نوشتۀ اسرارآمیزِ روی مجسمه مفرغی ابوالهول، که در قرن نوزدهم میلادی پیدا شده بود، بعد از 200سال رمزگشایی شد و از وجود فرقه‌های کوچک مذهبی در اروپا پرده برداشت.
مجسمه مفرغی ابوالهول متعلق به قرن سوم میلادی است که در داچیا، استانی رومی که معادل امروزی رومانی است، پیدا شده بود. اما بعد از آنکه در قرن نوزدهم کشف شد، در حوالی سال 1848 از کنتی اروپایی دزدیده شد. این مجسمه هرگز دیگر پیدا نشد اما یک نقاشی از آن با تمام جزئیات مجسمه به جای مانده است.
داچیا نامی باستانی برای رومانی است و در طی تاریخ محل حکمرانی گروه‌ها و امپراتوری‌های متعددی بوده است. در روزگاران قدیم، داچیا بخشی از قلمرو پادشاهی داچیا بود که بعدها که امپراتور رم، تراژان، در سال 106 این ناحیه را اشغال کرد، به یکی از استان‌های روم تبدیل شد.
اما در قرن سوم میلادی حملات گات‌ها و سایر قبایل قدرت رومی‌ها را تضعیف کرد و در حدود سال 270میلادی، رومی‌ها از داچیا عقب‌نشینی کردند. متعاقبا داچیا تحت کنترل امپراتوری‌ها و قبایل مختلف درآمد.
برطبق مطالعه‌ای که نتایج آن در نشریه Mediterranean Archeology and Archaeometry منتشر شده است، نوشته روی مجسمه ابوالهول بالاخره بعد از 200سال رمزگشایی شد و یک شعر کوتاه «عجیب» را فاش ساخت.
پیش از این مشخص شده بود که نوشته که در پایه مجسمه مفرغی به چشم می‌خورد با استفاده از الفبای قدیمی یونانی نوشته شده است. اما ارزش‌ها آوایی الفبای یونانی متنی را ارائه می‌داد که در زبان یونانی بی‌معنی بود. بنابراین، معنای این متن از زمان کشف مجسمه در قرن نوزدهم همیشه یک معما باقی مانده بود.
محققان احتمالا به این دلیل در فهم معنای این نوشته ناموفق بودند، که این نوشته از چپ به راست خوانده می‌شد که «شروع نامتعارف و عجیبی» در دوران باستان محسوب می‌شده است. کاتب احتمالا می‌خواسته چیزی را به زبانی غیر از یونانی با استفاده از الفبای باستانی یونانی بیان کند. ارزش‌های آوایی الفبای باستانی یونانی یک شعر مقفای کوتاه را به زمان پروتو-مجاری بیان می‌کند.
این شعر به انگلیسی می‌شود: «اینک، بنگر، عبادت کن: اینجا شیری مقدس وجود دارد»، که می‌تواند فرمانی مقدس برای ستایش ابوالهول باشد.
پیتر ریوز، نویسنده این مطالعه از دانشگاه نبراسکا، می‌گوید: «حروف ممکن است ابتدا اسرارآمیز به نظر برسند، اما وقتی در جلوی آینه به آن‌ها نگاه می‌کنید، الفبا به راحتی به عنوان الفبای یونانی قابل تشخیص می‌شوند، برخی از آن‌ها در شکل الفبای باستانی‌تر هستند.»
به گفته این کارشناس، رمزگشایی از این شعر باستانی از این حیث باارزش است که مذهب ابوالهول هرگز بخشی از جریان اصلی اسطوره‌های روم باستان که شامل خدایان و الهه‌های رومی می‌شدند و برای مردم امروزی آشنا هستند، نبوده است.
او تأکید می‌کند که این مجسمه منحصربه‌فرد است زیرا سندی تاریخی از وجود برخی فرقه‌های مذهبی اقلیت است که ثبت تاریخی آن‌ها در تاریخ روم بسیار اندک است.
