدل در یک پایه، هزینه هوش مصنوعی را کاهش می‌دهند و مزیت سرعت را فراهم می‌کنند. زبان یک داده خواهد بود زیرا رمز می‌تواند شکلی از زبان باشد و سپس می‌توان به موضوع «چه چیز دیگری می‌تواند شکلی از زبان باشد؟» پرداخت؛ از جمله اسناد حقوقی، کار نظارتی و مواردی از این دست.
۶. ChatGPT
جولی سویت گفت: هیجان اخیر پیرامون فناوری «ChatGPT»، پتانسیل در اختیار داشتن مقادیر زیادی از داده‌ها و کارهای بزرگی را که با آن انجام می‌دهید، نشان داده اما نیاز به داده‌های خوب را نیز برجسته کرده است. ما عاشق اتفاقی هستیم که در حال حاضر در حال وقوع است و همه در مورد آن صحبت می‌کنند. در بسیاری از موارد مردم در مورد این موضوع تردید داشتند که چرا باید داده‌های خوبی داشته باشیم که به داده‌های بیرونی متصل می‌شوند. اگر از این مدل‌های اساسی در موارد خاص مانند تولید دیجیتال، کشاورزی و صنعت استفاده کنید، به همه یادآوری می‌شود که باید داده‌ها را به درستی دریافت کرد.
فناوری ChatGPT، یک ربات چت است که استارت‌آپ «OpenAI» خبر آن را در ماه نوامبر منتشر کرد. این فناوری با یادگیری حجم عظیمی از داده‌ها کار می‌کند تا بفهمد که چگونه به هر درخواست کاربر مانند یک انسان پاسخ دهد. این فناوری، اطلاعات را مانند یک موتور جستجو یا نثر را مانند یک رمان‌نویس مشتاق ارائه می‌کند.
به گزارش رویترز، شرکت «مایکروسافت»(Microsoft) یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در OpenAI دارد و به دنبال افزایش آن بوده است. در اطلاعیه‌ای که همزمان با کنفرانس منتشر شد، مایکروسافت اعلام کرد که قصد دارد ChatGPT را برای مشتریان محاسبات فضای ابری خود به بازار عرضه کند. همچنین، این شرکت برای افزودن نرم‌افزار تولید تصویر OpenAI به موتور جستجوی «Bing» خود در چالشی جدید برای شرکت «آلفابت»(Alphabet) کار کرده است.
۷. متاورس به سرعت در حال تکامل است
«متاورس»(Metaverse)، فضای واقعیت مجازی است که کاربران در آن می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند و کالاهایی مشابه دنیای واقعی را مبادله کنند.
سوئیت گفت: متاورس سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت، در حال تکامل است زیرا به برطرف کردن نیاز انسان کمک می‌کند و در عین حال چیز جدیدی را به وجود می‌آورد. چیزی که ما کشف کرده‌ایم این است که وقتی خود را در یک تجربه غوطه‌ور می‌کنید، بهتر یاد می‌گیرید و همچنین می‌توانید کارها را بهتر انجام دهید. ما تخمین می‌زنیم که تا سال ۲۰۲۵، یک تریلیون دلار درآمد تحت تأثیر متاورس وجود خواهد داشت.
میتال با تاکید بر این که کشورهایی مانند هند در موقعیتی هستند که می‌توانند از این نوآوری‌ها نهایت استفاده را ببرند، گفت: میلیون‌ها نفر می‌توانند در رویدادهایی مانند نشست داووس که فقط برای نخبگان جهان آزاد است، با استفاده از متاورس شرکت کنند.
۸. ما شاهد دموکراتیک شدن خدمات خواهیم بود
میتال پیش‌بینی می‌کند که نوه‌های ما به لطف دموکراتیک شدن محصولات و خدماتی که در حال حاضر فقط در اختیار نخبگان یا ثروتمندان است، در دنیای بسیار متفاوتی زندگی خواهند کرد. او درباره این موضوع گفت: با این گونه تکامل یافتن متاورس، احتمالا چند میلیون نفر از سراسر جهان به آن ملحق خواهند شد تا آنچه را که ما امروز تجربه می‌کنیم، تجربه کنند. شما خواهید دید که مزایای فناوری واقعا زندگی مردم را روزانه تحت تاثیر قرار می‌دهد و آنها زندگی بسیار متفاوتی نسبت به ما خواهند داشت.
پیشینه اجلاس داووس
مجمع جهانی اقتصاد برای اولین بار در ژانویه سال ۱۹۷۱ و در شهر داووس توسط کلاوس مارتین شواب به عنوان جایی برای جمع شدن رهبران اقتصادی و سرمایه‌داران اروپایی راه اندازی شد. شواب که در آن زمان در دانشگاه ژنو تدریس می‌کرد، داووس را برای جمع شدن اقتصاددانان، سیاستمداران، صاحبان سرمایه، نظریه‌پردازان و هنرمندان انتخاب کرد.
مجمع جهانی اقتصاد یک سازمان غیرانتفاعی ثبت شده در سوییس است که می‌کوشد با ایجاد تعامل میان رهبران بزرگ سیاسی، اقتصادی و صنعتی جهان، به تسریع مسیر توسعه در سطح جهانی، منطقه‌ای و صنعتی کمک کند. داووس همواره کوشیده است نام خود را با تحول و تغییر و آینده همراه و مترادف نشان دهد.
پیش‌بینی و ارزیابی ریسک‌های موجود در توسعه جهان، پیش‌بینی سناریوهای تحول در آینده‌ی جهان و توسعه استراتژی‌های توسعه اقتصادی پایدار در جهان، از جمله مواردی است که مجمع جهانی اقتصاد در بیانیه ماموریت خود مطرح کرده و مورد توجه قرار داده است.
