مراسم نود و پنجمین دوره جوایز سینمایی اسکار در حالی کمتر از یک هفته دیگر برندگان خود را خواهد شناخت که بیش از ۹ دهه برگزاری این رویداد سینمایی با خلق رکوردهای جالبی از سوی سینماگران و فیلم‌ها همراه بوده است، همان‌طور که امسال نیز فرصت ثبت چند رکورد تاریخی وجود دارد.
«میشل یئو» برای بازی در فیلم «همه چیز همه جا به یکباره» در شاخه بهترین بازیگر نقش اصلی زن نامزد دریافت جایزه است و در صورت کسب جایزه، نخستین بازیگر آسیایی است که موفق به دریافت جایزه در این شاخه می‌شود. «کی هوی کوان» و «استفانی سو» دو بازیگر دیگر این فیلم نیز در صورت دریافت جایزه تاریخ‌سازی خواهند کرد.
«پل مسکال» بازیگر ۲۷ ساله که برای نقش‌آفرینی در فیلم «افترسان» نامزد دریافت جایزه بهترین نقش اصلی مرد شده است، در صورت کسب جایزه، جوان‌ترین برنده اسکار در این شاخه در طول تاریخ جوایز آکادمی خواهد بود. این رکورد در حال حاضر در اختیار «آدریان برادی» است که در سال ۲۰۰۳ برای بازی درخشان در فیلم «پیانیست» ساخته «رومن پولانسکی» موفق به کسب اسکار شد.
«استیون اسپیلبرگ» نیز در صورت دریافت اسکار کارگردانی، مسن‌ترین سینماگر دریافت کننده این جایزه خواهد بود. اسپبلبرگ ۷۶ ساله که امسال برای فیلم «فبلمن‌ها» نامزد اسکار کارگردانی شده پیش از این با دو فیلم «فهرست شیندلر» و «نجات سرباز رایان» این جایزه را دریافت کرده است.
«مندی واکر» که به تازگی جایزه اصلی انجمن فیلمبرداران آمریکا را کسب کرده است می‌تواند به نخستین زن برنده جایزه اسکار بهترین فیلمبرداری در تاریخ ۹۵ ساله این رویداد سینمایی تبدیل شود.
طی ۱۰ سال گذشته در ۷ مورد برنده انجمن فیلمبرداران و اسکار فیلمبرداری یکسان بوده است.
در زیر نگاهی خواهیم داشت به مهم‌ترین رکوردهایی که در طول ۹۴ سال در تاریخچه جوایز آکادمی اسکار به ثبت رسیده است:
*بیشترین جایزه برای یک فیلم
سه فیلم «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» (۲۰۰۳)، «تایتانیک» (۱۹۹۷) و «بن هور» (۱۹۵۹) با کسب ۱۱ جایزه اسکار رکورددار کسب بیشترین جایزه توسط یک فیلم هستند.
جیمز کامرون کارگردان فیلم تایتانیک
*بیشترین نامزدی برای یک فیلم
تاکنون سه فیلم «همه چیز درباره ایو» (۱۹۵۰)، «تایتانیک» (۱۹۹۷) و «لالا لند» (۲۰۱۶)، هریک در ۱۴ بخش جوایز اسکار، نامزد کسب جایزه شده‌اند.
*فیلمی که در تمام شاخه‌های نامزدشده برنده شد!
فیلم «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» در سال ۲۰۰۳ در ۱۱ بخش نامزد کسب جایزه اسکار شناخته شد و در نهایت در همه ۱۱ بخش شامل بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه اقتباسی، موسیقی متن، ترانه اصلی، صداگذاری، کارگردانی هنری، چهره‌پردازی، طراحی لباس، تدوین و جلوه‌های ویژه اسکار گرفت.
موفقیت بزرگ فیلم «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» در اسکار ۲۰۰۳
*رکوردار کسب اسکار در میان مردان
«والت دیزنی» با کسب ۲۲ جایزه اسکار رکورددار تمام ادوار برگزاری جوایز اسکار است. او همچنین با کسب چهار جایزه در سال (۱۹۵۴) از این حیث نیز بی‌رقیب است. این چهره اسطوره‌ای سینمای جهان با ۵۹ بار نامزدی اسکار رکورددار تمام دوره‌های برگزاری این جوایز است.
