عقیم سازی افراد معلول همچنان در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا، با وجود نقض کنوانسیون استانبول،غیرقانونی نشده است. تنها ۹ کشور در میان ۲۷ کشور عضو این اتحادیه عقیم سازی را ممنوع و در این باره جرم انگاری کرده‌اند. دلیل آن هم در فرآیند و پیش قضاوتی تاریخی نهفته است.
انسان هایی که توان مراقبت از خود را ندارند، چگونه می توانند از انسان دیگری مراقبت کنند؟
این جمله‌ای است که روزاریو رویز، ۵۳ ساله، از دوران کودکی با آن آشنا شد. پس از آن که پزشکان در کودکی تشخیص دادند که او با ناتوانی ذهنی ۶۷ درصدی روبروست، والدین روزاریو هیچگاه نپذیرفتند که او می تواند مستقل درک و زندگی کند، چه رسد به اینکه مادرشود.
او می گوید مرتب به او می گفتند «افراد معلول ژنشان را به فرزندشان منتقل می کنند.»
روزاریو در ۲۰ سالگی عاشق یکی از همکارانش در شهر سویل اسپانیا شد و پس از مدتی آشنایی، تصمیم گرفتند که موضوع را با پدرومادر روزاریو در میان بگذارند و از تمایل خود به بچه دارشدن بگویند. ایده مادرشدن روزاریو آنچنان برای والدینش شوک آور بود که چند روز بعد او را عقیم کردند.
عقیم سازی افراد معلول تا سال ۲۰۲۰ میلادی در اسپانیا قانونی بود و تنها سه سال است که این کار در این کشور ممنوع شده است. با این حال در عمل همچنان «عقیم سازی» در این کشور و بسیاری از کشورهای اروپایی در جریان است.
هنوز کشورهایی چون پرتغال، جمهوری چک و مجارستان مجوز عقیم سازی کودکان معلول، حتی زیر سن قانونی هم را می دهند.
روزاریو می گوید در ۲۰ سالگی بالاجبار لوله‌های رحمش را بستند و مادرش او را تهدید کرد که اگر با این کار موافقت نکند، مانع دیدار او با آنتونیو، معشوقه‌اش خواهدشد.
همچنین او تهدید شد در صورت مخالفت به موسسه ای خصوصی فرستاده و از خانواده جدا شود. پس از عقیم شدن، روزاریو روزهای سیاهی را سپری می کند.
او به یورونیوز می گوید: «از خودم پرسیدم: آنها با زندگی من چه کرده اند؟ آیا من بی فایده هستم؟ آیا همه می توانند مادر باشند به جز من؟ از آن زمان من هر روز در زندگی ام احساس پوچی می کنم.»
روزاریو می گوید علاقه کمی هم که به خانواده داشته پس از عقیم شدن بصورت کامل از بین رفته است.
او می گوید «دیگر رابطه پدر و دختر» مثل سابق نشد.
این زن اسپانیایی، سه سال پیش در ۵۰ سالگی، موفق شد با اجازه دادگاه از شر برچسب «ناتوانی جسمی» خارج شود. او می گوید دیگر پدرومادرش نمی توانند برای زندگی او تصمیم بگیرند و کاملا مستقل است. با این حال او از پدر ۸۰ ساله خود مراقبت می کند پدری که فکرمی کرد روزاریو توان مراقبت از انسان دیگری را ندارد.
نبود یک قانون مشترک اروپایی
در اروپا قانون مشترکی در ارتباط با عقیم سازی افراد معلول وجود ندارد.
تنها سوئد، ایرلند، بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسلوونی، لهستان و اسپانیا این عمل را جرم انگاری می کنند. اسپانیا آخرین کشور اروپایی است که به این لیست اضافه شده است.
بااین حال، یورونیوز دریافته که حتی در این کشورها گاهی عقیم سازی اجباری اتفاق افتاده است.
جزیره مالت نیز به زودی این عمل را غیرقانونی خواهد کرد زیرا دولت به تازگی طرحی را به پارلمان برده است.
