درست زمانی که سخت‌افزار و قدرت پردازشی گوشی‌های هوشمند به بلوغ رسید، غول‌های فناوری راه جدیدی برای ترغیب کاربران به ارتقای دستگاه‌هایشان پیدا کردند: هوش مصنوعی. عنوانی که تنها ظرف دو سال و از زمان روی کار آمدن چت‌بات ChatGPT چنان تب‌وتابی در دنیای فناوری به راه انداخت که محافظه‌کارترین شرکت‌ها همچون اپل را نیز وادار به پیوستن به این رقابت کرد.
اپل به سرسختی و انعطاف‌ناپذیری در برابر ترندهای جدید دنیای فناوری مشهور است. از جمله‌ی این سرسختی‌ها می‌توان به رونمایی آیفون ۱۶ با صفحه‌نمایش ۶۰ هرتزی اشاره کرد؛ در حالی که بسیاری از محصولات پایین‌رده‌ی رقبای چینی مجهز به صفحه‌نمایش‌هایی با نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز هستند. کوپرتینونشین‌ها پس از احساس جاماندن از قافله‌ی هوش مصنوعی، دست به کار شدند و آماده می‌شوند تا نسخه‌ی بهبود یافته‌ی سیری و هوش مصنوعی اپل اینتلیجنس را در قالب به‌روزرسانی‌های iOS 18 تا اواخر سال جاری به کاربرانشان عرضه کنند.
در سوی دیگر میدان، گوگل ایستاده که از سال گذشته سازندگان محصولات اندرویدی را تحت فشار قرار داده است تا در دستگاه‌های خود جایی برای مدل‌های زبانی جمنای باز کنند و در امور مختلف از ویرایش تصویر گرفته تا ترجمه‌ی همزمان، نقشی به آن‌ها بدهند. در حالی که اپل اینتلیجنس و جمنای ممکن است روی کاغذ شبیه یکدیگر به نظر برسند، در واقعیت نمی‌توان شباهت چندانی بین آن‌ها یافت.
اپل با وجود محافظه‌کار بودنش در پذیرش فناوری‌های جدید، توانست با سرعت نسبتاً خوبی هوش مصنوعی ویژه‌ی خود را توسعه دهد. با در نظر گرفتن زمان کوتاه‌تری که کوپرتینونشین‌ها روی ساخت هوش مصنوعی خود گذاشته‌اند، بد نیست به بررسی تفاوت اپل اینتلیجنس و گوگل جمنای و چرایی اهمیت این رقابت بپردازیم.
نمای کلی رقابت
بزرگ‌ترین تفاوت بین Apple Intelligence و Gemini این است که هوش مصنوعی اپل، اپلیکیشن خاصی ندارد. در عوض، طیف گسترده‌ای از ویژگی‌های موجود در آیفون، آیپد و مک را در بر می‌گیرد. به عبارت دیگر، اپل هوش مصنوعی خود را تا حد امکان نامرئی و در دل سیستم‌عامل‌هایش ادغام کرده است؛ به گونه‌ای که حتی شاید به‌جز هنگام استفاده از سیری، در موارد دیگر اصلاً متوجه وجود آن نشوید.
از سوی دیگر، جمنای حیات خود را به‌عنوان یک چت‌بات آغاز کرد تا به رقابت با ChatGPT بپردازد و جایگزین گوگل اسیستنت شود. قابلیت‌های جمنای فراتر از چت است و می‌تواند ویژگی‌هایی مانند خلاصه‌سازی متن و ترجمه را بسته به مدل گوشی هوشمند شما به شیوه‌های متفاوتی در اختیارتان قرار دهد.
به عنوان مثال با وجود تبلیغات سامسونگ و گوگل در مورد تجهیز گوشی‌هایشان به جمنای نانو، این هوش مصنوعی در گوشی‌های سامسونگ علاوه‌بر نام متفاوت Galaxy AI، قابلیت‌هایی متفاوت با آنچه را که در گوشی‌های پیکسل گوگل دیده می‌شود، به کاربر ارائه می‌دهد. در واقع ویژگی‌های جمنای از دستگاهی به دستگاه دیگر متفاوت است، درحالی که قابلیت‌های اپل اینتلیجنس برای صرفا برای محصولات اپل عرضه می‌شوند و در سرتاسر اکوسیستم، یکسان و ثابت‌اند.
