یک سال مانده به المپیک ۲۰۲۴ به نظر میرسد پاکسازی تاریخی رودخانه سن که یکی از نمادهای شهر پاریس است در مراحل پایانی قرار دارد.
شنای شهری در رودخانه سن به دلیل آبهای آلوده به مدت یک قرن ممنوع شده بود؛ اما حالا به لطف پروژه بازسازی ۱.۴ میلیارد یورویی ( ۱.۶ میلیارد دلار) که یکی از دستاوردهای المپیک ۲۰۲۴ محسوب میشود، قرار است شناگران در سه بخش از رقابتهای این رویداد ورزشی یعنی شنای ماراتن، سه گانه و پارا سه گانه در آب این رودخانه به رقابت بپردازند.
علاوه بر این، مقامات شهر وعده دادهاند که استفاده از این مکان تا پایان سال ۲۰۲۵ برای استفاده عموم مردم نیز ممکن شود.
پیر رابادان، معاون شهردار پاریس میگوید: «وقتی مردم ورزشکاران را در حال شنا در رودخانه سن میبینند، مطمئن میشوند که میتوانند دوباره به رودخانه سن بازگردند».
کیفیت آب این رودخانه در شهر پاریس نیز مانند بسیاری از رودخانههای دیگر در کشورهای توسعه یافته به دلیل وجود فاضلاب صنعتی در مناطق بالادست و نیازهای بهداشتی جمعیت رو به رشد آنها، به شدت کاهش یافته است.
زندگی آبزیان در این مدت به حدی آسیب دید که در دهه ۱۹۶۹ تنها سه گونه ماهی در رودخانه سن به ثبت رسید.
کیفیت آب این رودخانه در شهر پاریس نیز مانند بسیاری از رودخانههای دیگر در کشورهای توسعه یافته به دلیل وجود فاضلاب صنعتی در مناطق بالادست و نیازهای بهداشتی جمعیت رو به رشد آنها، به شدت کاهش یافته است.
زندگی آبزیان در این مدت به حدی آسیب دید که در دهه ۱۹۶۹ تنها سه گونه ماهی در رودخانه سن به ثبت رسید.
یکی از مشکلات اصلی، زیرساختهای زهکشی «تک سیستم» قرن نوزدهم بود که آب مصرفی آشپزخانه و حمام را با فاضلاب توالتها متصل میکند.
در مواقع در زمانهای عادی، فاضلاب از طریق مجموعهای از تونلهای زیرزمینی به مراکزی در حومه شهر هدایت میشوند اما هنگام بارندگیهای شدید این تونلها اشباع شده و مازاد آن در رود سن تخلیه میشود.
هرچند مقامات در ۲۰ سال گذشته اقداماتی را انجام دادند که منجر به کاهش شدید آلودگیها در این رودخانه شد اما ساموئل کالین کانیوز، مهندس ارشد بهداشت در شهرداری پاریس میگوید برای این که با اطمینان بتوانیم به طور رسمی آب این رودخانه را تمیز اعلام کنیم باید چند درصد باقی مانده آلودگیها را نیز رفع کنیم.
به همین منظور برای حل این مشکل یک مخزن زیرزمینی وسیع ساخته شد تا روانابها در مواقع بارندگی شدید داخل آن سرازیر شوند.
آقای کالین کانیوز میگوید: «اگر گهگاه به فاضلاب اجازه ورود به رودخانه نمیدادیم، این آبهای روان به خانههای مردم سرازیر میشد. تاکنون رودخانه سن سوپاپ ایمنی برای سیستم فاضلاب شهر پاریس بوده است.»
به گفته او حالا این آبها از طریق یک تونل به یک مخزن سرازیر میشوند، جایی که میتوان آن را برای یک یا دو روز نگه داشت و سپس به طور معمول به مراکز تصفیه تخلیه کرد.
این مخزن بزرگ تا بازیهای سال آینده که در اواخر ژوئیه آغاز میشود، به بهرهبرداری میرسد و رودخانه احیا شده را نه تنها به عنوان مکانی ورزشی، بلکه به عنوان محلی برای مراسم افتتاحیه، با ناوگانی متشکل از ۱۶۰ قایق حامل ۱۰ هزار ورزشکار به طول ۶ کیلومتر به سمت ایفل به نمایش میگذارد.
این اقدامات علاوه بر فرصت برگزاری افتتاحیه و مسابقات شنای المپیک، منجر به بهبود کل اکوسیستم رودخانه میشود.
بیل فرانسوا از فدراسیون ماهیگیری پاریس میگوید: «در کف رودخانه پوششی از نوع مناسب علف هرز ایجاد میشود. هرچه آب شفافتر باشد، علف هرز بیشتر رشد میکند و سپس علف هرز به عنوان یک فیلتر عمل میکند و آب شفافتر میشود.» به گفته او علاوه بر ماهیها برخی از موجودات آبزی دیگر نیز به رودخانه بازگشتهاند.
موشهای شهر پاریس
آقای فرانسوا که به طور منظم به رود سن میرود، میگوید در حال حاضر آب این رودخانه به اندازه کافی تمیز است که بتوان در آن شنا کرد اما درباره حضور موشها هشدار داد و گفت: «ما ماهیگیران از خطرات لپتوسپیروز (بیماری که از طریق ادرار موشها منتقل میشود) مطلع هستیم و برخی از ما برای مبتلا نشدن به این بیماری، سالانه واکسن میزنیم.»
هرچند موشها یک مشکل همیشگی در پایتخت فرانسه بودهاند با این حال پل کنوش، رئیس کیفیت آب شهرداری پاریس، میگوید مطالعات نشان میدهد که میزان باکتری لپتوسپیروز در آب این رودخانه بالاتر از حد میانگین طبیعی نیست.
او میگوید: «ما حتی یک مورد لپتوسپیروز در کانال لاویلت (جایی که شنا در آن مجاز است) نداشتهایم. بنابراین ما هیچ نگرانی در اینباره نداریم، اما مطمئناً نظارتهایمان را در این زمینه ادامه خواهیم داد و برای حذف موشها تلاش خواهیم کرد کرد.»
در حال حاضر ۲۰ تابستان است که پاریسیها از امکانات رفاهی معروف به پاریس پلاژ (سواحل پاریس) که در آن بخشهایی از اسکله رودخانه سن با شن، چتر ساحلی و بازیهای متنوع تغییر داده میشود، لذت میبرند. حالا شهردار پاریس وعده داده است از تابستان ۲۰۲۵ مکانهایی را تعبیه میکند تا شهروندان بتوانند در اطراف رودخانه سن حمام آفتاب بگیرند. این فقط ماهیها نیستند، بلکه انسانها نیز به رودخانه باز میگردند.