یک کتاب کمیاب ۴۰۰ ساله با عنوان «Un Discurso del Chocolate» قرار است با قیمت اولیه ۲ هزار یورو در یکی از حراجی‌های کشور پرتغال به حراج گذاشته شود. گفته می‌شود این قدیمی‌ترین کتابی در جهان است که فقط به موضوع شکلات پرداخته است.
این اثر با ارزش که در سال ۱۶۲۴ میلادی در سویل به چاپ رسیده، یکی از سه نسخه باقی مانده است که توسط سانتیاگو دو والورده توریس، پزشک و استاد اسپانیایی نوشته شده است.
به گفته فرانسیسکو بریتو، مشاور خانه حراج «Anno»، تاکنون تنها دو نسخه دیگر از این اثر یافت شده که یکی در کتابخانه ملی مادرید و دیگری در دانشگاه سن دیگو در کالیفرنیا نگهداری می‌شود.
نویسنده در این کتاب به موضوعاتی همچون تحقیقات علمی، توصیه‌های پزشکی، دستور پخت‌ها و تفسیر فرهنگی درباره شکلات پرداخته است. این کتاب که پنج فصل دارد، بینش‌هایی را در مورد ماهیت چند وجهی شکلات و تأثیرات آن بر بدن انسان ارائه می‌دهد.
یکی از موضوعات قابل توجه در این کتاب هشدار نویسنده درباره تاثیر شکلات بر مزاج انسان است. او با اقتباس از طب قرون وسطایی درباره مزاج بدن، می‌نویسند شکلات طبع «گرم، مرطوب و چرب» دارد و معتقد بود که می‌تواند منجر به تحریک پذیری و عصبانیت شود.
تاریخچه تلخ و شیرین شکلات
تاریخچه شکلات به بیش از ۵ هزار سال پیش باز می‌گردد. مردم بومی منطقه زامورا-چینچیپ در جنوب شرقی اکوادور امروزی، دانه‌های کاکائو را برای اولین بار کشت کردند و با گذشت زمان این دانه‌‌ها به مناطقی در آمریکای شمالی برده شد.
مردم بومی آمریکای مرکزی، به ویژه اولمک‌ها، مایاها و آزتک‌ها، درخت کاکائو را مقدس می‌دانستند و از دانه‌های آن برای ساخت نوشیدنی تلخ و کف آلودی به نام «xocolātl» استفاده می‌کردند که در زبان ناهواتل به معنای «آب تلخ» است.
در افسانه‌ها آمده است، هنگامی که کاشفان اسپانیایی به رهبری فاتح هرنان کورتس در اوایل قرن شانزدهم در جستجوی طلا و ثروت به قاره آمریکا رسیدند، این نوشیدنی را کشف کردند.
پس از فتح امپراتوری آزتک توسط اسپانیایی‌ها، این نوشیدنی راه خود را به اروپا باز کرد. اسپانیایی‌ها برای شیرین کردن این نوشیدنی تلخ دستور پخت بومی آن را تغییر دادند و به آن شکر، عسل و ادویه‌هایی مانند دارچین و وانیل اضافه کردند.
اروپایی‌ها ابتدا از دانه‌های کاکائو تنها در نوشیدنی‌ها استفاده می‌کردند اما در نهایت، قرن هفدهم مغازه‌های شکلات فروشی در سراسر اروپا به ویژه اسپانیا، ایتالیا و فرانسه پدیدار شدند.
دستور پخت‌های موجود در کتاب «Un Discurso del Chocolate» که برگرفته از روش‌های شیرین‌پز‌های اسپانیایی در آن زمان است، نگاهی اجمالی به تهیه و مصرف تاریخی شکلات ارائه می‌دهد.
سانتیاگو دو والورده توریس در این کتاب نوشته است که اضافه کردن دانه آناتو به شکلات علاوه بر این‌که بر رنگ و طعم شکلات اثر می‌‌گذارد، می‌تواند برای افرادی که کج خلق هستند خوب باشد.
این کتاب بخشی از مجموعه خوزه آگوستو کوریا د کامپوس، افسر نظامی، نویسنده و باستان شناس پرتغالی است که در سال ۱۹۷۷ درگذشت.