ماریا یوجنیا رودریگز پالوپ، عضو پارلمان اروپا به یورونیوز گفت: «عقیم سازی شکل بسیار عقب مانده از رفتار ظالمانه بشریت است.» برای پایان دادن به عقیم سازیها بروکسل می تواند تصمیم پایانی را بگیرد. پارلمان اروپا قراراست در ماه ژوییه در زمینه جرم انگاری و غیرقانونی کردن عقیم سازی رای گیری کند.
البته ممنوعیت و جرم انگاری از عقیم سازیها باید پس از رای موافق احتمالی پارلمان اروپا، به تایید شورای اتحادیه اروپا نیز برسد. یورونیوز دریافته که اکثر احزاب حاضر در پارلمان اروپا با این قانون جدید موافقند.
ماریا یوجنیا رودریگز پالوپ که یکی از نمایندگانی است که طرح جرم انگاری از عقیم سازی را به پارلمان اروپا برده می گوید که «مبنای اصلی قانون جدید ممانعت از بهره کشی جنسی» از افراد است.
ممانعت از بهره کشی جنسی شهروندان اروپایی بخشی از منشور حقوق بشر اروپاست.
ماریا یوجنیا رودریگز پالوپ به یورونیوز می گوید که پارلمان اروپا در تلاش است بین استثمار جنسی و بهره کشی باروری پیوند ایجاد کند. به گفته او عقیم سازی اجباری یک نمونه «بسیار واضح از اصلاح نژادی» است. ماریا یوجنیا رودریگز پالوپ معتقد است که اصلاح نژاد انسانها نباید در قرن بیست و یکم جایی در میان بشریت داشته باشد.
عجز و لابه برای بچه دار شدن
کارمن دختر معلول دیگری است که همیشه آرزوی مادرشدن داشت. با این حال مادرش که پیشاپیش برای او تصمیم گرفته بود. کارمن که نخواست نام واقعی اش را افشا کند می گوید او را با درخواست مادرش در ۲۰ سالگی عقیم کرده اند.
کارمن که ۶۷ درصد معلولیت ذهنی دارد به یورونیوز می گوید او را بدون اینکه مطلع باشد یک روز به بیمارستان بردند تا با جراحی لوله های رحمش را ببندند. کارمن می گوید وقتی روی تخت بیمارستان خوابیده کلی گریه کرده است. او تا آخرین لحظه از پدرومادرش می خواهد اجازه دهند تنها یک بچه داشته باشد. اما پزشکان عمل عقیم سازی را با توجه به اینکه تحت قیمومیت مادرش قرارداشته انجام می دهند.
کارمن به یورونیوز می گوید از مادرش خشمگین است چرا که بخشی از وجودش را از او گرفته است. کارمن حالا پس از ده سال همچنان هر بار که زخم عمل عقیم سازی روی بدنش را می بیند احساس مرگ می کند.
چشم پوشی دولت‌ها
تعداد کل عقیم سازی های اجباری انجام شده در اروپا ناشناخته است چراکه این موضوع همیشه تابو بوده است.
هیچ سرشماری رسمی در این باره در هیچیک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام نگرفته است.
پرتغال می خواهد تبدیل به اولین کشور عضو اتحادیه شود که داده های رسمی در مورد عقیم سازی را جمع آوری می‌کند. این سرشماری پس از تصویب قانونی در پارلمان این کشور انجام می گیرند.
موضوع تبعیض آمیز دیگری که درباره عقیم سازی معلولان وجود دارد این است که غالبا زنان معلول تحت عقیم سازی قرارمی گیرند.
روبن پاریلو، مدیر یکی از مراکز معلولان در اسپانیا به یورونیوز می‌گوید: «در ۲۰ سال کار در این مرکز، تنها یک مورد باعقیم سازی مردی با ناتوانی‌های ذهنی برخورد کردم و مطمئن نیستم که آیا هرگز انجام شده یا خیر.»
او اما تاکید دارد که تعداد عقیم سازی زنان از انگشتان دستش هم فراتر می رود.
