اینتر میلان یکی از سه تیم بزرگ کشور ایتالیا، با جشن قهرمانی بیستم خود در سری آ، دومین ستاره پیراهنش را ثبت کرد تا از این حیث از همشهری قرمز و مشکی پوش خودش پیشی بگیرد. در سری آ ایتالیا یوونتوس با ۳ ستاره که نشان از ۳۶ قهرمانی آنها در لیگ است، پیشتاز است و حالا اینتر دومین تیم در فوتبال ایتالیا محسوب میشود که موفق شده ۲۰ قهرمانی تجربه کند.
بسیاری از تیمهای ملی و باشگاهی یک یا چند ستاره بر روی پیراهن، لوگو یا هر دو مورد درج کردهاند که نشان دهنده تعداد قهرمانیهای آنها در جامهای مختلف داخلی یا بینالمللی است. در اغلب اوقات در مسابقات باشگاهی، نه تنها این موضوع قانونی نیست، بلکه تصمیمی خودسرانه توسط باشگاه مذکور است و همین مسئله تنشهایی را نیز به همراه داشته است.
ستاره موقت برای تیمهای انگلیسی
در اتحادیه فوتبال این کشور، هیچ قانونی برای درج ستاره وجود ندارد. هادرسفیلد تاون در سال ۱۹۲۶ موفق شد به اولین باشگاه انگلیسی بدل شود که سه بار متوالی فاتح لیگ میشود اما درج سه ستاره مربوط به این افتخار ۸۰ سال بعد از رخ دادنش اتفاق افتاد. بسیاری از رسانهها از این تصمیم تعجب کردند اما هادرسفیلد هنوز هم این سه ستاره را در دل لوگویش دارد و آن را حذف نکرده است.
باشگاه بری تصمیمی عجیبتر از هادرسفیلد گرفت. آنها دو ستاره به نشانه دو قهرمانی در جام حذفی انگلیس در سالهای ۱۹۰۰ و ۱۹۰۳ ثبت کرد که این اتفاق قرن بیست و یکم رقم خورد.
استون ویلا در طراحی لوگوی سال 2007 خود، یک ستاره سفید به لوگوی خود اضافه کرد که به دلیل تنها قهرمانی این تیم در جام باشگاههای اروپا در سال 1982 است و آن را همیشه با رنگی متفاوت روی لوگویشان ثبت کردهاند.
البته ناتینگهام فارست هم بهمانند استون ویلا دو ستاره بر روی لوگو و پیراهنش درج کرده که نشان دهنده دو عنوان قهرمانی این تیم در جام باشگاههای اروپا در سالهای 1979 و 1980 است. تنها باشگاهی که قهرمانیاش در جام باشگاههای اروپا بیشتر از لیگ است و در این مسیر پیشگام است.
همچنین لیورپول و منچستریونایتد هم در زمانی از ستاره استفاده میکردند. بین سالهای 1997 تا 1999، منچستریونایتد در بازیهای خانگیاش در لیگ قهرمانان اروپا از پیراهنی استفاده میکرد که یک ستاره داخل لوگویش بود و مختص به آن رقابتها بود. این ستاره حاکی از تنها قهرمانی منچستریونایتد در جام باشگاههای اروپا بود. وقتی آنها در سال 1999 موفق به کسب قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا شدند، ستاره دوم به نشان اضافه شد. لیورپول هم که تحت تأثیر محرومیت فاجعه هیسل بود، پس از بازگشت به رقابتهای اروپایی ۴ ستاره روی لوگوی خود درج کرد که بعد از قهرمانی آنها در استانبول تعداد آن به ۵ رسید تا به نوعی برای رقیب سنتی خود یعنی منچستریونایتد کری بخوانند.
