دانشمندان با استفاده از ژن گیاهان قهوه در سراسر جهان توانسته‌اند درخت خانودگی معروف‌ترین نوع قهوه که دانشمندان با قهوه عربیکا و عشاق قهوه صرفا با عنوان «عربیکا» می‌شناسند، را شناسایی کنند.
محققان، که امیدوارند با شناخت بیش‌تر این گیاهان بهتر بتوانند در مقابل آفات و تغییرات اقلیمی از آن‌ها محافظت کنند، دریافته‌اند که این گونه در حدود 600 هزار سال قبل از طریق آمیزش طبیعی بین دو گونه قهوه متفاوت –کانفورا و اوژنیودس ـ به وجود آمده است.
ویکتور آلبرت، زیست‌شناس در دانشگاه بوفالو و نویسنده همکار این پژوهش می‌گوید: «به عبارت دیگر، این قهوه قبل از مداخله انسان به وجود آمده است.»
این گیاهان وحشی قهوه در اتیوپی پدید آمدند اما به گمان نخستین‌بار در اوایل دهه 1400 ابتدا در یمن بو داده شده و دم کشیدند.
در داستان‌ها آمده که یک راهب هندی به نام بابا بودان در دهه 1600 هفت عدد دانه خام قهوه را از یمن به وطنش قاچاق می‌کند و بنیان نخستین تصاحب جهانی قهوه گذاشته می‌شود.
عربیکا به دلیل شیرینی و لطافتش یک نوشیدنی مورد توجه است و اکنون بین 60 تا 70درصد از بازار جهانی قهوه را تشکیل می‌دهد و توسط برندهایی مانند استارباکس دم کشیده می‌شود.
مابقی این بازار تحت اشغال روبوستا است، یک قهوه قوی‌تر و تلخ‌تر که از یکی از والدین عربیکا به نام کانفورا به دست می‌آید.
محققان برای آنکه تصویری کامل از گذشته قهوه عربیکا تهیه کنند، ژنوم قهوه کانوفورا، والد دیگر آن با عنوان قهوه اوژنیودس و بیش از 30 گیاه متفاوت عربیکا شامل نمونه‌هایی از دهه 1700 ـ به لطف موزه تاریخ طبیعی لندن ـ را بررسی کردند. این تحقیق نشان داد که جمعیت گیاه عربیکا، پیش از کشت توسط انسان، در طی یک دوره هزارساله دچار نوسان شده است، به طوریکه در دوره‌های گرم و مرطوب شکوفا شده و در طی دوره‌های خشک دوران افول خود را سپری کرده است.
این زمان‌ها به اصطلاح گلوگاه‌های جمعیتی ایجاد کرد که بر اساس آن فقط تعداد اندکی از گیاهان با ویژگی‌های مشابه جمعیتی زنده ماندند. این امر امروز سبب شده که گیاهان قهوه عربیکا بیش‌تر از سایر گیاهان در معرض بیماری‌هایی مانند زنگ برگ قهوه باشد که هر سال میلیاردها دلار به این صنعت خسارت می‌زند.
محققان ترکیب یک گونه قهوه عربیکا را که به زنگ برگ قهوه مقاوم است بررسی کردند و بخش‌هایی از کدهای ژنتیکی آن که می‌تواند به حفظ این گیاه کمک کند را برجسته کردند. این مطالعه چگونگی به وجود آمدن قهوه عربیکا را مشخص و سرنخ‌هایی برای محافظ از این محصول ارائه کرده است.
کاوش درباره گذشته و حال قهوه عربیکا می‌تواند بینشی درباره سلامت نگه‌داشتن گیاهان قهوه و اطمینان از اینکه در آینده فنجان‌های صبح زود قهوه ما پر خواهد ماند، فراهم کند.
