باستان‌شناسان یک نان 8600ساله را در چاتال‌هویوک، محوطه‌ای باستانی متعلق به عصر نوسنگی در مرکز ترکیه، پیدا کرده‌اند.
چاتال‌هویوک از این حیث باارزش تلقی می‌شود که یکی از نخستین شهرهای بدوی [proto-city] است که توسط انسان‌ها ساخته شد.
چاتال‌هویوک، مملو از خانه‌های خشتی به شدت متراکم پوشیده‌شده با نقاشی و انواعی از نمادها بود که جمعیت آن به حدود 8000نفر می‌رسید.
این مختصات آن را به یکی از بزرگ‌ترین محوطه‌های مسکونی، چیزی بین یک روستای نسبتا بزرگ و شهری کوچک، در آن دوران تبدیل می‌کند. ساکنان از داخل درهای سقفی عبور می‌کردند و از پیاده‌روهایی که در اطراف پشت‌بام‌ها کشیده شده بود رفت‌وآمد می‌کردند.
باستان‌شناسان سازه‌ای شبیه تنور را در ناحیه‌ای با عنوان «مکان 66» پیدا کرده‌اند. در اطراف این تنور، که دچار تخریب وسیعی شده است، گندم، جو، دانه‌های نخود و یک مشت از چیزی پیدا شده که احتمالا غذا بوده است.
آزمایش‌هایی که در مرکز تحقیقات و کاربری دانشگاه علم و فنون نجم‌الدین اربکان، انجام شد، تعیین کرد که این بقایای اسفنجی‌شکل یک قطعه نان تخمیر‌شده بوده که قدمت آن به 6600قبل از میلاد باز می‌گردد.
علی اوموت تارکان، رئیس کمیته کاوش و عضو هیأت علمی دانشگاه آنادولو، می‌گوید: «وقتی صحبت از باستان‌شناسی می‌شود معمولا بناها، سازه‌ها و یافته‌های این چنینی به ذهن می‌آید.»
تارکان با اشاره به این نکته که در باستان‌شناسی مدرن درباره باستان‌شناسی غذا نیز مطالعه می‌شود، گفت: «باید بگوییم شروع باستان‌شناسی غذا آناتولی است. چاتال‌هویوک یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های اینجاست. ما در حفاری‌هایمان نشان داده‌ایم که می‌توان بقایای مواد آلی را با مطالعات دقیق و مستند‌نگاری‌های بسیار حساس شناسایی کرد.»
تارکان درباره کشف اخیر در چاتال‌هویوک می‌گوید:
«یافته اسفنجی‌شکل گرد و کوچک در گوشه یک تنور پیدا شده که بعد از مطالعات به این نتیجه رسیدیم که می‌تواند یک قطعه نان باشد. این سازه با خشت نازکی پوشیده شده بود که اجازه داده همه بقایای مواد آلی، هم چوب و هم نان، به خوبی تا امروز حفظ شود. آزمایش تاریخ‌گذاری کربن نشان داد که نمونه ما می‌تواند تقریبا به 6600ق.م تعلق داشته باشد.»
تارکان می‌گوید نخستین نمونه‌های شناخته‌شده نان خمیری به مصر نسبت داده شده بود، اما آنچه در چاتال‌هویوک پیدا شده است قبل از همه آن موارد است که آن را به کهن‌ترین نان جهان تبدیل می‌کند.
«این یافته در چاتال‌هویوک قدیمی‌ترین نان جهان است. این نان، نسخه‌ای از یک قرص نان است که آب‌رفته است. جای اثر انگشت در وسط آن دیده می‌شود، پخته نشده بوده اما تخمیر شده بوده و در حالی به دست ما می‌رسد که نشاسته در درون آن وجود دارد. هیچ نمونه مشابهی از این شکل از نان تاکنون پیدا نشده است. چاتال‌هویوک همین حالا هم مرکز بسیاری از نخستین‌ها در جهان است.»