اولین تیم ستاره دار دنیا
اولین باشگاهی که در دنیا اقدام به درج ستاره روی پیراهن کرد، یوونتوس ایتالیا بود. این تیم در سال ۱۹۵۸ اولین باشگاهی بود که موفق به کسب دهمین عنوان قهرمانی سری آ شد و پس از آن به نشانه این ۱۰ قهرمانی یک ستاره روی پیراهن خود درج کرد. بعد از این اتفاقات فدراسیون فوتبال ایتالیا این قضیه را قانونمند کرد و مقرر شد که به ازای هر ۱۰ قهرمانی یک ستاره تعلق بگیرد.
ده بار قهرمان شو و یک ستاره ببر!
در کشورهای نروژ، فنلاند، سوئد، هلند، بلژیک، اتریش، سوئیس، قبرس، مجارستان، آلبانی، یونان و مالت، همانند سری آ، به ازای هر 10 قهرمانی در مسابقات لیگ، یک ستاره بر روی پیراهن باشگاهها درج میشود.
روزنبورگ تنها تیمی است که بیش از 10 بار فاتح لیگ نروژ شده و برای 26 عنوان قهرمانی خود، دو ستاره بر روی پیراهنش و همچنین لوگویش دارد و هلسینکی نیز همین وضعیت را در کشور فنلاند دارد و دو ستاره دارد.
در سال 2006، کشور سوئد نیز تصمیم گرفت که از این قانون تبعیت کند. مالمو در سال 2017، دومین ستارهاش را نیز بر روی پیراهنش نصب کرد. این ستارهها در لوگوی باشگاه درج نشده اند، در حالیکه در لوگوی باشگاه یک ستاره آبی رنگ وجود دارد، که هیچ ارتباطی به قهرمانیهای تیم ندارد.
باشگاههای گوتبورگ، نورکوپینگ، آاک، جورگاردن و اورگرایت نیز هر کدام یک ستاره بر روی پیراهنهایشان درج کردهاند.
کشور هلند نیز از فصل 2007/08 از این سیستم تبعیت کرد. به دنبال قهرمانی پی اس وی آیندهوون در فصل 2006/07 و کسب بیستمین عنوان قهرمانی، این تیم این پیشنهاد را داد و مورد موافقت قرار گرفت. باشگاههای کشور هلند در تمامی مسابقات داخلی، بینالمللی و دوستانه میتوانند از ستارههای خود استفاده کنند.
آژاکس (3 ستاره)، آیندهوون (2 ستاره)، فاینورد (1 ستاره) و دن هاگ (1 ستاره) بر روی پیراهنهایشان درج شده است و البته آژاکس از ستاره بر روی لوگوی خود نیز استفاده میکند که این موضوع باعث ایجاد تفاوت شده است.
این موضوع در دیگر لیگهای این قاره نیز ثبت شده ولی یکی از خاصترین موارد، معتلق به لهستان است؛ در فوتبال لهستان نیز به ازای هر 10 قهرمانی در مسابقات لیگ، یک ستاره طلایی بر روی پیراهن باشگاهها درج میشود، با این تفاوت که به ازای 5 تا 9 قهرمانی یک ستاره نقرهای و به ازای یک تا چهار قهرمانی یک ستاره سفید بر روی پیراهن حک میکنند.
باشگاههای گورنیک زابژه، ویسوا کراکوف، روخ خوژوف، لژیا ورشو از یک ستاره طلایی بر روی پیراهنشان استفاده میکنند. لخ پوزنان از ستاره نقرهای استفاده میکند و باشگاههای وودژکی کلوب، پیاست گلیویس، پولونیا بیتوم، شلاسک وروتسواف، وارتا پوزنان، ویدزف ووچ و زاگوبیه لوبین نیز ستاره سفید بر روی پیراهنشان قرار دادهاند.
سه تیم فرانسوی و سه قانون متفاوت
در فرانسه مارسی با توجه به اینکه تنها قهرمان فرانسوی لیگ قهرمانان اروپا است، یک ستاره روی پیراهنش درج کرده و از طرفی سنت اتین با توجه به تجربه ده قهرمانی در لیگ فرانسه، یک ستاره به لوگو خود اضافه کرده است. نانت هم تا سال ۲۰۱۷، به نشانه هشت قهرمانی خود در لیگ فرانسه از ۸ ستاره استفاده میکرد که بعد از تغییر لوگو آنها را از خود جدا کرد.
