کشفیات جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب؛ بزرگترین قمر پلوتو از چه ساخته شده است؟!

مشاهدات جدیدی که با استفاده از تلسکوپ فضایی «جیمز وب» صورت گرفته به دانشمندان برای حصول درک جامع‌تری از ترکیب و تکامل کارون، بزرگترین قمر پلوتو کمک کرده است. این تلسکوپ برای نخستین بار موفق به شناسایی دی‌اکسید کربن و هیدروژن پراکسید جامد بر روی سطح «کارون» (Charon) شد.

پیش‌تر وجود یخ و ترکیبات حاوی آمونیاک و مواد آلی بر روی این قمر شناسایی شده بود.

کارون در سال ۱۹۷۸ کشف شد و به دلیل اندازه بزرگ خود نسبت به سیاره‌اش در میان قمرهای منظومه شمسی متمایز است. قطر این قمر که بزرگترین قمر پلوتو و دوازدهمین قمر بزرگ منظومه شمسی است، تقریبا نصف قطر سیاره‌اش است.

کارون همچنین بسیار به پلوتو نزدیک است و فاصله بین این دو حدود ۱۹ هزار و ۶۴۰ کیلومتر است. درحالی که فاصله میانگین بین سیاره‌ها و قمرهایشان در منظومه شمسی حدود ۳۸۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر) است.

سطح کارون عمدتا خاکستری رنگ است، اما مناطقی قطب‌های آن از مواد آلی تشکیل شده‌اند و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز هستند.

مشاهدات جدید دانشمندان بر پایه داده‌هایی است که توسط فضاپیمای «نیوهورایزنز» ناسا در جریان عبور از سیستم پلوتو در سال ۲۰۱۵ جمع‌آوری شده بود. مطالعه اخیر، استفاده از توانایی‌های تلسکوپ توانسته است به بررسی محدوده گسترده‌تری از طول‌موج‌های نوری ساطع از این سیاره بپردازد.

وجود هیدروژن پراکسید بر سطح این قمر احتمالا نتیجه فرآیندهای تابشی طولانی‌مدت کارون طی میلیاردها سال است و دی‌اکسید کربن احتمالا جزئی از مواد اولیه‌ای تشکیل دهنده آن در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش است.

هیدروژن پراکسید از طریق تغییرات شیمیایی یخ آب بر سطح کارون در اثر تابش دائمی فرابنفش خورشید، ذرات پرانرژی باد خورشیدی و اشعه‌های کیهانی تشکیل شده است.

به گفته محققان، دی‌اکسید کربن کشف شده احتمالا پیش‌تر در زیر سطح دفن شده و بر اثر برخوردها و فعل و انفعالاتی به روی سطح کارون آمده است. به باور آن‌ها، این دی‌اکسید کربن احتمالا بخشی از مواد اولیه‌ای تشکیل دهده کارون و پلوتو است.

سیلویا پروتوپاپا، معاون مدیر مطالعات فضایی در موسسه تحقیقاتی «ساوت‌وست» و یکی از نویسندگان اصلی این مطالعه گفت: «شناسایی دی‌اکسید کربن تاییدی بر پیش‌بینی‌های ما بود. کشف هیدروژن پراکسید در سطح کارون کاملا غیرمنتظره بود. صادقانه بگویم، انتظار نداشتم شواهدی از وجود آن پیدا کنم.»

این مشاهدات جدید از کارون به دانشمندان کمک می‌کند تا تصویر بزرگ‌تری از اجرام موجود در منظومه شمسی ارائه کنند.

به گفته خانم پروتوپاپا گفت: «هر جرم کوچک در منظومه شمسی تکه‌ای منحصربه‌فرد از پازلی بزرگ‌تر است که دانشمندان برای کامل کردن آن تلاش می‌کنند.»

محققان با استفاده از ابزار طیف‌نگار فروسرخ نزدیک (Near-Infrared Spectrograph) تلسکوپ وب، در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ چهار بار نیمکره شمالی کارون را مشاهده کردند.

ایان وونگ، یکی از نویسندگان این مطالعه و دانشمند موسسه علمی تلسکوپ فضایی گفت: «این مشاهدات جدید دی‌اکسید کربن و هیدروژن پراکسید را به فهرست شناخته‌شده ترکیبات سطحی کارون اضافه می‌کند. هر دوی این ترکیبات اطلاعاتی مهم درباره فرآیندهای تابش و بازسازی سطح ناشی از برخوردها ارائه می‌دهند.»