زمین با «سرعتی بی‌سابقه» در حال گرم‌تر شدن است!

بیش از ۵۰ دانشمند برجسته در مطالعه‌ای که روز چهارشنبه منتشر شد هشدار دادند که گرمایش زمین با سرعتی بی‌سابقه در حال افزایش است و پنجره‌ای که برای محدود کردن افزایش دما در چارچوب اهداف تعیین‌شده بین‌المللی وجود داشت، در حال بسته شدن است.

این مطالعه که در مجله داده‌های سیستم زمین (Earth System Science Data) منتشر شده، نشان می‌دهد میانگین دما از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ میلادی به میزان ۰.۲۶ درجه سانتیگراد افزایش یافته است.

میانگین دمای سطح زمین در همین دوره به ۱.۱۹ درجه سانتیگراد بالاتر از معیار پیش از دوره صنعتی شدن (۱۸۵۰-۱۹۰۰) برای سنجش گرم شدن کره زمین رسید. این رقم نسبت به ۱.۱۴ درجه سانتیگراد گزارش شده سال گذشته برای دهه منتهی به ۲۰۲۲ افزایش یافته است.

این مطالعه می‌گوید: «گرمایش ناشی از فعالیت‌های انسانی با سرعتی در حال افزایش است که در سابقه اندازه‌گیری‌ها بی‌سابقه است.»

این مطالعه بخشی از مجموعه ارزیابی‌های دوره‌ای آب و هوا است که برای پر کردن شکاف بین گزارش‌های هیئت بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد (IPCC) طراحی شده است که از سال ۱۹۸۸ به طور متوسط هر شش سال یک بار منتشر می‌شود.

این گزارش همزمان با دیدار دیپلمات‌های سراسر جهان در این هفته در آلمان برای مذاکرات میان‌دوره‌ای آب و هوا قبل از نشست COP29 سازمان ملل در نوامبر در باکو، آذربایجان، منتشر شد.

در توافقنامه پاریس ۲۰۱۵ که حاصل یک نشست COP قبلی بود، کشورها توافق کردند که گرمایش جهانی را به میزان زیر ۲ درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن محدود کنند، در حالی که همزمان برای حد ایمن تر ۱ و نیم درجه سانتیگراد تلاش می‌کنند.

گزارش روز چهارشنبه نشان داد که فعالیت‌های انسانی تا پایان سال ۲۰۲۳، دما را ۱.۳۱ درجه سانتیگراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی شدن سوق داده است.با در نظر گرفتن سایر عوامل طبیعی از جمله پدیده ال نینو، زمین در مجموع ۱.۴۳ درجه سانتیگراد گرم شده است.

این مطالعه نشان داد که یکی دیگر از عوامل موثر در گرما، کاهش برخی از ذرات آلاینده در جو است که بخشی از انرژی خورشید را به فضا بازتاب می‌کنند.

سخت‌تر شدن مقررات حمل و نقل جهانی و کاهش استفاده از انرژی زغال سنگ نیز به کاهش انتشار دی اکسید گوگرد که اثر خنک کننده‌ای نیز داشت، کمک کرده است.

این مطالعه همچنین می‌افزاید: «تا به امروز، مهم‌ترین عامل گرمایش زمین، انتشار گازهای گلخانه‌ای در بالاترین سطح خود است.» این گزارش می‌گوید میانگین انتشار سالانه برای دوره ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، ۵۳ میلیارد تن دی اکسید کربن و معادل آن در سایر گازها (عمدتا ناشی از استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز) بوده است. در سال ۲۰۲۲، انتشار گازهای گلخانه‌ای به ۵۵ میلیارد تن رسید.

هیئت بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی در سال ۲۰۲۰ بودجه کربن باقی‌مانده را در محدوده ۵۰۰ میلیارد تن دی‌اکسید کربن محاسبه کرده بود اما این مطالعه می‌گوید که تا اوایل سال ۲۰۲۴، بودجه به حدود ۲۰۰ میلیارد تن کاهش یافته است.

پیر فورستر، نویسنده اصلی این گزارش گفت: «حداقل در یک یافته، کمی خوش‌بینی وجود دارد و آن این است که به نظر می‌رسد که سرعت افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از سال ۲۰۰۰ به بعد کند شده است، که نشان می‌دهد ما لزوما شتاب بزرگ و فزاینده‌ای در تغییرات آب و هوایی نخواهیم داشت.»

با این حال برخی از نویسندگان این مطالعه همچون پیر فریدلینگشتاین معتقدند که کاهش سرعت برای جلوگیری از تغییرات آب و هوایی کافی نیست و برای پایدار بودن شرایط باید انتشار گازهای گلخانه‌ای به سمت صفر خالص حرکت کند. او همچنین اضافه می‌کند تا زمانی که انتشار گازهای گلخانه‌ای در همان سطح پیشین ادامه داشته باشد گرمایش زمین نیز در همان سطح ادامه خواهد داشت.