کوپرتینونشین‌ها در زمان معرفی اپل اینتلیجنس، ادعاهای بزرگی در مورد تعهد به حفظ حریم خصوصی کاربران کردند. آن‌ها اعلام کردند که تمامی پردازش‌های هوش مصنوعی مبتنی بر ابر، صرفاً بر روی سرور اختصاصی اپل و با استفاده از سخت‌افزار تحت مالکیت خود شرکت انجام می‌شود. مهم‌تر از آن، تعاملات بین کاربر و هوش مصنوعی، غیر از خود کاربر، برای هیچ‌کس [حتی اپل] قابل مشاهده نخواهد بود.
با وجود این وعده‌ها، اپل اینتلیجنس پلتفرم چندان بسته و محفوظی نیست؛ چرا که کوپرتینونشین‌ها اعلام کرده‌اند که برای بهبود نحوه‌ی جست‌وجو و اجرای درخواست‌های پیچیده‌ی کاربر، سیری را با ChatGPT ادغام می‌کنند. برخی شایعات می‌گویند شاید اپل در کنار چت جی‌پی‌تی، پاسخ شماری از سؤالات کاربر را از جمنای بپرسد. تمایل اپل به استفاده از هوش مصنوعی ساخت شرکت‌های دیگر، نشان‌دهنده‌ی تغییری قابل‌توجه در رویکرد این غول فناوری است است.
این رفتار از اپل که همواره ترجیح داده اکوسیستم خود را به‌شدت کنترل کند، بسیار غیرمنتظره است. علت آن نیز احتمالاً به ترس کوپرتیننشین‌ها از پاسخ‌های اشتباه هوش مصنوعی به سؤالات کاربر برمی‌گردد. اپل ترجیح می‌دهد پاسخ برخی از سؤالات پیچیده را با دو هوش مصنوعی متفاوت بررسی کنند تا احتمال خطا را به حداقل برسانند.
آیا اپل اینتلیجنس و جمنای رایگان هستند؟
هر دو پلتفرم رایگان هستند، اما گوگل یک اشتراک پولی اختیاری به نام Gemini Advanced نیز ارائه می‌دهد که به لطف یک مدل زبانی بزرگ‌تر، پاسخ‌های باکیفیت‌تری به سؤالات می‌دهد. اپل برخلاف گوگل، به‌طور مستقیم برای استفاده از هوش مصنوعی خود هزینه‌ای از کاربر نمی‌گیرد، اما خودتان می‌توانید با خرید اشتراک چت‌جی‌پی‌تی پلاس، ویژگی‌های پولی این سرویس همچون دسترسی به آخرین نسخه‌ی GPT-4o را به آیفونتان بیاورید.
مقایسه‌ی قابلیت‌ها
اپل اینتلیجنس و جمنای هردو به ویژگی‌های هوش مصنوعی متعددی مجهز شده‌اند، اما از نظر روش پیاده‌سازی و دسترسی با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
دستیار: سیری و جمنای به لطف بهره‌مندی از قدرت مدل‌های زبانی بزرگ، می‌توانند در نقش دستیارهای دیجیتالی توانمندی ظاهر شوند و به هر سؤالی که فکرش را بکنید، پاسخ دهند. با توجه به آنچه که در تبلیغات اپل دیده‌ایم، سیری جدید می‌تواند بسیار بهتر از قبل از برنامه‌ها استفاده کند. برای مثال، می‌توان بدون باز کردن برنامه‌ی گالری یا آی‌مسیج، از سیری بخواهید عکس‌های گرفته‌شده از یک مکان خاص را برای مخاطبتان ارسال کند. ظاهراً جمنای هنوز از پس چنین وظایفی برنمی‌آید.
