قانونگذاران پارلمان اروپا روز چهارشنبه ۱۴ ژوئن (۲۴ خرداد) به آغاز مذاکرات برای تصویب اولین قانون فراگیر جهان در مورد سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی نظیر چت جی‌پی‌تی رای دادند.
برنامه‌های اتحادیه اروپا در حوزه قانونگذاری عرصه هوش مصنوعی به پیش از سال ۲۰۲۱ بازمی‌گردند، با این حال تهیه و تصویب پیش‌نویس قانون فعلی زمانی شتاب گرفت که چت جی‌پی‌تی پا به عرصه ظهور گذاشت و خطرات احتمالی این حوزه اهمیتی دو چندان یافت.
در ماه‌های اخیر و به خصوص با رواج ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، فشار بر دولت‌های غربی برای قانونگذاری در این حوزه افزایش یافته است. در حالی که طرفداران هوش مصنوعی از نقش این فناوری در تغییر جامعه، از جمله در زمینه‌های مرتبط با کار و مراقبت‌های بهداشتی استقبال کرده‌اند، منتقدان نسبت به پتانسیل آن برای تضعیف دموکراسی در کشورها هشدار داده‌اند.
قرار است پس از تصویب طرح قانونگذاری هوش مصنوعی در پارلمان اروپا، مذاکرات برای نهایی ساختن این قانون تقریباً بلافاصله با حضور ۲۷ کشور عضو اتحادیه آغاز شود.
مقامات اروپایی می‌گویند در تلاش هستند تا پایان سال جاری به توافقی برای تدوین قانون نهایی دست پیدا کنند. هرچند باید گفت حتی اگر این هدف بلندپروازانه محقق نیز شود، این قانون تا سال ۲۰۲۶ لازم الاجرا نخواهد شد و اتحادیه مجبور است برای یک پیمان موقت داوطلبانه با شرکت‌های فناوری فشار بیاورد.
بروکسل و واشنگتن ماه گذشته توافق کرده بودند که یک چارچوب قانونی مشترک در مورد هوش مصنوعی برای توسعه استانداردها در میان کشورهای دموکراتیک منتشر کنند.
قانونگذاران اروپایی از پیش‌نویسی که روز چهارشنبه در استراسبورگ مطرح شد به عنوان قانونی «تاریخی» استقبال کرده‌اند. این در حالی است که شماری از منتقدان می‌گویند طرح‌های اتحادیه اروپا می‌تواند به جای تشویق به نوآوری در این عرصه آسیب برساند.
دراگوس تودوراچه، عضو پارلمان اروپا، در جریان مباحثات پارلمانی روز سه‌شنبه گفت: «آیا اکنون زمان مناسبی برای اروپا است تا قانون‌هایی درباره هوش مصنوعی تنظیم کند؟ پاسخ من قاطعانه بله است. به دلیل تأثیر عمیق هوش مصنوعی، اکنون زمان مناسبی است.»
مارگرت وستاگر، نایب رئیس کمیسیون اروپا، نیز در این باره گفت: «کاری که ما در اینجا می‌توانیم انجام دهیم ایجاد اعتماد، اطمینان حقوقی و امکان توسعه هوش مصنوعی به شیوه‌ای مثبت است.»
قانون هوش مصنوعی که روز چهارشنبه به تصویب رسید بر اساس سطوح خطر تنظیم شده است. به عنوان مثال هر چه خطر برای حقوق یا سلامت افراد بیشتر باشد، تعهدات سیستم‌ها بیشتر می‌شود. فهرست پرخطر پیشنهادی اتحادیه اروپا عمدتا شامل هوش مصنوعی در زیرساخت‌های حیاتی، آموزش، منابع انسانی، نظم عمومی و مدیریت مهاجرت است.
پارلمان اروپا قبل از این طبقه‌بندی برای مسائل پرخطر، شرایط پیش‌نیاز دیگری را نیز اضافه کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به احتمال آسیب رساندن به سلامت، ایمنی، حقوق یا محیط زیست اشاره کرد.
همچنین الزامات ویژه‌ای برای سیستم‌های هوش مصنوعی مولد (نظیر چت جی‌پی‌تی که قادر به تولید متن، تصاویر، کد، صدا و چندرسانه‌ای هستند) وجود خواهد داشت. این الزامات برای مثال شامل اطلاع‌رسانی به کاربران خواهد بود که این محتوا را نه یک انسان، بلکه ماشین تولید کرده است.
در همین رابطه برندو بنیفی، نماینده ایتالیایی پارلمان اروپا که نقش مهمی در تلاش‌های نمایندگان این پارلمان در تصویب قانون هوش مصنوعی ایفا می‌کند، خواستار اتخاذ یک «رویکرد مشترک» برای مقابله با خطرات هوش مصنوعی شده است.
وی با بیان اینکه وجود این قوانین امری لازم به شمار می‌روند، گفت: «امید به اینکه شرکت‌ها خودشان خود را تنظیم کنند برای محافظت از شهروندان ما کافی نیست.»
در پیش‌نویس ۱۰۸ صفحه‌ای ارائه شده آمده است که شکستن قوانین مصوب می‌تواند جریمه‌ای تا ۳۰ میلیون یورو یا برابر با ۶ درصد درآمد سالانه شرکت خاطی را در پی داشته باشد. این درصد در شرکت‌هایی مانند گوگل و مایکروسافت، بالغ بر میلیاردها دلار می‌شود.