بنفیکا تنها تیم ستارهدار پرتغال
در کشور پرتغال باشگاه بنفیکا در سال 2008 تصمیم گرفت، به دلیل 31 قهرمانیاش در لیگ پرتغال که بیشتر از هر تیم دیگری بود، یک ستاره به ازای هر 10 قهرمانی بر روی پیراهنش قرار دهد و سه ستاره بر روی پیراهن این تیم مشاهده میشود. البته این در شرایطی است که پورتو و اسپورتینگ لیسبون نسبت به این اتفاق بیتفاوت بودهاند.
اولین ستاره با پنجمین قهرمانی در لیگ
در کشورهای دانمارک، بلاروس و ترکیه به ازای هر 5 قهرمانی در مسابقات لیگ، یک ستاره بر روی پیراهن باشگاهها درج میشود. در کشور ترکیه از سیستم یک ستاره طلایی به ازای هر پنج قهرمانی در مسابقات لیگ استفاده میشود. گالاتاسرای (4 ستاره)، فنرباغچه (3 ستاره)، بشیکتاش (3 ستاره) و ترابزون سپور (یک ستاره) تیمهایی هستند که ستاره بر روی لوگو و پیراهنشان دارند و از عنواندارهای این لیگ بهشمار میروند.
در اسکاتلند همه چیز فرق میکند!
در فوتبال اسکاتلند قانون خاصی برای درج ستاره وجود ندارد. باشگاه رنجرز در سال 2003 اقدام به درج 5 ستاره بر روی پیراهن باشگاه خود کرد تا نمادی از 50 قهرمانی آنها در لیگ باشد. سلتیک فقط یک ستاره بر روی پیراهن خود درج کرده که حاکی از قهرمانی آنها در جام باشگاههای اروپا در سال 1967 است. دو ستاره آبردین داستان متفاوتی دارد و حاکی از قهرمانیهای این تیم در جام در جام اروپا و سوپرجام اروپا در سال 1983 است.
سلتیک با وجود بیش از 50 قهرمانی در لیگ اسکاتلند و رنجرز با وجود قهرمانی در جام در جام اروپا نسبت به درج ستاره به این دلایل اقدامی نکردهاند.
آلمان و آخرین پنج ستاره
در فوتبال آلمان دو سیستم درج ستاره وجود دارد که به موازات یکدیگر کار میکنند. در سال 2004، DFL نسبت به معرفی باشگاههای برتر بوندسلیگا اقدام کرد. به ترتیب برای درج ستاره اول (سه قهرمانی)، ستاره دوم (پنج قهرمانی)، ستاره سوم (ده قهرمانی) و ستاره چهارم (بیست قهرمانی) نیاز بود. تیمها در صورتی مجاز به درج ستارههای مذکور بودند که عناوین خود را در مسابقات بوندسلیگا (سال 1963 به بعد) کسب کرده باشند. از فصل 2004/05 باشگاهها با شرایط فوق میتوانستند نسبت به درج ستاره طلایی بالاتر از لوگوی خود بر روی پیراهنشان اقدام کنند. بایرن مونیخ (۵ ستاره)، مونشن گلادباخ (2 ستاره)، دورتموند (2 ستاره)، وردربرمن (1 ستاره)، هامبورگ (1 ستاره) و اشتوتگارت (1 ستاره) باشگاههایی هستند که ستاره طلایی بر روی پیراهن هایشان دارند.
