تصاویر شگفت انگیز تلسکوپ فضایی جیمز وب از لحظه‌های آخر زندگی یک ستاره

تلسکوپ فضایی جیمز وب تصاویری خیره‌کننده از آخرین مراحل زندگی ستاره‌ای در دوردست‌ها را با جزئیاتی بدیع و بی‌سابقه به ثبت رسانده است. این تصاویر ساختاری دوناتی شکل را از گاز درخشان با عنوان سحابی حلقه به نمایش می‌گذارد که در فاصله دوهزار و ششصد سال نوری از زمین قرار دارد.

سحابی‌های حلقه زمانی تشکیل می‌شوند که ستاره‌ای رو به احتضار مواد تشکیل دهنده‌اش را به فضا پرتاب می‌کند. این مواد حلقه‌هایی با رنگ‌هایی واضح، حباب‌های در حال انبساط و ابرهایی پیچیده و باریک تشکیل می‌دهند. سرنوشتی این‌چنینی میلیاردها سال بعد انتظار خورشید را می‌کشد.

تصاویر با وضوح بالای دوربین فروسرخ نزدیک که توسط تیمی از دانشمندان منتشر شده‌اند، نه تنها ساختار درحال انبساط سحابی را به نمایش می‌گذارند بلکه ناحیه درونی نزدیک به کوتوله سفید مرکزی آن را نیز نشان می‌دهند. این ناحیه درونی ستاره‌ای بسیار متراکم و تقریبا هم‌اندازه با یک سیاره است.

اگرچه چنین ساختارهایی هیچ ربطی به سیاره‌ها ندارند اما با عنوان سحابی‌های سیاره‌نما شناخته می‌شوند. این عبارت یادآور روزهای نخستین ستاره‌شناسی و زمانی است که محققان تنها با تلسکوپ‌های کوچک به نظاره آسمان می‌نشستند. این سحابی‌ها در آن زمان برای آن‌ها یادآور سیاره‌ها بوده‌اند.

مایکل بارلو، استاد بازنشسته فیزیک و ستاره‌شناسی در کالج دانشگاهی لندن که سرپرستی تیم محققین را بر عهده دارد می‌گوید: «انتظار می‌رود که ستاره‌هایی مانند خورشید زندگی خود را به عنوان کوتوله‌های سفید پایان دهند. آن‌ها پوشش بیرونی خود را به فضا پرتاب می‌کنند. این پوشش، سحابی‌ سیاره‌ای زیبایی را تشکیل می‌دهد که با تابش بسیار پر حرارت ستاره‌های مرکزی کوتوله ماقبل سفید روشن می‌شود.»

حلقه‌های رنگارنگ در سحابی به وسیله عناصر گوناگون شیمیایی تشکیل می‌شوند زیرا این عناصر نور را در طول موج‌های مختلفی ساطع می‌کنند. دانشمندان امیدوارند با تجزیه و تحلیل این تصاویر بتوانند فرآیند پیچیده تشکیل ساختارهای سحابی و چرخه زندگی ستاره‌ها و عناصری که به درون کیهان می‌ریزند را درک کنند.

آقای بارلو می‌افزاید: «ما همچنان تمام فرآیند‌هایی که در طول این مرحله که به سان تبدیل کرم ابریشم به پروانه است را درک نکرده‌ایم. سحابی حلقه در لیرا یکی از نزدیک‌ترین و درخشان‌ترین سحابی‌های سیاره‌ای است. درنتیجه هدفی ایده‌آل برای تلسکوپ فضایی جیمز وب و مطالعه فرآیندهای مقیاس کوچک و بزرگی است که با هدف تشکیل ساختارهای مولکولی غبارآلود که در این تصاویر مشاهده می‌کنیم.»