این بیماری بهطور ویژه در افراد مسن، بهویژه افرادی که بالای ۶۵ سال سن دارند، شیوع دارد. آمارها نشان میدهد که از هر ۱۴ نفر بالای ۶۵ سال، یک نفر و از هر شش نفر بالای ۸۰ سال، یک نفر به این بیماری مبتلا میشود. از نظر آماری، احتمال ابتلا در زنان بیشتر از مردان است.
هر فرد تجربهای منحصر به فرد از این بیماری دارد، اما علائم رایج زوال عقل به سه دسته اصلی تقسیم میشوند: مشکلات حافظه، کاستی در قدرت شناخت و دشواری در برقراری ارتباط با دیگران.
پنج علامت رایج این بیماری شامل مشکل در تصمیمگیری و استدلال، کاستی در درک زمان و مکان، دشواری در برقراری ارتباط موثر با دیگران، تکرار حرفها و دشواری در پیگیری مکالمات میشوند. تغییرات شخصیتی، تغییرات در رفتار، تغییر خلق و خو و ابتلا به اضطراب و افسردگی نیز از دیگر علائم ممکن هستند.
تشخیص زوال عقل به دلیل شباهت این علائم با نشانههای طبیعی کاهش تواناییها در کهنسالی، ممکن است دشوار باشد. طبق یک مطالعه، تقریباً یک نفر از هر چهار بیمار مبتلا به زوال عقل، دستکم دو سال پس از ابتلا به این بیماری تشخیص داده میشود.
متخصصان تشویق میکنند که اگر شما یا عزیزان شما نگران این موضوع هستید، به پزشک مراجعه کنید. اطلاعات حاصل از یک مطالعه نشان میدهد که عدم گرفتن کمک و درگیری با علائم زوال عقل بدون درخواست حمایت، چقدر خطرناک است.
متخصصان همچنین بر این تأکید میکنند که اگر نگرانی وجود دارد، بهتر است پیشگام شده و به پزشک مراجعه شود. به عبارت دیگر، اگر کسی یک سوال را بارها مطرح کند، این به معنای پیری نشده، بلکه ممکن است نشانه مبتلا به بیماری باشد. زیرا به تنهایی با زوال عقل مقابله کردن چقدر کار خطرناکی است.
همچنین واضح است که با توجه به شرایط کرونا، که منجر به کاهش تشخیص بیماریها شده است، حتی اهمیت بیشتری به کمکگیری از پزشک میشود. بنابراین، بهتر است به تنهایی با زوال عقل مقابله نکرده و از خدمات درمانی و حمایتی استفاده کنید.
نشانههای اولیه زوال عقل چیست؟
به منظور مقابله با مشکل زوال عقل، انجمن آلزایمر انگلیس با همکاری کالج سلطنتی پزشکی عمومی یک فهرست بازبینی جدید تدوین کرده است. این اقدام به منظور کمک به شناسایی علائم زوال عقل است و تشویق افراد به معاینات تشخیصی و جستجوی کمکهای لازم میباشد.
در این فهرست، ارزیابی مشکلات حافظه، مانند دشواری در بهیادآوری کلمات یا تکرار پرسشها و عبارات، و همچنین مواجه شدن با مشکلات زندگی روزمره از جمله پرداخت قبضها یا گم شدن خارج از خانه به عنوان علائم زوال عقل ذکر شده است. مشکلات عاطفی یا رفتاری، همچون پرخاشگری یا رفتارهای زننده و گوشهگیری نیز جزو علائم این بیماری محسوب میشوند.
دکتر جیل راسموسن، نماینده بالینی زوال عقل در کالج سلطنتی پزشکان عمومی، تأکید دارد که اهمیت مشاوره و گفتگو درباره نشانههای احتمالی زوال عقل برای بیماران، خانوادهها و پزشکان عمومی بسیار حائز اهمیت است.
این فهرست بازبینی، ابزاری ساده و رایگان است که به بیماران و خانوادههایشان در بیان وضعیت و نگرانیهایشان بهصورت واضح و در طول معاینات که اغلب وقت تنگ است، کمک میکند.
تخصصیها اظهار داشتهاند که این فهرست میتواند بسیار مؤثر باشد و در شناسایی افرادی که نیاز به ارزیابی دقیقتر و تشخیص مشکلات دارند، مورد استفاده قرار گیرد. افرادی که از وجود نشانههای احتمالی زوال عقل نگرانند، تشویق میشوند که از این فهرست بازبینی استفاده کرده و آن را در اختیار گروه مراقبتهای اولیه خود قرار دهند.
