باستان‌شناسان در یک کشف شگفت‌انگیز، قدیمی‌ترین تقویم جهان را در سایت باستانی گوبکلی تپه (Göbekli Tepe) در ترکیه یافته‌اند. این تقویم که بر روی ستونی سنگی ۱۲,۰۰۰ ساله حکاکی شده، می‌تواند درک ما از آغاز تمدن بشری را دگرگون کند.
قدیمی‌ترین تقویم جهان
دکتر مارتین سویتمن از دانشگاه ادینبورگ، رهبر این تحقیق، می‌گوید: «به نظر می‌رسد ساکنان گوبکلی تپه ناظران دقیق آسمان بوده‌اند، که با توجه به ویرانی جهانشان توسط برخورد یک شهاب سنگ، قابل درک است.»
این کشف نشان می‌دهد که انسان‌ها، ۱۰,۰۰۰ سال پیش از ثبت رسمی تقویم در یونان باستان، روش‌های دقیقی برای اندازه‌گیری زمان داشته‌اند. گوبکلی تپه، قدیمی‌ترین سازه شناخته شده بشر، بین ۹,۶۰۰ تا ۸,۲۰۰ سال قبل از میلاد است که ۶,۰۰۰ سال از استون‌هنج قدیمی‌تر است.
این ستون دارای ۳۶۵ نماد “V” برای نشان دادن روزهای سال و نشانه‌هایی از ۱۲ ماه قمری است. همچنین، تصاویری از صورت‌های فلکی مانند عقرب و حوا بر روی آن دیده می‌شود. این کشف نشان می‌دهد که در دوران باستان، انسان ها از حرکت تقدیمی (تغییر تدریجی در محور زمین) برای ثبت تاریخ استفاده می‌کردند؛ روشی که تصور می‌شد اولین بار توسط یونانیان در ۱۵۰ سال قبل از میلاد ابداع شده است.
ثبت تصویر برخورد شهاب سنگی حدود ۱۳,۰۰۰ سال پیش رخ داد
یکی از جنبه‌های هیجان‌انگیز این کشف، حکاکی‌هایی است که برخورد یک جرم آسمانی را به تصویر می‌کشد. این رویداد که حدود ۱۳,۰۰۰ سال پیش رخ داد، باعث یک دوره یخبندان کوچک ۱,۲۰۰ ساله شد و حیوانات بزرگ را از بین برد. این فاجعه طبیعی احتمالاً نقطه عطفی در تاریخ بشر بود و انسان‌ها را از سبک زندگی شکارچی-گردآورنده به سوی کشاورزی و اسکان دائم سوق داد.
محققان همچنین ارتباطی بین این حکاکی‌ها و یک دیسک آسمانی از هزاره دوم قبل از میلاد در آلمان یافته‌اند که نشان‌دهنده شباهت در نمادپردازی آسمانی در فرهنگ‌های مختلف است. این دیسک که خورشید، ماه و خوشه پروین را نشان می‌دهد، احتمالاً برای اندازه‌گیری انقلاب‌های تابستانی و زمستانی استفاده می‌شد.
برخورد جسم آسمانی دنباله‌داری که حدود ۱۰,۸۵۰ سال قبل از میلاد رخ داد، بزرگترین رویداد از این نوع از زمان انقراض دایناسورها بوده است. این رویداد باعث از بین رفتن گونه‌های جانوری بزرگ شد. احتمالاً این رویداد محرکی برای تغییرات کشاورزی و ایجاد جوامع پیچیده‌تر در منطقه هلال حاصلخیز (شامل مصر، عراق و لبنان امروزی) بود.
دکتر سویتمن معتقد است: «این رویداد ممکن است با ایجاد یک دین جدید و انگیزه برای توسعه کشاورزی جهت مقابله با آب و هوای سرد، زمینه‌ساز تمدن شده باشد. احتمالاً تلاش آنها برای ثبت آنچه دیده‌اند، اولین گام‌ها به سوی توسعه نوشتار در هزاره‌های بعد است.»
بازنگری در تاریخ پیدایش تمدن
این کشف شگفت‌انگیز، نه تنها درک ما از توانایی‌های علمی دوران باستان را تغییر می‌دهد، بلکه مؤید آن است که چگونه یک رویداد فاجعه‌بار طبیعی می‌تواند محرک تغییرات بزرگ در جوامع انسانی باشد. با این یافته‌ها، گوبکلی تپه بار دیگر خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی جهان معرفی کرد. این کشف درک ما از ریشه‌های تمدن بشری را عمیقاً متحول ساخت.
