کشف عجیب یک گیاه مخدر 2000 ساله در هلند

تقریبا 2000سال قبل، کسی از یک تکه استخوان توخالی استفاده کرد تا به عنوان ظرفی برای ذخیره صدها دانه سمی از آن استفاده شود.

باستان‌شناسان استخوان ران کنده‌کاری‌شده یک حیوان را در یک محوطه مسکونی متعلق به دوران رومی در هلند امروزی پیدا کرده‌اند که احتمالا به بز یا گوسفند تعلق دارد.

تا پیش از این کشف در سال 2017، هیچ شواهد فیزیکی‌ای از استفاده از این گیاه توسط مردمان امپراتوری روم وجود نداشت.

این دانه‌های ریز از بنگدانه سیاه (Hyoscyamus niger) به دست می‌آیند که گیاهی به شدت سمی از خانواده تاجریز است. بنگدانه‌سیاه مدت‌های مدید به خاط خاصیت‌های پزشکی و تأثیرات توهم‌زا مورد توجه بود.

محققان دانه‌های مشابهی را در سراسر محوطه‌های باستانی که قدمت آن‌ها به 5500سال ق.م باز می‌گردد، پیدا کرده‌اند. اما اغلب تعیین اینکه بنگدانه سیاه در سراسر این محوطه‌ها به شکل خودرو و گیاه هرز می‌روییده یا نه، چالش‌برانگیز بوده است.

ماییک گروت، باستان‌شناس جانوری در دانشگاه آزاد برلین، می‌گوید: «ازآنجایی که این گیاه می‌تواند به طور طبیعی در داخل و اطراف محوطه‌ها بروید، دانه‌های آن‌ها نیز به شکل طبیعی می‌توانستند بدون مداخله انسان به محوطه‌های باستانی راه پیدا کنند.»

اکنون باستان‌شناسان تشخیص داده‌اند که این دانه‌ها عمدا در داخل استخوانی با طول 7.2سانتی‌متر جای داده شده بودند. برای اطمینان از نگهداری امن آن‌ها، شخصی ظرف را با استفاده از درپوشی از جنس پوست درخت غان مهروموم کرده بود. باستان‌شناسان با ارجاع به سبک سرامیک‌ها و سنجاق سیمی‌ای که در همان گودال گلی پیدا شده است، قدمت این استخوان را بین 70 تا 100 میلادی تخمین زده‌اند.

این نخستین نمونه از دانه‌هایی است که تعمدا برای استفاده در آینده ذخیره شده‌اند.

گروت می‌گوید: «این یافته منحصربه‌فرد شواهد انکارنشدنی‌ای را برای استفاده تعمدی از دانه‌های گیاه بنگدانه سیاه در آینده در روم باستان در اختیار ما می‌گذارد.»

این دانه‌ها از ادبیات کلاسیک قدیمی‌تری که مدعی استفاده از بنگدانه سیاه در دوران روم بود حمایت می‌کند؛ هرچند که این منابع پیشنهاد می‌دهند که این دانه‌ها مصرف پزشکی داشتند و داروی تفریحی محسوب می‌شدند. مثلا یک نویسنده رومی و طبیعت‌گرا به نام پلینی پدر (که در سال‌های 23 تا 79میلادی زندگی می‌کرد) نوشته که دانه‌ها می‌توانستند «دیوانگی و سرگیجه» ایجاد کنند.

گروت می‌گوید: «مطالعه ما به بحث درباره اینکه علف هرز چگونه به صورت طبیعی یا به صورت عمدی سر از یک محوطه باستانی درمی‌آورد، کمک می‌کند. ما استدلال می‌کنیم که یافته‌های بعدی بنگدانه سیاه باید با در نظر گرفتن بافتی که این دانه‌ها در آن پیدا شده‌اند و رابطه آن با سایر گیاهان دارویی بررسی شود.»