اما از سویی باشگاههای آلمان شرقی نمیتوانستند تحت مقررات DFL که فقط مسابقات آلمان غربی و آلمان متحد را مدنظر قرار داشتند، به ستارهای دست یابند. این موضوع صدای مسئولین و هواداران دینامو برلین را بلند کرد، تیمی که اکنون در سطح چهار فوتبال آلمان مشغول بازی است. دینامو برلین طی حرکتی خودسرانه اقدام به پوشیدن پیراهنهایی با سه ستاره (نشان دهنده 10 قهرمانی در لیگ آلمان شرقی) نمود. در سال 2005، DFB که بر فوتبال آلمان غیر از بوندسلیگا حاکم است، اجازه داد تیمهایی که خارج از بوندسلیگا موفق به کسب عنوان قهرمانی شدهاند، یک ستاره بر روی پیراهنهایشان درج کنند. در سال 2007، به دینامو برلین به دلیل 10 قهرمانی خود اجازه داده شد که یک ستاره بر روی پیراهنش قرار دهد.
گروتر فورث که سه قهرمانی در مسابقات آلمان قبل از بوندسلیگا در کارنامه دارد، سه ستاره نقرهای بر روی لوگویش درج کرده، اما هیچ ستارهای بر روی پیراهنش ندارد.
داستان ستاره در ایران
درج ستاره در ایران از سال ۱۳۸۵ یعنی چیزی پس از ۱۵ سال از آخرین قهرمانی استقلال در آسیا کلید خورد و استقلال لوگوی باشگاه خود را با دو ستاره به نشانه دو قهرمانی در سالهای ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰ در سازمان ثبت شرکتها ثبت کرد.
در فوتبال باشگاهی ایران قانونی در مورد سیستم ستارهگذاری روی لوگوی باشگاهها وجود ندارد، تیم استقلال و پاس از سیستم ستارهگذاری به ازای هر قهرمانی در مسابقات قارهای استفاده کردهاند و تیم پرسپولیس از سیستم ستارهگذاری به ازای هر ۱۰ قهرمانی در لیگ برتر استفاده نموده است.
البته تیم پاس پس از تغییر لوگو، در لوگوی جدید خود به ازای هر قهرمانی در ادوار لیگ برتر یک ستاره کوچک نیز بر روی لوگوی خود ثبت کرده است. در گذشته باشگاه فولاد پس از اولین قهرمانی خود در لیگ برتر به لوگوی خود یک ستاره اضافه نمود که در فصل بعد، آن ستاره برای همیشه حذف شد.
در مجموع ۳ تیم در فوتبال باشگاهی ایران دارای لوگوی ستارهدار میباشند: استقلال ۲ ستاره، پرسپولیس ۱ ستاره و پاس ۱ ستاره بزرگ در بالای لوگو و ۵ ستاره کوچک بر روی لوگو.
نکته قابل توجه در ستارهگذاری تیمها در ایران این است که در این خصوص هیچ قانونی در آییننامههای فدراسیون فوتبال وجود ندارد و تیمها بسته به علاقه خود و هواداران اقدام به ثبت ستاره مینمایند. این روند نه از طریق فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ که از طریق سازمان ثبت شرکتها و موسسات در قالب تغییرات آرم تجاری صورت گرفته و ستاره اضافه شده به لوگوی تیم در واقع بخشی از لوگوی تغییر یافته و رسمی باشگاه بهشمار میرود و بر این مبنا تیمها موظفاند که در صورت تیمداری در سایر رشتههای ورزشی هم از لوگوی ستارهدار استفاده کنند.
در هر حال برای شفافتر شدن مسئله در خصوص ستاره لیگ یا ستاره آسیایی، تیمهایی که در پیراهن خود از ستاره استفاده کردند، بهصورت طبقهبندی شده مورد مقایسه قرار گرفتند. در خصوص تیمهای ملی تکلیف کاملا مشخص است. بعد از قهرمانی برزیل در جام جهانی 1970 که سومین قهرمانی این تیم در این مسابقات محسوب میشد، فیفا تصویب کرد که به ازای هر قهرمانی در جام جهانی یک ستاره درج شود. بهجز این تیمهای ملی آفریقایی هم به تعداد دفعات قهرمانی در جام ملتهای آفریقا مجاز به استفاده از ستاره هستند. مثلا تیم فوتبال مصر با هفت قهرمانی، هفت ستاره روی پیراهن خود ثبت کرده است.