خواندن محتوای در حال نمایش: اپل اینتلیجنس می‌تواند قبل از پاسخ دادن به اطلاعات، محتوای در حال نمایش روی صفحه‌ی آیفون کاربر را بخواند و حتی به متون، یادآورها و سایر داده‌ها در پس‌زمینه دسترسی داشته باشد؛ اما هنگام استفاده از جمنای، باید هر بار به‌صورت دستی روی «Add this screen» ضربه بزنید تا به هوش مصنوعی اجازه‌ی خواندن صفحه را بدهید.
ویرایش تصاویر: گوگل برای پردازش‌های مرتبط با تصویر، به‌جای جمنای از Imagen 2 استفاده می‌کند که فوق‌العاده قدرتمند است. به لطف هوش مصنوعی، اکنون می‌توانید با Magic Editor در گوگل فوتوز اشیا را حذف کنید و رنگ آسمان را تغییر دهید. سامسونگ نیز از همین مدل هوش مصنوعی برای ویرایش عکس در گوشی‌های جدیدش استفاده می‌کند. کوپرتینونشین‌ها نیز با اپل اینتلیجنس قابلیت حذف اشیا از تصاویر را به برنامه‌ی Photos می‌آورند، اما هنوز نتوانسته‌اند قابلیت‌هایی به اندازه‌ی Magic Editor گوگل را برای ارائه آماده کنند.
مولد تصویر هوش مصنوعی: Image Playground، برنامه‌ی جدید اپل است که می‌تواند براساس تصاویر مخاطبین شما یا توضیحات متنی‌تان، با استفاده از هوش مصنوعی برایتان تصاویر و ایموجی‌های سفارشی بسازد. این تصاویر را می‌توان به‌راحتی در پیام‌رسان‌ها و برنامه‌های مختلف چت ارسال کرد. جمنای نیز می‌تواند با استفاده از هوش مصنوعی برایتان تصویر تولید کند، اما شیوه‌ی دستور دادن به آن فعلاً فقط از طریق تایپ کردن است.
ایمیل و بهره‌وری: اگرچه اکنون می‌توانید جمنای را در بسیاری از برنامه‌های گوگل بیابید، متأسفانه اکثر ویژگی‌های جذاب آن پولی هستند و برای استفاده از آن‌ها باید اشتراک Gemini Advanced را بخرید. برای مثال گزینه‌ی «کمک به نگارش متن» در جیمیل و Google Docs، قبل از خرید اشتراک پولی ظاهر نمی‌شود. در سوی دیگر میدان، اپل با اپلیکیشن Mail، ایمیل‌های شما را با کمک یک مدل هوش مصنوعی که روی خود دستگاه سوار است، خلاصه می‌کند. کوپرتینونشین‌ها قابلیتی به نام پاسخ‌های هوشمند نیز ارائه کرده‌اند که براساس ایمیل دریافتی‌تان، پس از پرسیدن سؤالات مرتبط با آن، پاسخی مناسب به شما پیشنهاد می‌کند.
ابزارهای نوشتاری: اپل در این زمینه جلوتر از گوگل است، زیرا اکنون می‌توانید هر متنی را در هر جایی از سیستم عامل iOS انتخاب کنید تا هوش مصنوعی فوراً برای تصحیح، خلاصه‌سازی یا ترجمه‌ی آن به کمکتان بیاید. Galaxy AI نیز ابزارهای مشابهی را از طریق ادغام جمنای نانو در صفحه‌کلید اختصاصی سامسونگ به کاربر ارائه می‌دهد، اما از نام این قابلیت مشخص است تنها به گوشی‌های خود سامسونگ اختصاص دارد و در هیچ گوشی اندرویدی دیگری حتی پیکسل‌های گوگل نیز پیدا نمی‌شود.