با توجه به آمارهای رسمی، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان در حال حاضر به زوال عقل مبتلا هستند و هر ساله نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید ابتلا به این بیماری گزارش میشود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز اعلام کرده است که بیش از ۶۰ درصد افراد مبتلا به زوال عقل از کشورهای با درآمد کم یا متوسط هستند. همچنین سازمان جهانی بهداشت تأکید دارد که این بیماری با گذشت زمان بدتر میشود و عمدتاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار میدهد، اما تمام افراد با افزایش سن به طور لزومی به آن مبتلا نمیشوند. آلزایمر، یکی از اختلالات زیرمجموعه زوال عقل و شایعترین نوع آن است.
دکتر جیسون شپرد، دانشیار عصبشناسی در دانشگاه یوتا، و تالیا لرنر، استادیار علوم اعصاب در دانشگاه نورتوسترن، نیز به نشریه اینسایدر اعلام کردهاند که برای حفظ سلامت مغز، اجرای توصیههای بهداشتی کاربردی ضروری است که در ادامه به آنها پرداخت خواهیم کرد.
۱ــ به خواب کافی بپردازید
با توجه به دکتر شپرد، ایجاد عادت به خواب مفید به معنای داشتن شش تا هشت ساعت خواب در شب است، که یکی از بهترین اقدامات برای حفظ سلامت مغز محسوب میشود.
خواب نقش مهمی در تقویت انعطافپذیری مغز و توانایی آن در سازگاری با وضعیتها و تجربیات جدید ایفا میکند. تحقیقات نشان میدهد که مغز با افزایش سن و در معرض چالشهای جدید، کارآیی و عملکرد شناختی خود را بهبود میبخشد.
۲ــ گردش خون قلب را افزایش دهید
در پی حفظ سلامت مغز، دکتر شپرد با ورزش روزانه سعی در افزایش جریان خون به مغز دارد. ورزش منظم باعث افزایش جریان خون در مغز میشود و قلب قوی تر کمک میکند تا عملکرد بهینه مغز را حفظ کند.
تحقیقات نشان میدهد که افرادی که فعالیت ورزشی منظم دارند، کمتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر قرار میگیرند. ورزش همچنین میتواند زوال قابلیت شناختی مغز را به تأخیر بندازد.
۳ــ با دوستانتان معاشرت کنید
بر اساس توصیه دکتر لرنر، تنهایی به سلامت روان، سلامت عاطفی و سلامت مغز آسیب میزند و بنابراین ارتباط با دیگران بسیار حیاتی است. طول عمر افرادی که ارتباط اجتماعی قوی دارند، به طور کلی بیشتر است. این ارتباطات به سلامت مغز نیز کمک میکند.
مطالعات نشان میدهد که افرادی که ارتباطات اجتماعی قوی دارند، کمتر به افسردگی و اضطراب مبتلا میشوند و بهتر موفق به مقابله با مشکلات دشوار میشوند.
۴ــ کارهای جدید را تجربه کنید
آماده برای مواجهه با چالشها و تجربیات جدید؟ قرار گرفتن در معرض افراد و مکانهای جدید به عنوان یک راه برای حفظ سلامت ذهن، انعطافپذیری مغز و تقویت آن مطرح است.
دکتر شپرد با تجربه سفر به مکانهای جدید و آشنایی با فرهنگهای مختلف، این ایده را تأیید میکند. انجام فعالیتهای
مختلف مانند عکاسی و گوش دادن به موسیقی کلاسیک نیز به عنوان گزینههای جذاب برای تجربه موارد جدید و متنوع ارائه میشود.
۵ــ رژیم غذایی سالم و متناسبی را دنبال کنید
مصرف غذاهای فرآوریشده میتواند رابطه با افزایش خطر آلزایمر و زوال عقل داشته باشد. بر اساس مطالعات، غذاهای بسیار فرآوریشده مانند غذاهای نیمهآماده بستهبندیشده یا سیبزمینی سرخکرده، به سلامت بدن و مغز آسیب میزنند و خطر ابتلا به بیماریهای مختلف را افزایش میدهند.
بنا به توصیه لرنر، از غذاهای فرآوریشده پرهیز کنید و سعی کنید رژیم غذایی کاملی از جمله میوهها، سبزیجات، گوشت بدون چربی و غلات کامل داشته باشید.
لرنر اظهار داشته است: مغز و بدن به شدت وابسته به یکدیگر هستند؛ بنابراین اقدامات مفید برای بدن نیز برای مغز مفید هستند.