یک فسیل کشف‌شده عجیب نشان می‌دهد گونه‌ای از پستانداران در ۱۲۵ میلیون سال پیش احتمالا برای وعده غذایی خود دایناسوری شکار می‌کرده‌اند.
دیرینه‌شناسان در چین روز سه‌شنبه ۱۸ ژوئیه (۲۷ تیر) اعلام کردند فسیلی را شامل دو گونه جانوری متعلق به عصر دایناسورها در شمال شرقی این کشور یافته‌اند.
این فسیل یک پستاندار شبیه به گورکن را نشان می‌دهد که حدود ۱۲۵ میلیون سال پیش به یک دایناسور گیاهخوار حمله کرده و در حالی که به دور آن پیچیده، دندان‌هایش را در دنده‌های قربانی فرو برده است.
این پستاندار چهارپا، که با نام «خزنده‌پستاندار» شناخته می‌شود و از تیره گوبی‌قیف‌دندانان به حساب می‌آید، جثه‌ای به اندازه یک گربه خانگی داشته است و در این صحنه با یک دایناسور «سیتاکوسور» از تیره طوطی‌خزندگان که اندازه‌ای مشابه یک سگ متوسط داشته درگیر شده است.
دانشمندان تصور می‌کنند این دو حیوان در حال نزاع بوده‌اند که ناگهان در گل و لای آتشفشانی فرو رفته و در شرایطی که با یکدیگر گلاویز شده بودند زنده زیر گدازه‌ها مدفون شده‌اند.
جردن مالون، دیرینه‌زیست‌شناس از موزه طبیعت کانادا در اتاوا که هدایت این مطالعه را بر عهده داشت، گفت: «دایناسورها تقریباً همیشه بزرگتر از پستانداران معاصر خود بودند، بنابراین اعتقاد غالب محققان این است که تعامل آنها یک طرفه بوده و دایناسورهای بزرگتر همیشه پستانداران کوچکتر را می خورده‌اند.»
دکتر مالون افزود: «با این حال در اینجا ما شواهد فسیلی خوبی در دست داریم که یک پستاندار کوچکتر را در حال شکار دایناسور بزرگتر نشان می‌ٔهد.»
اکثر پستانداران در دوران میانه‌زیستی یا مزوزوئیک (عصر دایناسورها)، به خوبی از خود محافظت می‌کردند تا تبدیل به وعده ناهار دیگران نشوند. با این حال فسیل کشف‌شده نشان می‌دهد که دستکم بعضی از این پستانداران به این اکتفا نکرده و در نقش مهاجم و شکارچی دایناسورهای دیگر نیز ظاهر می‌شده‌اند.
آقای مالون می‌گوید: «من فکر می‌کنم آنچه در اینجا مهم است این است که شبکه‌های غذایی دوران میانه‌زیستی پیچیده‌تر از آن بوده است که قبلا تصور می‌کردیم.»
دوران میانه‌زیستی یا مزوزوئیک از حدود ۲۴۵ تا ۶۵ میلیون سال پیش را شامل می‌شود و در مطالعات دیرینه‌شناسی دربرگیرنده سه دورهٔ تریاس، ژوراسیک و کرتاسه است.
منطقه‌ای در استان لیائونینگ که در آن فسیل تقریباً کامل پیدا شده است، به دلیل وجود فسیل‌های مختلف حیوانات که در فوران‌های آتشفشانی مدفون شده‌اند اصطلاحا «پمپئی چین» نامیده می‌شود.
بررسی فسیل، که مانند یک صحنه جرم فریز شده در تاریخ است، نشان می‌دهد پستاندار ماقبل تاریخ که ۴۷ سانتی‌متر طول دارد قفسه سینه دایناسور ۱۲۰ سانتی‌متری را گاز گرفته و همزمان با دست‌ها فک و پاهای عقبی طعمه را مهار کرده است.
دانشمندان تصور می‌کنند که هر دو حیوان تازه‌بالغ هستند. شیائو چون وو، دیرینه شناس و یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «قبل از این نمونه‌هایی از دایناسورهای گوشتخوار که دایناسورهای گیاهخوار را شکار می‌کنند وجود داشت، اما هرگز نمونه‌ای از شکار یک دایناسور توسط پستانداران وجود نداشته است.»
محققان فرضیه لاشه‌خوار بودن پستاندار را رد کرده‌اند. آنان می‌گویند در فسیل به دست آمده، پستاندار در کشاکش مغلوب کردن دایناسور است و نه صرفا تغذیه از یک لاشه بیجان. در این صحنه نزاع پای عقبی پستاندار، پای عقبی دایناسور را به دام انداخته است و به گفته پژوهشگران اگر دایناسور قبلاً مرده بود و پستاندار با لاشه آن برخورد می‌کرد بعید بود چنین اتفاقی رخ دهد.
قبل از این شواهدی مبنی بر تغذیه خزنده‌پستاندار از دایناسور وجود داشت و دیرینه‌شناسان استخوان‌های یک نوزاد سیتاکوسور را از معده این حیوان به دست آورده بودند.
دکتر مالون در این باره می‌گوید: «آنچه در مورد فسیل ما منحصر به فرد است این واقعیت است که نشان می‌دهد خزنده‌پستاندار قادر به شکار دایناسورهای بزرگتر بوده است.»
دیرینه‌شناسان به ندرت فسیل‌هایی را یافته‌اند که حیوانات را در تعامل با یکدیگر نشان دهند. پیش از این فسیل دیگری در دهه ۷۰ میلادی در مغولستان یافت شده بود که دو دایناسور، یکی گوشتخوار و شکارچی و دیگری طمعه، را نشان می‌داد که حدود ۸۰ میلیون سال پیش با هم گلاویز شده بودند. این دو حیوان در همان حال مبارزه با یکدیگر زنده زیر یک تپه شنی در حال ریزش مدفون شده بودند.
نتایج مطالعه تازه در نشریه علمی «Scientific Reports» منتشر شده است.
