باستان‌شناسان نقشه کامل مجموعه‌ای از هنرهای باستانی صخره‌ای در ونزوئلا و کلمبیا را که شامل بزرگ‌ترین حکاکی یادبود در جهان می‌شوند، به کمک تصاویر پهپادی و عکاسی تهیه کرده‌اند.
این شاهکارها، با نقش‌هایی از انسان و حیوان، بیش‌تر در امتداد قسمت بالادست و میانی رودخانه اورینوکو قرار دارند که به شکلی مارپیچ از منطقه آمریکای جنوبی عبور می‌کند. محققان تصور می‌کنند که انتخاب این مکان برای نقش‌نگاری روی صخره‌ها تعمدی بوده و قرار بوده که از فاصله دور دیده شوند زیرا در مسیر یک جاده تجاری-مسافری به نام آتورس رپیدس قرار گرفته بودند.
فیلیپ ریریس، استاد ارشد رشته باستان‌شناسی و دیرینه‌شناسی محیطی در دانشگاه بورنماوث در انگلستان، می‌گوید: «یکی از تفاسیر موجود این است که ابعادی از قلمروگرایی نقش ایفا می‌کرده است. این نقش‌ها برای تعیین حدود قلمرو آن‌ها استفاده می‌شده و می‌گفته که این مکان حیطه نفوذ و قلمرو ماست.»
محققان هنوز نمی‌توانند با اطمینان بگویند که چه کسانی این حکاکی‌های عظیم را درست کرده‌اند. بزرگ‌ترین طراحی در حدود 42متر طول دارد. اما می‌دانند برخی از موضوعات، شامل تمرکز روی مارهایی مثل بوآی دم سرخ و آناکوندا، نقش مهمی در اسطوره‌ها و باورهای جمعیت‌های بومی ایفا می‌کرده است.
ریریس می‌گوید: «آناکونداها و مارهای بوآ با الهه خلقت برخی از گروه‌های بومی که در این ناحیه زندگی می‌کردند، مرتبط بوده است. مارها همچنین به عنوان موجودات کشنده شناخته می‌شوند، بنابراین این طراحی‌ها به غریبه‌ها هشدار می‌داد که دارند وارد قلمرو مارها می‌شوند.»
یکی از نقش‌های بزرگ مار توجه محققان را بیش‌تر از بقیه به خود جلب کرد و علتش آن بود که شبیه طراحی ماری در حال خزیدن روی یک قطعه سفالی بود که قبلا در همین نواحی کشف شده بود. بر طبق گزارش‌ها، این مار شاخ، یک دم مارپیچ و و زیگ‌زاگ‌های منظم شبیه به مار Cerro Palomazon دارد که پیش از این به عنوان هنر صخره‌ای بازنمایی شده بود.
ریریس می‌گوید: «یک کوزه کوچک که در درون غاری بر فراز تپه‌های اطراف پیدا شده است، با تصاویری مشابه از مار تزیین شده است. احتمال دارد شخصی تصاویری که روی دیوارها دیده بوده را تقلید کرده است. اما غریزه من می‌گوید هر کسی این کوزه را ساخته، با کسی که هنر صخره‌ای را تولید کرده است، معاصر بوده است.»
برطبق مطالعات، اگر چنین باشد، بر اساس عمر سفال، می‌توان گفت که هنر صخره‌ای تقریبا 2000سال قدمت دارد. هرچند بسیاری از بخش‌های این محوطه باستانی برای محققان شناخته شده است، آن‌ها چندین مکان جدید را در طی تهیه نقش شناسایی کردند.
ریریس می‌گوید: «در هیچ‌جای دیگری در جهان نمی‌توانیم هنر صخره‌ای با این ابعاد عظیم پیدا کنیم. هر جای دیگری ممکن است یک نمونه از هنر صخره‌ای بزرگ را پیدا کنید، اما در این منطقه با تمرکز محوطه‌هایی مواجه هستیم که با نظمی مشخص هنرهای صخره‌ای عظیم را به نمایش می‌گذارند.»
ریریس می‌گوید: «این هنرهای صخره‌ای نیازمند محافظت هستند. امیدواریم که بتوانیم به همراه مردمان بومی از آن‌ها محافظت و نگهداری کنیم. ما باور داریم که محلی‌ها بهترین نگهبانان این محوطه‌ها هستند.»