قاره آسیا
هیچ قانونی از سوی AFC مبنی بر درج ستاره بهخاطر قهرمانی در آسیا وجود ندارد و این امر به اختیار باشگاهها صورت گرفته است. تیمهای وسترن سیدنی استرالیا، گامبا اوزاکا ژاپن و العین امارات تیمهایی هستند که پس از قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا ستارهدار شدند. بهجز اینها نیروی هوایی عراق و الکویت کشور کویت بهخاطر قهرمانی AFC CUP به پیراهن خود ستاره زدند و در نهایت استقلال و پاس همدان (پاس تهران سابق) تنها تیمهایی هستند که بهخاطر قهرمانی در جام باشگاههای آسیا به لوگوی خود ستاره چسباندند.
در لیگ فوتبال استرالیا تیمهایی که موفق به فتح لیگ حرفهای این کشور شدند، به ازای هر قهرمانی یک ستاره نقرهای روی پیراهن خود درج میکنند و هفت تیم ستارهدار در حال حاضر در فوتبال این کشور وجود دارد. در فوتبال چین نیز به ازای هر قهرمانی لیگ یک ستاره روی پیراهن زده میشود. گوانگژو چین بهخاطر پنج بار قهرمانی در سوپرلیگ چین پنج ستاره به پیراهن خود الصاق کرده ولی با وجود قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۲ ستارهای بابت این مسئله روی پیراهن خود نزده است. در لیگ کره جنوبی هم به ازای هر قهرمانی لیگ یک ستاره زده میشود. بهجز این در لیگهای هند، اندونزی و مالزی نه تمامی تیمها بلکه برخی از تیمها به ازای تعداد قهرمانی در لیگ روی پیراهن خود ستاره زدند.
همچنین الهلال که سه بار در سالهای ۱۹۹۱، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۹ قهرمان لیگ قهرمانان و جام باشگاههای آسیا شده، سه ستاره را به نشانه این قهرمانیها به بالای لوگو زده و ۴ ستاره پایین نیز به نشانه دو قهرمانی جام در جام آسیا در سالهای ۲۰۰۲ و ۱۹۹۷ و همچنین دو قهرمانی سوپرجام آسیا در ۱۹۹۷ و ۲۰۰۰ است.
البته آنها به تازگی این ستارهها را از آسمان خود جمع کردهاند و در طرح جدید لوگوی خود از ستاره استفاده نکرده باشند.
قاره آفریقا
شاید قانونی از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا برای درج ستاره روی پیراهن برای قهرمان باشگاههای قاره وجود نداشته باشد ولی برخلاف آسیا که زدن ستاره روی پیراهن قاره چندان مرسوم نیست، در آفریقا کاملا متداول است و ۱۵ تیم که موفق به قهرمانی در لیگ قهرمانان و جام برندگان جام آفریقا شدهاند، به ازای هر قهرمانی یک ستاره به پیراهن خود الصاق کردهاند.
جذابترین رقابتهای باشگاهی در قاره آفریقا در کشور مصر برگزار میشود که حساسیت رقابت الاهلی و الزمالک در دنیا زبانزد است. الاهلی تیم سه ستاره و الزمالک تیم یک ستاره این کشور است و به ازای هر ۱۰ قهرمانی لیگ یک ستاره کسب کردهاند. کلا وضعیت لیگ اکثر کشورهای شمال آفریقا مشابه مصر است و در لیگهای مراکش، تونس و لیبی هم به ازای هر ۱۰ قهرمانی لیگ یک ستاره روی پیراهن زده شده است.
کشورهای آمریکای شمالی و کونکاکاف
در آمریکای شمالی، کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا، تیمی بابت قهرمانی در مسابقات قارهای ستارهدار نشده است. تنها شش تیم از مکزیک، سورینام، تربیناد و توباگو، اییتی و کارآکوا بهخاطر قهرمانی در این حوزه به پیراهن خود ستاره زدهاند.