در میان هنرمندان در قید حیات نیز «جان ویلیامز» آهنگساز برجسته آمریکایی ۵۳ بار نامزد کسب جایزه اسکار شده است. این آهنگساز که تاکنون ۵ بار موفق به کسب جایزه اسکار شده، امسال برای ساخت موسیقی «فبلمن‌ها» ساخته «استیون اسپیلبرگ» نامزد دریافت اسکار شده است.
والت دیزنی
*رکورددار کسب اسکار در میان زنان
«ادیث هد» طراح لباس هالیوودی در طول دوران فعالیت هنری خود توانست ۸ جایزه اسکار در عرصه طراحی لباس کسب کند.
*بیشترین نامزدی/ جایزه در یک سال
در سال ۱۹۵۴ «والت دیزنی» که در شش بخش نامزد جایزه اسکار شد، موفق شد در نهایت در چهار شاخه اسکار را به خانه ببرد که هر دو آن‌ها رکورد محسوب می‌شوند. او در آن سال جایزه بهترین مستند بلند، مستند کوتاه، انیمیشن کوتاه و فیلم کوتاه را دریافت کرد.
*بیشترین اسکار برای یک هنرمند در قید حیات
«دنیس مورن» ناظر جلوه‌های ویژه در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود ۹ جایزه اسکار دریافت کرد تا در میان سینماگران در قید حیات رکورددار کسب اسکار باشد.
«آلن مانکن» آهنگساز سینما نیز تاکنون موفق به کسب هشت جایزه اسکار رقابتی شده است.
کارگردانی
«جان فورد» رکورددار عرصه کارگردانی اسکار با کسب چهار جایزه است.
بازیگری
«کاترین هپبورن» موفق شده با کسب چهار جایزه، رکورددار کسب اسکار در شاخه نقش اصلی زن محسوب شود و بالاتر از «جک نیکلسون»، «دنیل دی لوئیس»، «مریل استریپ» و «والتر برنان» با سه جایزه قرار دارد.
نویسندگی
«وودی آلن»، «بیلی وایلدر»، «فرانسیس فورد کاپولا»، «چارلز براکت» و «پدی چایکوفسکی»، چهره‌هایی هستند که سه جایزه اسکار فیلمنامه اصلی یا اقتباسی در کارنامه دارند.
فیلمبرداری
«جوزف روتبرگ» و «لئون شاهروی» هر کدام با چهار جایزه رکورددار اسکار تصویربرداری شناخته می‌شوند.
تدوین
«تلما شونمیکر» تدوینگر محبوب «مارتین اسکورسیزی» و «مایکل کان» که تقریبا تمامی فیلم‌های «اسپیلبرگ» را تدوین کرده هر یک با کسب سه جایزه اسکار در شاخه تدوین، رکورددار هستند.
چهره‌پردازی
«ریک بیکر» با هشت جایزه اسکار رکورددار بی‌رقیب شاخه چهره‌پردازی محسوب می‌شود.
موسیقی فیلم
«آلفرد نیومن» با کسب ۹ جایزه اسکار بهترین موسیقی متن با اختلاف، پرافتخارترین موسیقیدان سینماست و پس از او «جان ویلیامز» با پنج جایزه جای گرفته است. خاندان نیومن در مجموع ۹۲ بار نامزد اسکار شدند و از این حیث رکورددارند.
*رکورددار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان
سینمای ایتالیا تاکنون ۱۴ بار جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان را از آن خود کرده است که آخرین‌بار آن به سال ۲۰۱۴ و فیلم «زیبای بزرگ» بازمی‌گردد. ایتالیا تاکنون ۳۳ بار نامزد شاخه فیلم غیرانگلیسی‌زبان شده اما امسال به جمع نامزدهای نهایی این شاخه راه نیافت.
