ناسا از کشف دومین سیاره هماندازه زمین خبر داده است که شاید بتواند آب مایع را حفظ کند.
ماهواره ناسا که در شکار سیاره پیشرو است، دومین سیارهای را کشف کرده که با اندازه زمین مطابقت دارد و ممکن است قادر به حفظ آب مایع باشد. هر دو سیاره به دور یک ستاره میچرخند.
«ماهواره نقشهبردار فراخورشیدی گذران» یا «تس»(TESS) در آوریل سال ۲۰۱۸ پرتاب شد. تس از آن زمان، ۲۸۵ سیاره فراخورشیدی تایید شده و بیش از ۶۰۰۰ سیاره کاندیدا را کشف کرده است. یکی از جذابترین سیارات تایید شده، سیارهای به نام «TOI ۷۰۰ d» است که تقریبا به اندازه زمین است و در منطقه قابل سکونت ستاره آن قرار دارد. اکنون به لطف هشدار اکتبر ۲۰۲۱ مبنی بر این که تلسکوپ چیز جالبی را دیده است، دانشمندان متوجه شدهاند این سیاره همسایهای دارد که به همان اندازه وسوسهبرانگیز است.
«امیلی گیلبرت»(Emily Gilbert)، ستارهشناس «آزمایشگاه پیشرانش جت»(JPL) ناسا در کالیفرنیا گفت:
ما ابتدا آن را نگاه کردیم و گفتیم که آیا این واقعی است. من خیلی هیجانزده بودم. زمانبندی نیز به این هیجان کمک کرد زیرا روز پیش از تولد من بود.
تس، سیارات را با خیره شدن به ستارگان طی یک ماه و به دنبال افتهای کوچک در روشنایی مییابد که میتواند نشان دهنده عبور سیاره بین ستاره و تلسکوپ باشد. ستارهشناسان از این شیبها میتوانند اندازه سیاره را تخمین بزنند و مدار آن را تعیین کنند.
گیلبرت و همکارانش در سال ۲۰۲۰، از کشف سه سیاره در اطراف یک ستاره کوچک به نام «TOI ۷۰۰» خبر دادند که در فاصله حدود ۱۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. آن ستاره، یک کوتوله قرمز است اما برخلاف بسیاری از همتایان خود نسبتا ساکت و بدون پالسهای ناگهانی فعالیت است که میتوانند هرگونه زندگی را در دنیای اطراف از بین ببرند. گیلبرت گفت: در مجموعه دادههای دو ساله کاملی که از تس داریم، هیچ شواهدی مبنی بر وجود شعله نوری مشاهده نمیکنیم.
دو سیاره از سه سیارهای که تس در ابتدا در منظومه TOI ۷۰۰ پیدا کرد، خیلی نزدیک به ستاره میچرخند و شباهت زیادی به زمین دارند اما سیاره سوم که به نام TOI ۷۰۰ d شناخته میشود، بسیار وسوسهانگیز است. دانشمندان دریافتند که این سیاره حدود ۲۰ درصد بزرگتر از زمین است و هر ۳۷ روز زمینی به دور ستاره میچرخد. همین ویژگی، آن را در منطقهای قرار میدهد که دانشمندان آن را منطقه قابل سکونت مینامند و دمای آن اجازه میدهد که آب مایع روی سطح وجود داشته باشد.
دانشمندان پیشتر این منظومه را با «TRAPPIST-۱» مقایسه میکردند که در فاصله ۳۹.۵ سال نوری از ما قرار دارد و به خاطر هفت سیاره خود که به اندازه زمین هستند، شناخته شده است. گیلبرت گفت: این مقایسه واقعا جالبی است. با توجه به این که TRAPPIST-۱ یک ستاره فعالتر و کمنورتر است، ادامه مطالعه منظومه TOI ۷۰۰ آسانتر خواهد بود. منظومه TRAPPIST فوقالعاده جمعوجور است و تمام آن سیارات واقعا فشردهاند.
اکنون گیلبرت و همکارانش میگویند که TOI ۷۰۰ d یک همتای سوم و یک همتای جذاب دارد. این سیاره که «TOI ۷۰۰ e» نام دارد، کاملا در منطقهای نیست که ستارهشناسان معمولا آن را منطقه قابل سکونت مینامند اما این تعریف در حال تغییر کردن است. به ویژه، از آنجا که ستارهشناسان متوجه شدهاند زهره و مریخ احتمالا زمانی آب را روی سطوح خود نگه داشتهاند، برخی منطقه قابل سکونت خوشبینانهای را پیشنهاد کردهاند که TOI ۷۰۰ e در آن قرار دارد.
گیلبرت و همکارانش تخمین میزنند که TOI ۷۰۰ e حدود ۹۵ درصد اندازه زمین است؛ بنابراین احتمالا سنگی است و هر ۲۸ روز زمینی یک بار میچرخد. این کار آن را بین TOI ۷۰۰ c و d قرار میدهد.
گیلبرت گفت: این بیشترین چیزی است که در حال حاضر از دادههای تس میدانیم اما در حال حاضر بررسیهای دیگری برای توصیف بیشتر این موضوع در حال انجام شدن هستند. هنوز هیچ نتیجهای دریافت نشده است اما نتایج هیجانانگیزی در راه هستند.
گیلبرت در حال حاضر با استفاده از «دستگاه طیفنگار اشل برای سیارات فراخورشیدی سنگی و مشاهدات طیفسنجی پایدار»(ESPRESSO) که برای بررسی سیارات فراخورشیدی مشابه زمین طراحی شده است، این منظومه را با «تلسکوپ بسیار بزرگ»(VLT) بررسی میکند. پژوهشگران امیدوارند مشاهدات ESPRESSO به آنها امکان دهد تا جرم هر چهار سیاره موجود در منظومه را تعیین کنند. یکی از همکاران از «تلسکوپ فضایی هابل» برای تخمین زدن تابش فرابنفش ستاره استفاده میکند و اطلاعاتی را به دست میآورد که میتواند مدلهای آب و هوایی این سیارات را تشخیص بدهد.
اگرچه «تلسکوپ فضایی جیمز وب» پیشتر ثابت کرده است که میتواند اجزای یک جو فراسیارهای را مشخص کند اما این مهارت در TOI ۷۰۰ d یا e استفاده نمیشود. هر کدام از این سیارات به اندازهای کوچک هستند که تجزیه و تحلیل جو آنها بسیار زمان میبرد.
گیلبرت و همکارانش قصد دارند این پژوهش را در دویست و چهل و یکمین نشست «انجمن نجوم آمریکا»(AAS) ارائه کنند که این هفته در سیاتل و به صورت مجازی برگزار میشود.