ایلان ماسک، مالک شرکت های تسلا و اسپیس ایکس که جزو ثروتمندترین و قدرتمندترین شخصیت های جهان نیز محسوب می‌شود، به‌تازگی و در جریان دهمین همایش انجمن جهانی آب در کشور اندونزی ابراز داشت که مشکل کمبود آب شرب شیرین در جهان به‌سادگی قابل حل و برطرف شدن است و می‌توان از تمام ظرفیت های مورد نیاز در این رابطه استفاده کرد.
ایده ایلان ماسک برای حل مشکل تامین آب توسط انرژی خورشید
تغییرات اقلیمی کره زمین در سال‌های اخیر موجب شده تا مشکل جهانی کمبود آب به معضلی عمیق تبدیل شود. اکنون ۲.۳ میلیارد نفر در کشورهای تحت تنش آبی زندگی می‌کنند و حدود ۴ میلیارد نفر هم حداقل یک ماه از سال را با مشکلات مرتبط با تامین آب شرب، دست و پنجه نرم می‌کنند که آمار بسیار بالایی است و نشان می‌دهد که نیمی از مردم جهان با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند. هدف از برگزاری جلسات انجمن جهانی آب، ارائه راهکارها و نظرات کارشناسان، سیاست‌مداران و فعالین این حوزه است که امسال در بالی کشور اندونزی صورت گرفت. رئیس‌جمهور اندونزی در طی این نشست به اهمیت پرداختن به پایداری منابع آبی اشاره کرد و حفظ کیفیت و دسترسی به چنین منابعی را با توجه به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط‌زیستی، دشوار دانست.
ایلان ماسک نیز یکی از دعوت‌شدگان به مجمع انجمن جهانی آب بود که در طی یک جلسه پرسش و پاسخ و ارائه کوتاه، نظرات خود را بیان کرد. البته هدف اصلی از سفر او، آگهی‌بخشی از قابلیت‌های سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بوده است؛ اما او نظرات خود پیرامون سایر مسائل را هم با رسانه‌ها به اشتراک گذاشت. این فرد ثروتمند نسبت به رفع مشکل جهانی کمبود آب، بسیار خوشبین است و معتقد است که راه‌حل‌های مختلفی مبتنی بر فناوری‌های نوین وجود دارند که اکنون مقرون‌به‌صرفه به‌نظر می‌رسند و می‌توانند مشکل مذکور را رفع کنند. وی مطالعاتی که مشکل کمبود آب را غیر قابل حل می‌دانند، مضحک و ناباورانه خواند.
ماسک در ادامه سخنان خود اشاره کرد که فرایند فیلتر پیشرفته و نمک‌زدایی از آب‌های شور با کاهش هزینه چشمگیری مواجه بوده و اکنون می‌توان از این روش برای دسترسی به آب شیرین باکیفیت استفاده کرد. همچنین پیشرفت‌های زیادی در زمینه بهبود عملکرد فرایند نمک‌زدایی انجام شده که استفاده از این مسیر را به بهترین گزینه فعلی تبدیل کرده است. البته از نظر او، راه‌حل نهایی با توجه به موقعیت هر منطقه، متفاوت خواهد بود؛ اما در نهایت کاهش هزینه نمک‌زدایی موجب شده تا به گزینه منطقی برای تأمین مصارف انسانی و حتی کشاورزی نوین (مانند کشت هیدروپونیک) تبدیل شود.
مصرف انرژی بالا یکی از فاکتورهای محدودکننده تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین است و ایلان ماسک فکر می‌کند که با استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، می‌توان اقدام به تأمین برق مورد نیاز برای فرایند نمک‌زدایی کرد. هزینه‌های مرتبط با تولید انرژی خورشیدی و ذخیره آن (مانند قیمت باتری‌ها) هم در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده و فرایندهای گفته شده را به‌صرفه کرده است.
آیا راه حل استفاده از انرژی خورشید عملی است؟
طبق داده‌های منتشر شده، هزینه انرژی خورشیدی در بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ کاهش ۸۸ درصدی را تجربه کرده و اکنون در برخی کشورها به گزینه‌ای ارزان‌تر از سوخت‌های فسیلی تبدیل شده است. همین موضوع برای تولید آب شیرین از اقیانوس توسط فرایند نمک‌زدایی هم مطرح است؛ به‌طوری که عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ توانست رکورد جهانی بهره‌وری را بشکند و با مصرف تنها ۲.۲۷۱ کیلووات‌ساعت برق، ۵ هزار متر مکعب آب شیرین در روز با استفاده از فناوری اسمز معکوس تولید کند. همچنین با راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن Sorek B در سال جاری، انتظار می‌رود که قیمت هر متر مکعب آب نمک‌زدایی شده به رکورد ۰.۴۱ دلار برسد.
اما روی دیگر سکه، وقتی نمایان می‌شود که به هزینه تأسیس کارخانه‌های نمک‌زدایی و آب‌شیرین‌کن بپردازیم. برای مثال برای ساخت و راه‌اندازی Sorek B، حدود ۶۰۰ میلیون دلار هزینه در پی داشته است؛ رقمی که برای کشورهای عربی با صندوق‌های توسعه ثروتمند، رقم چندانی به‌نظر نمی‌رسد؛ اما باید توجه کنیم که بسیاری از کشورهای تحت تنش آبی، از اقتصاد قدرتمندی برخوردار نیستند. برای مثال، جمهوری دموکراتیک کنگو در قاره آفریقا حدود ۱۰۵ میلیون نفر جمعیت دارد که ۵۴ درصد از آنها با سختی تامین آب مواجه هستند و ۶۴ درصد از جمعیت هم در فقر شدید زندگی می‌کنند که در چنین مواردی، ایده ایلان ماسک کمی دست‌نیافتی به‌نظر می‌رسد. در نتیجه راندمان یا فناوری، موانع اصلی پیش رو نیستند؛ بلکه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، مشکل بسیار جدی‌تری به‌شمار می‌رود.
به‌طور کلی اکثر کشورهایی که از مشکل کمبود آب شیرین رنج می‌برند، توانایی مالی راه‌اندازی کارخانه‌های نمک‌زدایی را ندارند. در نتیجه این ایده ایلان ماسک بدون صرف هزینه‌های میلیارد دلاری در کشورهای فقیر نمی‌تواند یک راه حل قطعی و مثبت باشد.
منبع: گجت‌نیوز