فدریکو فلینی کارگردان ایتالیایی برنده اسکار
*بیشترین نامزدی در شاخه بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان
سینمای فرانسه تاکنون ۳۸ بار به جمع نامزدهای نهایی اسکار بهترین فیلم خارجی راه یافته و ۱۲ بار این جایزه را با جوایز اسکار افتخاری (سال‌های ۱۹۴۸، ۱۹۵۰ و ۱۹۵۲)به خانه برده است.
*بیشترین جایزه برای یک فیلم غیرانگلیسی‌زبان
*تاکنون سه فیلم خارجی موفق به دریافت چهار جایزه اسکار شده‌اند:
۱- «فانی و الکساندر» (۱۹۸۲)؛ بهترین فیلم خارجی، تصویربرداری، کارگردانی هنری و طراحی لباس
۲- «ببرخیزان، اژدهای پنهان» (۲۰۰۰)؛ جایزه بهترین فیلم خارجی، کارگردانی هنری، موسیقی متن و تصویربرداری را به خود اختصاص داد، این فیلم در مجموع در ۱۰ شاخه نامزد جایزه اسکار شده بود.
۳- «اَنگل» (۲۰۲۰)؛ بهترین فیلم، بهترین فیلم بین‌المللی، کارگردانی و فیلمنامه اصلی
رکوردهای خواندنی از ۹۴ سال جوایز اسکاربونگ جون هو
تاکنون هیچ بازیگر مردی نتوانسته در اولین حضورش مقابل دوربین اسکار نقش اصلی دریافت کند اما «شرلی بوت»، «جولی اندروس»، «باربارا استرستند»، «مارلی ماتلین» و «آدری هپبورن» بازیگرانی هستند که در اولین نقش‌آفرینی خود موفق به کسب جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی زن شدند. «هارولد روسل»، «هاینگ نگور» و «تیموتی هاتن» در شاخه نقش مکل مرد و ۹ بازیگر زن از جمله «جنیفر هادسن» و «لوپیتا نیونگو» در اولین حضور جدی در یک فیلم بلند سینمایی جایزه اسکار نقش مکمل زن را به خانه بردند.
شش کارگردان در تمام دوره‌های جوایز سینمایی اسکار موفق شده‌اند با اولین فیلم خود جایزه اسکار بهترین کارگردانی را از آن خود کنند که شامل «دالبرت مان» برای فیلم (مارتی)، «جروم رابینز» (داستان غرب)، «رابرت ردفورد» (مردم معمولی)، «جیمز بروکس» (شرایط مهرورزی)، «کوین کاستنر» (رقص با گرگ‌ها) و «سام مندز» (زیبای آمریکایی) می‌شوند.
- سه برنده بزرگ تاکنون سه فیلم «یک شب اتفاق افتاد» (۱۹۳۴)، «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» (۱۹۷۵) و «سکوت بره‌ها» (۱۹۹۱) موفق به کسب پنج جایزه برتر اسکار یعنی جایزه اسکار بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر زن، بازیگر مرد و فیلمنامه اصلی یا اقتباسی شده‌اند. موفقیت فیلم «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» در اسکار ۱۹۷۵
*رکورددارن دریافت اسکار پیاپی
«والت دیزنی» با کسب ۱۰ جایزه طی هشت دوره پیاپی جوایز اسکار از سال ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۹ از این حیث رکوردار بی‌رقیب است.
«دیوید او سلزنیک» نیز در سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۳۴۰ به ترتیب با فیلم‌های «بر باد رفته» و «ربکا» موفق به کسب دو جایزه پیاپی بهترین فیلم شد.
«جان فورد» و «جوزف مانکیویکس» هر کدام با کسب دو جایزه پیاپی اسکار کارگردانی، «لوسی لینر» و «کاترین هپبورن» با دو جایزه پیاپی بازیگری زن و «اسپنسی تریسی» و «تام هنکس» با دو جایزه اسکار پیاپی در بخش بهترین بازیگر مرد صاحب رکورد هستند.