دستگاه‌های پشتیبانی‌شده و زمان‌بندی ارائه
از آنجا که بسیاری از ویژگی‌های اپل اینتلیجنس وابسته به یک مدل زبانی بزرگ روی دستگاه هستند، انتظار می‌رفت که اپل آن را فقط برای دستگاه‌های نسبتاً جدیدش ارائه کند؛ اما این غول فناوری پا را از بدبینانه‌ترین انتظارات نیز فراتر گذاشت و به بهانه‌ی ضعف سخت‌افزار، تمام آیفون‌های سال‌های قبل به‌جز سری آیفون ۱۵ پرو را از این ویژگی محروم کرد. بدین‌ترتیب آیفون ۱۵ و سری آیفون ۱۴ پرو نیز کوچک‌ترین بهره‌ای از هوش مصنوعی اپل نخواهند برد؛ حتی آن دسته از قابلیت‌هایی که نیازی به پردازش روی دستگاه ندارند و کاملاً متکی به پردازش ابری هستند.
در مقابل، گوگل اقدامی شایسته‌ی تحسین انجام داده و جمنای را تا حد امکان به دستگاه‌های اندرویدی آورده است. به عنوان مثال، چت‌بات جمنای روی هر گوشی هوشمند اندرویدی اجرا می‌شود و حتی جمنای نانو در گوشی‌های بسیاری همچون پیکسل 8a نیز در دسترس قرار دارد، در حالی که اپل اینتلیجنس برای اکثریت کاربران دردسترس نخواهد بود.
اپل در مک سخاوتمندتر ظاهر شده است، زیرا ویژگی‌های هوش مصنوعی را برای تمامی مک‌هایی که به تراشه‌های سری M مجهز هستند، ارائه می‌کند. بدین ترتیب قدیمی‌ترین مکی که مشمول این به‌روزرسانی می‌شود، مک‌بوک ایر ۲۰۲۰ و مک‌بوک پرو ۲۰۲۰ هستند که هردو از تراشه‌ی M1 بهره می‌برند. در مقابل، گوگل تنها چند ویژگی محدود جمنای را در ChromeOS ارائه می‌کند که تنها در دستگاه‌های جدیدتر تحت عنوان Chromebook Plus دردسترس قرار دارد. البته چت‌بات جمنای چنین محدودیتی ندارد و از طریق مرورگر وب در هر کامپیوتری قابل دسترسی است.
دسترسی‌پذیری یک نکته‌ی منفی برای اپل اینتلیجنس است، چراکه این قابلیت در سال ۲۰۲۴ در بریتانیا، اتحادیه‌ی اروپا و چین در دسترس نخواهد بود. برای استفاده از هوش مصنوعی اپل باید زبان دستگاه خود را روی انگلیسی ایالات‌متحده تنظیم کنید. این محدودیت‌ها به‌تدریج و تا پایان سال آینده کاهش خواهد یافت، اما جمنای همین حالا بسیار جلوتر از اپل اینتلیجنس است؛ زیرا از بسیاری از زبان‌ها و مناطق، پشتیبانی می‌کند. حتی قابلیت جمنای لایو که در آن هوش مصنوعی با صدایی کاملا طبیعی با کاربر صحبت می‌کند، قادر به صحبت به زبان فارسی است؛ هرچند درحال‌حاضر متوجه صحبت‌های فارسی کاربر نمی‌شود.
حریم خصوصی
افزودن هوش مصنوعی به هر چیزی مخاطره‌آمیز است. این فناوری بسیار مستعد هذیان‌گویی و تولید اطلاعات غلط است و به همین سادگی می‌تواند شهرت چندین‌ساله‌ی یک برند بزرگ را از بین ببرد.
برای تأیید این سخن کافی است نگاهی به گوگل بیندازیم که پس از ارائه‌ی ویژگی AI Overviews، با واکنش‌های منفی شدیدی روبه‌رو شد، چرا که هوش مصنوعی مورد بحث، با اعتمادبه‌نفس بالایی اقدام به ارائه‌ی اطلاعات غلط به کاربران می‌کرد! این غول فناوری به‌سرعت عقب نشست و ویژگی مورد بحث را غیرفعال کرد.
خطر دیگر این فناوری، احتمال بالای نقض حریم خصوصی کاربران است. هیچ‌کس نمی‌خواهد داده‌های حساس و خصوصی خود را برای آموزش هوش مصنوعی به اشتراک بگذارد. بدین ترتیب شاید برخی از شرکت‌ها برای استفاده از داده‌های کاربران دست به اقداماتی نه‌چندان خوشایند بزنند.
