باستانشناسان در شمال غربی عربستان استحکاماتی عظیم با قدمت 4000 سال پیدا کردهاند.
واحههای واقع در شمال صحرای عربستان محل سکونت جمعیتهای یکجانشینی بودند که این نواحی را در هزارههای چهارم و سوم ق.م اشغال کرده بودند.
اکنون تیمی از محققان توانستهاند استحکاماتی را در اطراف واحه خیبر پیدا کنند. واحه خیبر یکی از طویلترین واحههای شناختهشده در این ناحیه است که قدمت آن به این دوران باز میگردد.
این واحه محصور که در راستای تیماء ـ یکی دیگر از بزرگترین واحههای عربستان با قدمتی طولانی ـ قرار گرفته است، یکی از دو دواحه بزرگ عربستان محسوب میشود. با اینکه تعدادی از واحههای محصور عربستان که قدمتشان به عصر مفرغ باز میگردد قبلا مستندنگاری شدهاند، این کشف خارقالعاده نوری تازه بر سکونت انسان در شمال غربی عربستان میفکند و درکی بهتر از پیچیدگیهای جوامع محلی در طول دوران پیشا-اسلامی فراهم میکند.
باستانشناسان از طریق مطالعه سازههای معماری و طراحی این استحکامات، میتوانند درباره ساختار اجتماعی، استراتژیهای نظامی و فعالیتهای اقتصادی در سکونتگاههای باستانی اطلاعاتی به دست آورند. این اطلاعات به چیدن قطعات معمای زندگی روزمره آن دوران در کنار هم و شناسایی تعاملاتی که این افراد با تمدنهای همسایه داشتند، کمک میکند.
این استحکامات در حال حاضر توسط تیمی از باستانشناسان و محققان در حال کاوش است. برای آنکه این استحکامات حفظ شوند و تفاسیر درستی از آنها به دست داده شود، باید از چندین روش نقشهبرداری، مستندنگاری و تحلیل سازهها استفاده شود. روشهای پیچیدهای مثل تصویربرداری سهبعدی و سنجش از دور برای تولید مدلهای دیجیتالی که جزئیات استحکامات را نمایش میدهند، استفاده میشود. این روشها کمک میکند تا تکنیکهای ساختمانسازی و عناصر معماری آنها در سطوحی عمیقتر شناسایی شود.
مشاهدات میدانی و دادههای سنجش از راه دور با مطالعات معماری تطبیق نظیر به نظیر داده شده است و بر این اساس تیم باستانشناسان تخمین میزنند که ابعاد اصلی این استحکمات به این شرح است: 14.5کیلومتر درازا، بین 1.70 تا 2.40متر پهنا و تقریبا 5متر ارتفاع.
این استحکامات که قدری کمتر از نصف درازای اصلی آن (41درصد، 5.9کیلومتر و 74سنگر) حفظ شده است، یک روستا و قلمرو سکونتگاهی با مساحت تقریبی 1100هکتار را محصور کرده بوده است. بر اساس تاریخگذاری رادیوکربن که از نمونههای گردآوری شده در حین حفاری به دست آمده است، تاریخ ساخت این سازه به بین سالهای 2250 تا 1950 ق.م باز میگردد.
این مطالعه تأیید میکند که واحه خیبر بخشی از یک شبکه از واحههای محصور در شمال غربی عربستان بوده است، با این حال کشف این استحکامات تازه پرسشهایی را مطرح کرده مبنی بر اینکه اساسا چرا این سازهها ساخته شدند، ماهیت جمعیتی که آنها را ساخته چه بوده و چه تعاملاتی با جمعیتهای خارج از این واحه داشتهاند.
علاوه بر آن، کشف چنین استحکامات عظیمی مسیرهای تازهای از تحقیق را در باستانشناسی میگشاید. این اکتشافات، کاوشهای تازه در ناحیه را برای درک بهتر گذشته تشویق میکند.
این سازه کمک زیادی به درک بهتر جوامع پیشا-تاریخی، پیشا-اسلامی و اسلامیِ گذشته شبهجزیره عربستان میکند.