همچنین در طول تاریخ ۹۲ ساله برگزاری جوایز اسکار تا کنون «جوزف مانکیویکس» و «رابرت بول» موفق به کسب دو جایزه پیاپی بهترین فیلمنامه اقتباسی شده‌اند، اما در بخش فیلمنامه اصلی تاکنون کسی موفق به کسب دو جایزه پیاپی نشده است.
*اولین‌های اسکار
در میان اولین برندگان و اولین نامزدهای بخش‌های گوناگون می‌توان به «کاترین بیگلو» به عنوان اولین برنده زن جایزه اسکار بهترین کارگردانی، «جولیا فیلیپس» به عنوان اولین کارگردان زن برنده جایزه اسکار بهترین فیلم، «آواتار» به عنوان اولین فیلم سه‌بعدی نامزد اسکار و انیمیشن «دیو و دلبر» به عنوان اولین انیمیشن نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم اشاره کرد. نام «رابرت دنیرو» و «سوفیا لورن» نیز به عنوان اولین برندگان بازیگری مرد و زن جایزه اسکار بهترین بازیگری برای ایفای نقشی با زبانی غیرانگلیسی در دفترچه رکوردهای اسکار به چشم می‌خورد.
همچنین نام فیلم «جدایی نادر از سیمین» به عنوان اولین فیلمی که از منطقه خاورمیانه موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان شده ثبت شده است.
اصغر فرهادی برنده اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان با فیلم «جدایی نادر از سیمین».
«توهم بزرگ» (۱۹۳۷) ساخته «ژان رنوا» اولین فیلم غیرانگلیسی‌زبان است که نامزد اسکار شاخه بهترین فیلم شده و «اَنگل» (۲۰۲۰) نیز اولین غیرانگلیسی‌زبان است که اسکار بهترین فیلم را به خانه برد.
«اَنگل» ساخته «بونگ جون هو» از کره جنوبی در اتفاقی تاریخی توانست علاوه بر کسب جایزه بهترین فیلم بین‌المللی، جوایز شاخه‌های بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمنامه اصلی را هم به خود اختصاص دهد تا رکوردی جدید برای یک فیلم آسیایی ثبت کند، ضمن این‌که «اَنگل» که با بودجه ۱۵ میلیون دلاری ساخته شده بود در نهایت به فروشی بالغ بر ۲۵۰ میلیون دلار در گیشه جهانی دست یافت.
*رکوردهای مرتبط با سن
«شرلی تمپل» در سن ۶ سالگی موفق به کسب جایزه در بخش غیررقابتی و حالا منسوخ‌شده اسکار جوانان شد اما «تاتوم اونیل» با ۱۰ سال سن، جوان‌ترین برنده اسکار در شاخه‌های بازیگری است که برای فیلم «ماه کاغذی» این جایزه را دریافت کرد. «جاستین هنری» هم با ۸ سال کم‌سن و سال‌ترین نامزد اسکار بازیگری است که برای فیلم «کرامر علیه کامر» نامزد شد.
«دمین شزل» در سال ۲۰۱۶ و برای فیلم «لالالند» رکورد جوان‌ترین برنده اسکار کارگردانی را به نام خود ثبت کرد و «کلینت ایستوود» در سال ۷۴ سالگی برای فیلم «عزیر میلیون دلاری» رکوردار مسن‌ترین برنده اسکار کارگردانی نام گرفت.
«کریستوفر پلامر» بازیگر مطرح کانادایی که به تازگی درگذشته است با ۸۳ سال، مسن‌ترین برنده اسکار بازیگری است (برای فیلم تازه‌کارها، ۲۰۱۱) و «آنتونی هاپکینز» که امسال برای بازی درخشان در فیلم «پدر» نامزد شده با ۸۳ سال کهن‌سال‌ترین نامزد اسکار در شاخه بازیگری مرد است.
*برخی از دیگر رکوردها
فیلم «کاباره» با کسب هشت جایزه اسکار، اما بدون کسب ارزشمندترین جایزه که همان جایزه بهترین فیلم است از این حیث رکورددار است.
