باستان‌شناسان در اسرائیل می‌گویند اشیایی تاریخی را پیدا کرده‌اند که اولین شواهد از تولید سازمان‌یافته تسلیحات جنگی را در حدود هفت هزار سال پیش نشان می‌دهد.
آیتانا؛ نخستین مدل مجازی اسپانیایی ساخته شده توسط هوش مصنوعی
کاوشگران سنگ‌های فلاخن متعلق به دوره مس‌سنگی، در ۵۰۰ تا ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد، را در دو مکان باستان‌شناسی در عین‌اشور در شمال دشت شارون و در الجلیل پایین در حد فاصل رود زیپوری و جبل‌العین در اسرائیل کشف کردند.
اشیاء باستانی پیدا شده شامل صدها سنگ تقریباً یک‌شکل (از جنس سنگ آهک و دولومیت سخت) می‌شوند و تقریباً همگی از نظر اندازه یکسان هستند. این سنگ‌ها با طول متوسط ۵۲ میلی‌متر، عرض متوسطی برابر با ۳۲۱ میلی‌متر دارند و به طور میانگین وزن هر کدام به ۶۰ گرم می‌رسد.
باستان‌شناسان می‌گویند سنگ‌هایی که قرار بوده از از چله فلاخن رها شوند، با یک فرم آیرودینامیکی دومخروطی خاص صیقل داده شده‌اند به نحوی که امکان ضربه دقیق و موثر را فراهم کند. این شیوه دومخروطی در دنیای قدیم به‌عنوان «مدلی بهینه» برای فلاخ‌ها پذیرفته شده بود و بعدها توسط ارتش یونان و روم نیز مورد استفاده قرار گرفت.
به گفته پژوهشگران قبل از این سنگ‌های فلاخن مشابهی در مناطق باستانی دیگر اسرائیل، عمدتاً در دره حوله و جلیل، یافت شده بودند اما این اولین بار است که در حفاری‌های باستان‌شناسی سنگ‌های فلاخنی در این تعداد بالا پیدا می‌شوند.
محققان می‌گویند این سنگ‌ها در واقع نخستین شواهد جنگ در منطقه جغرافیایی شام جنوبی هستند.
فلاخن‌ها از قدیمی‌ترین سلاح‌های ابداعی بشر محسوب می‌شوند و انسان‌های اینگونه سنگریزه‌های طبیعی صیقل‌یافته در کف رودخانه‌ها را به پرتابه‌هایی مهلک تبدیل می‌کردند.
به گفته باستان‌شناسان، شباهت سنگ‌های فلاخن یافت‌شده به همدیگر نشان از تولید آنها در مقیاسی بزرگ و صنعتی دارد. همچنین تعداد زیاد این سنگ‌ها و تلاشی که برای ساخت آنها انجام شده است، حاکی از آمادگی سازمان‌یافته برای نبردی قریب‌الوقوع است و می‌تواند نشانگر تلاش اعضای یک جامعه باستانی برای تولید مهمات بوده باشد.
تصور می‌شود که این سنگ‌ها نه به صورت تک تک توسط یک نفر، بلکه اغلب به صورت دسته‌جمعی و رگباری توسط گروهی از فلاخن‌اندازان پرتاب می‌شده‌اند. تغییر ظاهری سنگ‌های فلاخن غیررسمی (مانند سنگریزه‌های طبیعی) به سنگ‌های استاندارد شده می‌تواند نشان دهنده پیشرفت جنگ‌های سازمان‌یافته در اوایل عصر مس باشد.
محققان می‌گویند اگر این فرض درست باشد می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که در دوره مس‌سنگی اولیه و تشدید آمادگی‌ها برای جنگ‌های احتمالی میان قدرت‌های محلی، شاهد تغییر در رویه ساخت تسلیحات بوده‌ایم و جوامع اولیه با به خدمت گرفتن شمار زیادی از افراد اسلحه‌سازی را از کاری انفرادی به وظیفه‌ای جمعی و در مقیاس بزرگ تبدیل کرده‌اند.
الی اسکوزیدو، مدیرکل اداره باستان‌شناسی اسرائیل، در این خصوص گفت: «بار دیگر باستان‌شناسی به ما می‌آموزد که تاریخ تکرار می‌شود. درک محققان ما دریچه‌ای را برای درک عمیق‌تر از زندگی و روابط بین گروه‌هایی از مردم در دوره‌های ماقبل تاریخ باز می‌گشاید.» نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Atiqot» منتشر شده است.