راه‌حل اپل برای این مشکل، استفاده از یک مدل خاص هوش مصنوعی است که به اندازه‌ی کافی کوچک باشد و در عین حال بتواند بسیاری از ویژگی‌های هوش مصنوعی را به‌طور کامل روی دستگاه اجرا کند. کوپرتینونشین‌ها همچنین از راهبردی به نام محاسبات ابری خصوصی استفاده می‌کنند که نحوه‌ی کار آن به شرح زیر است:
وقتی کاربر درخواستی ارائه می‌دهد، اپل اینتلیجنس ابتدا تجزیه و تحلیل می‌کند که آیا می‌توان آن را روی دستگاه پردازش کرد یا خیر. اگر آن ویژگی نیاز به ظرفیت محاسباتی بیشتری داشته باشد، می‌توان از محاسبات ابری خصوصی استفاده کرد که تنها داده‌های مربوط به کار را برای پردازش به سرورهای اپل ارسال می‌کند. درخواست‌هایی که به سرور هدایت می‌شوند، فقط برای اجرای درخواست‌های کاربر استفاده می‌شوند و داده‌های مربوط به آن‌ها نه در جایی ذخیره می‌شوند و نه در دسترس اپل قرار می‌گیرند.
جمنای نیز انواع مختلفی دارد. کوچک‌ترین مدل آن جمنای نانو محسوب می‌شود که می‌تواند کاملاً محدود به داخل دستگاه باشد و خصوصی‌ترین گزینه به‌شمار می‌رود. فهرست ویژگی‌های جمنای نانو ممکن است از دستگاهی به دستگاه دیگر فرق کند. در حال حاضر سامسونگ در گوشی‌های گلکسی خود کامل‌ترین نسخه‌ی جمنای نانو را ارائه می‌دهد.
برای کارهای پیچیده‌تر، باید از مدل‌های پیشرفته‌تر جمنای که مبتنی بر پردازش‌های ابری گوگل هستند استفاده کنید و جای تعجب نیست که طبق معمول، خط مشی و شرایط حریم خصوصی غول جست‌وجو چندان مورد پسند کاربران نیست. تمامی تعاملات جمنای نه‌تنها در سرورهای گوگل ذخیره می‌شوند، بلکه برای آموزش و بهبود مدل‌های زبانی آینده نیز استفاده می‌شوند.
در واقع این کاملاً برعکس چیزی است که اپل ارائه می‌دهد و شاید به همین دلیل بخواهید از به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات حساس با چت‌بات گوگل خودداری کنید. اگر بخواهید می‌توانید درخواست آموزش مدل‌های هوش مصنوعی در جمنای با داده‌هایتان را رد کنید، اما این کار به قیمت از دست دادن دسترسی به سابقه‌ی چت‌ها و برنامه‌ای است که به بات اجازه می‌دهد به داده‌های جیمیل و سایر برنامه‌های گوگل دسترسی داشته باشد.
نتیجه‌ی نهایی
به‌طور کلی، هر یک از این دو پلتفرم هوش مصنوعی، حداقل روی کاغذ، برتری‌هایی بر دیگری دارد و البته تا زمانی‌که قابلیت‌های اپل اینتلیجنس به آیفون نیامده، نمی‌توان به‌درستی درباره‌ی عملکرد آن قضاوت کرد.
بااین‌حال، ادغام عمیق اپل اینتلیجنس در سطح سیستم‌عامل آن را مفیدتر از جمنای جلوه می‌دهد؛ هرچند دسترسی‌پذیری اپل اینتلیجنس به‌مراتب کمتر از جمنای است و برای استفاده از آن لازم است آیفون‌های جدید خریداری شود. در مقابل، گوگل و سامسونگ اگرچه به اندازه‌ی اپل در ادغام هوش مصنوعی با تمام بخش‌های سیستم‌عامل موفق نبوده‌اند، در اقدام تحسین‌برانگیزی توانسته‌اند هوش مصنوعی را به دستگاه‌های قدیمی و ارزان‌تر بیاورند.
منبع: زومیت