بحث ستاره در حوزه آمریکای شمالی تا حدودی متنوعتر از سایر مناطق است. در لیگ مکزیک که قدیمیترین لیگ این منطقه محسوب میشود، هر تیم به ازای هر قهرمانی صاحب یک ستاره شده است. بهعنوان مثال گواداخالارا با ۱۱ قهرمانی، ۱۱ ستاره روی پیراهن چسبانده است. در لیگهای ال سالوادور، جمهوری دومنیکن، پاناما و سورینام برخی از تیمها به ازای هر قهرمانی ستاره چسباندهاند.
در پاناما و ترینیداد و توباگو هم تیمهایی با ۱۰ قهرمانی صاحب ستاره شدهاند و تنها لس آنجلس گلکسی یک ستاره طلایی بزرگ کسب کرده است. در کانادا هم دو تیم به ازای هر قهرمانی در لیگ داخلی روی پیراهن خود ستاره چسبانده بودند که پس از پیوستن این تیمها به لیگ آمریکا مجبور به حذف ستاره شدند. حکایت ستاره در کاستاریکا متفاوت از بقیه مناطق دنیاست و آخرین تیمی که موفق به قهرمانی پیاپی در لیگ این کشور شده، به تعداد قهرمانی پیاپی مجاز به درج ستاره است.
کشورهای آمریکای جنوبی
آمریکای جنوبی از جمله مناطقی است که زدن ستاره برای قهرمانی قاره کاملا متداول است. مثلا تیمهای ولزسالزفیلد، استا دییونته، آرژانتین جونیور از آرژانتین، واسگودوگاما، اینترناسیونال و گرمیو برزیل، کولوکولو شیلی بهخاطر قهرمانی در جام لیبرتادورس ستاره بر پیراهن خود زدند. بهجز این تیمها، روی پیراهن تیمهایی هم که در این قاره قهرمان جام باشگاههای جهان یا جام بین قارهای شدهاند، ستاره نقش بسته است.
ستاره خیزترین منطقه دنیا قطعا آمریکای جنوبی است و تقریبا هر تیمی به ازای قهرمانی در هر مسابقاتی حتی در سری B یا C اقدام به درج ستاره کرده است و دقیقا ۱۰۰ باشگاه در آمریکای جنوبی به بهانههای قهرمانیهای مختلف در رقابتهای باشگاهی داخلی ستارهدار شدهاند. این آمار در برزیل جالبتر است و ۵۳ تیم در فوتبال این کشور صاحب ستارهاند و شاید بهنوعی در برزیل، ستاره نداشتن بیشتر یک ویژگی منحصر به فرد محسوب میشود تا ستاره داشتن!
ستارههای بدون افتخار
درج ستاره روی پیراهن لزوما به معنی کسب افتخار نیست. مثلا باشگاه پنارول اروگوئه ۱۱ ستاره روی پیراهن خود زده است که بیانگر این است که ۱۱ ستاره در این تیم بازی میکنند یا تیمی در مالزی که تاکنون سه بار اسمش را تغییر داده، به این خاطر سه ستاره روی پیراهن خود زده است. در لوگوی باشگاه منچسترسیتی تا سال ۲۰۱۶ سه ستاره وجود داشت که دلالت بر افتخار خاصی نداشت یا حتی تیمی مثل پاناتینایکوس برای مدتی بهخاطر یکبار حضور در فینال جام باشگاههای اروپا یک ستاره طلایی و برای دو بار حضور در مرحله نیمه نهایی این جام دو ستاره سفید به پیراهن خود زدند و از آنجایی که این ستارهها بدون کسب افتخار بود، مورد تمسخر رقبا قرار میگرفت. پس از سانحه هوایی برای تیم چاپکوئنزه به یاد قربانیان این حادثه یک ستاره روی پیراهن این تیم درج شده است.
منبع: ورزشسه