انگار از مصر باستان تا آمریکای میانه، همۀ تمدن‌های بزرگ گذشته، عشق مشترکی به ساختن سازه‌های نوک‌تیز غول‌پیکر داشتند! در نقاط مختلفی از دنیا که فاصلۀ بسیار زیادی با یکدیگر دارند، می‌توانیم آثاری از سازه‌های باستانی را مشاهده کنیم که گرچه تفاوت‌هایی در شکل و شمایلشان وجود دارد اما نهایتا همۀ آن‌ها «هرم» هستند.
با این حال، با این که نقاط توریستی مانند جیزۀ مصر و چیچن‌ایتزای مکزیک شاید نخستین مکان‌هایی باشند که هنگام فکر کردن به «اهرام» به ذهن متبادر می‌شوند، این امکان هست که هیچ یک از این مکان‌های نمادین، خواستگاه قدیمی‌ترین هرم جهان نباشند.
قدیمی‌ترین هرم مصر
تنها در چند مایلی جنوب هرم بزرگ جیزه، قدیمی‌ترین هرم مصر قرار دارد. هرم «جوزر» که در سقاره واقع شده حدود سال ۲۶۳۰ قبل از میلاد به عنوان اتاق دفن پادشاه جوزر ساخته شد.
ساختار هرم جوزر که از هرم بزرگ پادشاه خوفو قدیمی‌تر است، کمی با سه‌گانه‌ی مثلثی جیزه تفاوت دارد، چون با چیدن سکوهای سنگی روی یکدیگر ایجاد شده و نتیجه‌ی آن چیزی است که به هرم پلکانی معروف است.
معمار پشت این طرح، کاهن اعظمی به نام ایمهوتِپ، مشاور جوزر هم بوده است. ایمهوتِپ که به خاطر تسلطش در علم و هنر مشهور بود، پس از مرگش به عقیدۀ مصریان به مرتبه‌ی خدایی رسید و در نهایت به عنوان خدای خرد و پزشکی به رسمیت شناخته شد.
سال‌های متمادی تصور می‌شد هرم جوزر قدیمی‌ترین هرم جهان است، اما اکتشافات اخیر در آن سوی کرۀ زمین موضوع را روشن کرد و نشان داد که ممکن است مصری‌ها برنده‌ی مسابقه‌ی ساخت نخستین مخروط مربع‌شکل دنیا نباشند.
قدیمی‌ترین هرم پرو
در دوران باستان اهرام در سراسر قاره آمریکا متداول بودند و معابد شیبدار مورد علاقه امپراتوری‌های مایا، آزتک و اینکا بود. از نمادین‌ترین آن‌ها، مجموعه معبد تیکال در گواتمالا است.
با این حال، برای یافتن قدیمی‌ترین هرم در نیمکره غربی، باید مسیر مستقیمی از جنوب جنگل‌های آمریکای مرکزی را به سمت صحرای مرتفع پرو طی کنید. اینجا بود که باستان‌شناسان برای نخستین بار به یک کلان‌شهر باستانی گسترده به نام کارال (Caral) در اوایل قرن بیستم برخورد کردند.
به دلیل پیچیدگی سایت، محققان در ابتدا تصور کردند کارال باید به تازگی ساخته شده باشد، با این حال مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد، این روایت را به طور کلی تغییر داد. نویسندگان مطالعه با استفاده از تاریخ‌گذاری رادیوکربن برای محاسبه سن مواد بکاررفته در ساخت کارال دریافتند که این شهر باستانی احتمالاً سال ۲۶۲۷ قبل از میلاد ساخته شده است.
بر اساس این اکتشاف، باستان‌شناسان حدس می‌زنند اهرام شش‌گانه‌ی این مکان از جمله معبد عظیم مایورممکن است از ساختار سقاره در مصر قدیمی‌تر باشد. با وجود اینکه هنوز قدمت دقیق سازه‌های کارال ناشناخته است، سخت است بگوییم نخست کدام یک از این تمدن‌های باستانی هرم خود را تکمیل کردند.
گانونگ پادانگ، فقط یک تپه یا قدیمی‌ترین هرم جهان؟
باستان‌شناسان دهه‌ها برای تصمیم‌گیری در مورد این که قدیمی‌ترین هرم جهان در مصر است یا پرو تلاش کردند. اما حالا در اندونزی، یک مجموعه سنگی غول‌آسا به نام گانونگ پادانگ (Gunung Padang) که بر روی تپه‌ای قرار دارد، برخی محققان را به این فکر انداخته که شاید این سازه ساخته‌ی دست بشر باشد و بتواند عنوان قدیمی‌ترین هرم جهان را از آن خود کند.
این نظریه که نخستین بار سال ۲۰۱۸ ارائه شد، جنجال زیادی به پا کرد و نتوانست بسیاری از اعضای جامعه علمی را متقاعد کند. با وجود این، گروهی از باستان‌شناسان مدعی هستند که با وجود این تردیدها، شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد این تپه طی هزاران سال به عمد در چند مرحله ساخته شده است.
محققان می‌گویند با استفاده از رادار نفوذ زمینی، شواهدی را کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد لایه‌ی پایۀ این تپه حداقل ۹۵۰۰ سال پیش ساخته شده است و حتی ممکن است تا ۲۸۰۰۰ سال قدمت داشته باشد. در صورت اثبات این شواهد، گانونگ پادانگ با فاصله قابل‌توجهی به قدیمی‌ترین هرم جهان تبدیل می‌شود. اما در حال حاضر، بیشتر مردم فکر می‌کنند گانونگ پادانگ فقط یک تپه است.
منبع: فرادید