از سوی دیگر فیلم‌های «نقطه عطف» و «رنگ بنفش» هر دو توانستند در ۱۱ بخش نامزد جازه اسکار شوند، اما به‌طرز ناباورانه‌ای از رسیدن به حتی یک جایزه اسکار بازماندند.
«پیتر اوتول» بازیگر فقید سینما با هشت‌بار نامزدی جایزه اسکار بهترین بازیگری بدون حتی یک جایزه در کارنامه خود ناکام بزرگ اسکار است، گرچه در سال ۲۰۰۲ موفق به کسب یک جایزه اسکار افتخاری شد.
«دیوید نیون» در سال ۱۹۸۵ برای ایفای نقشی کوتاه و ۱۵ دقیقه‌ای در فیلم «میزهای جدا» موفق به کسب جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی اسکار شد. همچنین «هرمیون بدلی» برای ایفای نقش دو دقیقه و ۳۲ ثانیه‌ای در فیلم «اتاقی در بالا» در سال ۱۹۵۹ نامزد کسب جایزه اسکار بازیگر مکمل مرد شد.
«دنزل واشنگتن» با کسب جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد برای فیلم «روز تمرین» و همچنین جایزه نقش مکمل مرد برای فیلم «شکوه» و «ماهرشالا علی» با کسب دو جایزه اسکار بازیگری برای فیلم‌های «مهتاب» (۲۰۱۶) و «کتاب سبز» (۲۰۱۸) پرافتخارترین بازیگران رنگین‌پوست سینمای جهان در عرصه اسکار محسوب می‌شوند.
شاید بتوان عنوان بدشانس‌ترین چهره در تاریخ جوایز اسکار را به «کوین اوکانل» نسبت داد چراکه او ۲۰ بار نامزد اسکار صدابرداری شده بود و هیچ‌گاه نتوانسته بود این جایزه را با خود به خانه ببرد تا این که در سال ۲۰۱۶ به این ناکامی پایان داد و برای فیلم «ستیغ هکسا» موفق به کسب جایزه آکادمی اسکار شد.
در تمام دوره‌های برگزاری جوایز سینمایی اسکار تنها دو کارگردان توانسته‌اند در یک سال، دو بار نامزد کسب جایزه اسکار بهترین کارگردانی شوند؛ «مایکل کورتیز» برای فیلم‌های «فرشتگانی با صورت‌های کثیف» و «چهار دختر» در سال ۱۹۳۸ و «استیون سودربرگ» برای فیلم‌های «ارین بروکویچ» و «ترافیک» در سال ۲۰۰۰ میلادی.
فیلم «روشنایی» تنها فیلمی است که ۲۰ سال پس از ساخته شدن موفق به کسب جایزه اسکار شد. این فیلم در سال ۱۹۵۲ ساخته شد، اما به دلیل اکران نشدن در لس‌آنجلس حائز شرایط رقابت برای اسکار نبود تا این‌که در سال ۱۹۷۲ موفق به کسب جایزه اسکار شد.
از جمله مطرح‌ترین فیلم‌هایی که تاکنون در بخش‌های زیادی نامزد کسب جایزه اسکار شده‌اند اما نتوانسته‌اند در بخش بهترین فیلم نامزد اسکار شوند می‌توان به «آن‌ها به اسب‌ها شلیک می‌کنند» با ۹ نامزدی، «شوالیه تاریکی» با ۸ نامزدی و فیلم‌های «ژاندارک»، «بیگانگان» و «کوهستان سرد» با ۷ نامزدی بدون حضور در بخش بهترین فیلم اشاره کرد.
رکورد طولانی‌ترین سخنرانی پس از کسب جایزه در مراسم اسکار متعلق به «گریر گارسن» در پانزدهمین دوره این جوایز سینمایی است که شش دقیقه به طول انجامید و کوتاه‌ترین سخنرانی هم برای «پاتی دوک» است که در سی و پنجمین دوره اسکار در سن ۱۶ سالگی برنده جایزه بازیگری شد و تنها گفت «متشکرم».
